Teska Drosten

It's getting hot in here! De zomers worden steeds heter in Nederland. Sinds 1923 zijn er 28 hittegolven gemeten, waarvan bijna de helft de afgelopen 20 jaar plaatsvonden. Het KNMI verwacht dat door de klimaatverandering onze zomers in de toekomst alleen maar warmer zullen worden. Als we op deze voet doorgaan, zal in 2050 het aantal ‘tropische’ dagen (dagen waarop het meer dan 30 graden is) zijn verdubbeld.

Maar wat zijn de gevolgen van deze hittegolven bij mensen thuis? In talloze Nederlandse (huur)woningen warmen de slaapkamers 's zomers flink op. En dat kan leiden tot fysieke en mentale klachten: hittestress. Maar wat is dat eigenlijk?

Lisanne Corpel, onderzoeker aan de Hogeschool van Amsterdam (HvA), deelt haar kennis over het meten van hitte en het fenomeen hittestress. Ze deed een onderzoek naar hitte rondom de Nieuwmarkt in Amsterdam met onder meer bewoners van verzorgingshuis Flesseman.
Tijdens deze zomeravond gaan we samen op zoek naar oplossingen om het hoofd (en huis) koel te houden. Heb jij goede hitte-hacks of kun je zelf wel wat tips gebruiken? Kom dan naar deze zomereditie van Waag Open! 

Programma

19:30 - 19:45 uur: Welkom door Sylke van Duijnen & introductie burgerwetenschap
19:45 - 20:00 uur: Lisanne Corpel (HvA) over hittestress: wat is het en hoe meet je het?
20:00 - 21:00 uur: Zelf hitte meten: op pad met sensoren in de buurt
21:00 - 21:30 uur: Data-analyse & borrel

Over burgerwetenschap

In burgerwetenschap (ook wel citizen sensing genoemd) kunnen burgers aan de hand van open source tools zelf hun leefomgeving meten en leren ze de data te interpreteren. Dit is waardevol omdat: 

• Je als burger eigenaarschap over je data hebt
• Je gedeelde kennis creëert met experts en instanties
• Je handelingsperspectief wordt versterkt

Op deze manier wordt de informatiepositie van burgers versterkt, en staan ze sterker in het gesprek met bijvoorbeeld beleidsmakers. Ook krijgen ze handvatten aangereikt om zelf hun kwaliteit van leven te verbeteren. Denk aan de luchtkwaliteit in je straat, geluidoverlast van verkeer, de waterkwaliteit van je favoriete zwemplek óf de hitte in je huis!
Deze zomer onderzoekt Waag Futurelab, samen met de Hogeschool van Amsterdam, TU Delft en VPRO hoe warm het precies binnen wordt. Dit doen we in het project Thermo-staat waarbij bewoners zelf de hitte meten. 

Waag Open

Elke eerste donderdagavond van de maand opent Waag haar deuren! Kom langs om te discussiëren en te doen. Want we gaan niet alleen in discussie over maatschappelijke thema's en de toekomst - je leert daarnaast ook altijd iets praktisch.
Iets dat je altijd al hebt willen uitproberen, zoals de 3D-printer in het FabLab, of juist iets dat je nooit had verwacht, zoals uitpluizen hoe DNA in elkaar zit in ons biotech-lab. Waag Open vindt plaats in (een van) de maakplaatsen op de eerste en tweede verdieping van het historische Waaggebouw op de Nieuwmarkt.

Toegankelijkheid

Omdat het Waag-gebouw een beschermd monumentaal pand is, is het helaas niet voorzien van een lift. Dit evenement vindt plaats in de Makersguild op de eerste verdieping van het Waag-gebouw. 

Mocht je krap bij kas zitten en wel graag aan dit evenement willen deelnemen, neem dan contact op met tanja [@] waag [punt] org. 

Kunstmatige Intelligentie is een hot topic. Zowel de voor- en nadelen worden in maatschappelijk debat besproken. Zo kunnen studenten tegenwoordig een werkstuk laten schrijven door ChatGPT. Beantwoordt Siri in een handomdraai je vragen, maar luistert stiekem ook met jouw gesprekken mee. Intelligente robots kunnen een oplossing zijn voor het tekort aan personeel in de zorg of in de glastuinbouw. Maar kunnen mensen en robots ook goed samenwerken?

De komende jaren wordt er veel onderzoek gedaan naar kunstmatige intelligentie. Dit onderzoek geeft vorm aan technologie en heeft invloed op de manier waarop deze technologie een plek krijgt in onze maatschappij. Daarom is het belangrijk om mee te denken over waar dat onderzoek over moet gaan.
Welke thema’s zou jij wetenschappers willen meegeven? Wat is jouw toekomstvisie over kunstmatige intelligentie? En welke onderzoeksrichtingen moeten onderzoekers volgens jou juist vermijden?

Denk mee met de Nationale Wetenschapsagenda en kom op donderdag 22 juni naar RuParé Community om samen met anderen na te denken over maatschappelijke thema’s waaraan wetenschappers aandacht moeten besteden.

Programma
19:00 - 19:30 uur: Inloop
19:30 - 20:00 uur: Introductie kunstmatige Intelligentie door onderzoekswetenschapper Jurriaan van Diggelen
20:00 - 21:00 uur: interactief programma, waar we ingaan op de volgende aspecten:
- Welke zorgen of ideeën heb je?
- En wat is ervoor nodig om daar wel of dan wel niet te komen?
- Waar zou het onderzoek gedaan door wetenschappers op moeten letten?

Over Jurriaan van Diggelen
Van Diggelen is onderzoekswetenschapper bij TNO. Hij zal specifiek ingaan op de ontwikkelingen uit het veld van Artificial Intelligence (AI). Aan de hand van enkele voorbeelden licht hij in grote lijnen de ontwikkelingen van de huidige tijd toe en welke effecten dit heeft of kan hebben op onze samenleving.

De uitkomsten van de dag zullen als input dienen voor de Nationale Wetenschapsagenda. Deze agenda bepaalt de richting waar het wetenschappelijk onderzoek in Nederland over gaat. Voor de agenda is het belangrijk dat deze gebaseerd is op belang vanuit de samenleving. En wie kan dat nou beter bepalen dan jij?

We hebben Big Tech massaal omarmd. Maar is het een warme omhelzing of verstikkende wurggreep? Kom op Witte Donderdag naar Waag Open en word getuige van een debat van evangelische proporties tussen tech nerds, technologie en gebruikers.

De dagen dat Big Tech, data-verhandelend en bubbel-creërend, ongestoord zijn gang kon gaan zijn voorbij. Maar echte spijt en verandering blijft uit. In The Silicon Passion gaat de Transmissie (David Schwarz en Derk Stenvers) op zoek naar een uitweg uit de put die technologie voor ze heeft gegraven. Op zoek naar een nieuwe relatie met Big Tech.

Hierbij halen ze inspiratie uit één van de belangrijkste verhalen over boetedoening: de kruisiging. Met Bachs’ Matthäus-Passion, live synthesizermuziek, audio- en video-technologie en een parade van kleurrijke personages zoeken ze wie of wat er precies aan het kruis genageld moet worden, en hoe de wereld er na een wederopstanding uit zou kunnen zien.

Waag Open 
Elke eerste donderdagavond van de maand opent Waag haar deuren! Kom langs om te discussiëren en te doen. Want we gaan niet alleen in discussie over maatschappelijke thema's en de toekomst - je leert daarnaast ook altijd iets praktisch. Iets dat je altijd al hebt willen uitproberen, zoals de 3D-printer in het FabLab, of juist iets dat je nooit had verwacht, zoals uitpluizen hoe DNA in elkaar zit in ons biotech-lab. Waag Open vindt plaats in (een van) de maakplaatsen op de eerste en tweede verdieping van het historische Waaggebouw op de Nieuwmarkt.

Toegankelijkheid
Omdat het Waag-gebouw een beschermd monumentaal pand is, is het helaas niet voorzien van een lift. Dit evenement vindt plaats in de Makersguild op de eerste verdieping van het Waag-gebouw. 
Mocht je krap bij kas zitten en wel graag aan dit evenement willen deelnemen, neem dan contact op met tanja [@] waag [punt] org. 

Bijzondere samenwerking
In 2021 vroeg medialab SETUP aan meerdere kunstenaars om met behulp van de Matthäus Passion op zoekt te gaan naar inspiratie voor boetedoening en vergeving voor de zonden van big tech. De samengestelde groep van multidisciplinair theatercollectief de Transmissie en muzikant Rodrigo Ferreira zorgde voor een verpletterend eindresultaat met een livestream optreden vanuit Theater Kikker en Pakhuis de Zwijger in april 2021. De performance werd in 2022 doorontwikkeld en was o.a. te zien tijdens SPRING Festival en May Contain Hackers.

'Het bleef altijd ietwat onduidelijk hoe de ijsberen op de Noordpool er daadwerkelijk baat bij zouden hebben als ik mijn lichtschakelaar omdraaide.'

Als kind kreeg je misschien te horen dat je het licht moest uitdoen als je een kamer verliet, omdat je aan de ijsberen moest denken. Voor kunstenaar Rosalie Apituley bleef het altijd onduidelijk hoe de ijsberen op de Noordpool er uiteindelijk baat bij zouden hebben als zij de lichtschakelaar omdraaide.

Terwijl we steeds afhankelijker zijn geworden van de infrastructuren om ons heen, begrijpen we ze steeds minder. De meterkast is de afgelopen jaren een blackbox geworden; het werkt, dus maakt het minder uit om te begrijpen wat er allemaal achter die deur gebeurt. Maar vandaag, met de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis die daarmee gepaard gaat, is het ineens het gesprek van de dag.

Rosalie vroeg zich af: hoeveel kWh gebruik ik eigenlijk per dag? Het onderzoek dat ze begon leidde tot het ontwerpen van twee lampen, die ons helpen ons energieverbruik tastbaar te maken. En de blackbox van de meterkast te openen. 

Door aan de tafellamp te draaien of aan de hanglamp te trekken, kun je zelf bepalen hoeveel wattuur licht je wilt ontvangen. De tafellamp draait dan terug, en de hanglamp rolt op. Hierdoor wordt de abstracte eenheid van een wattuur vertaald in een ervaring. Een poging van Rosalie om de elektriciteitsmeter uit de meterkast te halen en in onze leefruimte te plaatsen, als een fysieke interactie. 

Tijdens deze februari-editie van Waag Open zal Rosalie haar onderzoek presenteren en de lampen die ze heeft ontwikkeld demonstreren. Hierna neemt ze je middels een workshop mee in haar ontwerpproces, waarin je zelf wordt uitgedaagd om toepassingen voor in huis te bedenken die ons anders laten nadenken over ons eigen energieverbruik. 

Programma
19:15 – 19:30 uur: inloop
19:30 – 19:40 uur: inleiding door Waag
19:40 – 20:10 uur: presentatie Rosalie Apituley
20:15 – 21:45 uur: workshop
21:45 – 22:00 uur: afsluiting

Over Rosalie Apituley
In 2022 studeerde Rosalie (cum laude) af met Product Design aan ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten in Arnhem. Haar specialisaties als ontwerper zijn vooral ontwerponderzoek, conceptontwikkeling en social design.
Ze heeft een kritische blik op bestaande verschijningsvormen en systemen, en houdt ervan om complexe materie te ontrafelen. Haar praktijk hecht veel waarde aan de rol van humor binnen design naar een meer regeneratieve toekomst. 
"Het is de rol van ontwerpers om onze infrastructuren te helpen vormen zodat alle mensen ze weer kunnen begrijpen."

Waag Open 
Elke eerste donderdagavond van de maand opent Waag haar deuren! Kom langs om te discussiëren en te doen. Want we gaan niet alleen in discussie over maatschappelijke thema's en de toekomst - je leert daarnaast ook altijd iets praktisch. Iets dat je altijd al hebt willen uitproberen, zoals de 3D-printer in het FabLab, of juist iets dat je nooit had verwacht, zoals uitpluizen hoe DNA in elkaar zit in ons biotech-lab. Waag Open vindt plaats in (een van) de maakplaatsen op de eerste en tweede verdieping van het historische Waaggebouw op de Nieuwmarkt.

Toegankelijkheid
Omdat het Waag-gebouw een beschermd monumentaal pand is, is het helaas niet voorzien van een lift. Dit evenement vindt plaats in de Makersguild op de eerste verdieping van het Waag-gebouw. 

Speel mee met Black Mirror Stories van kunstenaar Roos Groothuizen, een kaartspel geïnspireerd op het bestaande spel Black Stories en de populaire serie Black Mirror. Lukt het jou om ze te ontrafelen? 

De afgelopen jaren zijn de grootste spelers in de technologie, waaronder Facebook, Google en TikTok in opspraak geraakt door allerlei schandalen. Hun diensten zouden schadelijk zijn voor onze gezondheid, ons zelfvertrouwen, onze kennis en de democratie.

Digitale technologie is gigantisch en ontwikkelt zich zo snel, dat politici er maar weinig grip op krijgen. Zelfs de ontwikkelaars van de technologie zeggen dat ze “niet wisten waar ze aan begonnen” voordat alles uit de hand liep. Zo heeft onder andere de bedenker van de like-knop spijt van zijn uitvinding.

Hoe zouden die negatieve gevolgen in de toekomst voorkomen kunnen worden?
Het bedenken van verhalen en fantasieën heeft ons vaak geholpen bij dit vraagstuk. (Science-fiction)verhalen vormen tastbare voorbeelden die we in gesprekken, ontwerpen en zelfs wetsvoorstellen gebruiken om recente en toekomstige gebeurtenissen te kunnen begrijpen en in te kaderen. Door scenario’s te bedenken, kun je de consequenties van (bijvoorbeeld) technologie tastbaar maken.

Het spel Black Mirror Stories bestaat uit geïllustreerde kaarten met dystopische, tech-gerelateerde raadsels. In deze workshop creëer je na het spelen van het spel ook je eigen scenario’s door Black Mirror Stories te bedenken. 

Black Stories is een kaartspel met gitzwarte raadsels. Een speler heeft een raadselkaart vast en de andere spelers moeten raden wat er met het personage in het verhaal mis is gegaan door ja/nee-vragen te stellen.

Black Mirror is een televisieserie. Elke aflevering is een ander verhaal waarin technologische ontwikkelingen van deze eeuw centraal staan. 

Programma
19:15 deur open
19:30 - 19:40 welkom & introductie door Waag
19:40 - 19:50 introductie door Roos Groothuizen
19:50 - 20:00 start spel Black Mirror Stories
20:15 - 21:00 workshop: bedenk je eigen toekomstscenario
21:00 - 22:00 terugkoppeling, napraten en borrel

Over de kunstenaar
Roos Groothuizen is een mediakunstenaar die strijdt voor digitale mensenrechten. In haar praktijk en binnen het kunstcollectief Telemagic doet ze onderzoek naar de menselijke kant van onzichtbare algoritmes, informatiefilters en oneerlijke distributie.

Waag Open 
Elke eerste donderdagavond van de maand opent Waag haar deuren! Kom langs om te discussiëren en te doen. Want we gaan niet alleen in discussie over maatschappelijke thema's en de toekomst - je leert daarnaast ook altijd iets praktisch. Iets dat je altijd al hebt willen uitproberen, zoals de 3D-printer in het FabLab, of juist iets dat je nooit had verwacht, zoals uitpluizen hoe DNA in elkaar zit in ons biotech-lab. Waag Open vindt plaats in (een van) de maakplaatsen op de eerste en tweede verdieping van het historische Waaggebouw op de Nieuwmarkt.

Toegankelijkheid
Omdat het Waag-gebouw een beschermd monumentaal pand is, is het helaas niet voorzien van een lift. Dit evenement vindt plaats in de Makersguild op de eerste verdieping van het Waag-gebouw. 

Welke sporen laat jij achter als je online gaat? Met vijf werken van lokale en internationale kunstenaars toont de expositie Digital Shadows van Waag Futurelab onze verstrengeling met digitale technologieën, sociale media en algoritmes. De werken werpen een nieuw licht op onze dagelijkse verhouding tot technologie. 

Elke keer als we een digitale service gebruiken, laten we een digitale schaduw achter. Adverteerders en databedrijven tracken zorgvuldig je digitale schaduw: de websites die je bezoekt, de producten die je liked en de onderwerpen die je aandacht vasthouden. Hoe beter ze je kennen, hoe beter ze je kunnen benaderen met gepersonaliseerde producten of verleidelijke ideeën. 

‘Schaduw’ hier betekent niet alleen de sporen die je achterlaat, maar ook de algoritmes en fysieke infrastructuur die vaak minder zichtbaar is. Deze tentoonstelling kijkt naar de gevolgen van de snelle digitalisering van onze levens, en de onbewuste vooroordelen die dat opwerpt in de schaduwen. Door verschillende internationale en lokale kunstenaars bij elkaar te brengen, werpt de expositie een licht op de kritische, speelse, feministische, futuristische en anti-commerciële kanten in de digitale wereld. 

De schijnbaar onaantastbare digitale schaduw heeft altijd een fysieke evenknie. Hoewel niet altijd zichtbaar of herkenbaar, is de digitale en virtuele werkelijkheid gebouwd op de fysieke wereld — denk aan de servers, onderzeese kabels, de mineralen in je smartphone en de elektriciteit waarop je computer werkt. Deze tentoonstelling daagt je uit om na te denken welke materialen en interfaces we aanraken in de digitale ruimte. Welke vooronderstellingen, uitbuitingssystemen en afval creëren we hiermee? Kan het ook anders?

Wat te verwachten

Deze tentoonstelling bestaat uit vijf kunstwerken. Elk werk kietelt je brein om op een nieuwe manier na te denken over jouw digitale schaduw en de technologieën in je smartphone of laptop. We nodigen je uit om ze te bekijken en de interactie aan te gaan.

TheirTok (1) van Tomo Kihara (JP) onderzoekt op een speelse manier waarop algoritmes een profiel van je opbouwen en je aandacht vasthouden, om je data voor geld te verkopen aan reclamebedrijven. Gestures of Truthfulness (2) door Caroline Sinders (US/GB) kijkt naar hoe informatie op sociale media als ‘betrouwbaar’ wordt bestempeld, en de gebaren en scenografie waarmee iets als waarheid wordt gepresenteerd. Kunstenaar Lukas Engelhardt (DE/NL) duikt in de materialiteit van servers en de politieke relevantie van self-hosting met zijn werk Squatting the Cloud(3).

Ibiye Camps (GB) Behind Shirley (4) bekijkt de ontstaansgeschiedenis van raciale vooroordelen in gezichtsherkenningstechnologie en hoe je dit kunt tegengaan. Als onderdeel van zijn onderzoeksproject Disobedient Devices toont Dani Ploeger (NL) Een korte film, The Cults (5), met een sciencefiction perspectief op de toe-eigening van verouderde consumententechnologieën ('orodha' in Kiswahili) en de transformatie ervan tot apparaten met nieuwe toepassingen en betekenissen, een gangbare praktijk in Kenia.

Feestelijke opening

Kom je naar de feestelijke opening op vrijdagavond 9 december? We beginnen met een verdiepende panel talk met kunstenaars en experts, gevolgd door de officiële expo opening met een borrel en muziek!

Programma
15:30 - 17:00 uur: Panel talk met o.a. Ibiye Camp en Tomo Kihara (meld je hiervoor aan via de button)
17:30 - 19:00 uur: Officiële opening + borrel

Panel talk

In het openingspanel van Digital Shadows zullen deelnemende kunstenaars van de expositie samen met Waags onderzoeksdirecteur in gesprek gaan over prominente elementen van verantwoording in de sterk algoritmisch gemedieerde relaties die we in het digitale domein aangaan, bijvoorbeeld in de sociale media. Wie heeft de touwtjes in handen? Hoe kunnen we ons tegen die controle verzetten? Wat zijn de uitgangspunten of behoeften om het vertrouwen te herstellen? En wat is het gewenste beleid van aandacht?
Vanuit hun werken zullen de kunstenaars oplossingen presenteren om onopgemerkte elementen, de materialiteit en de gevolgen van de programmering van onze digitale systemen, zichtbaar en ervaarbaar te maken. Ze maken een cartografie van vooroordelen en controlemechanismen en voeren prefiguratief verzet en creatieve alternatieve manieren van relateren in de digitale transformatie uit.

meld je aan voor de panel talk

Workshops & rondleidingen

Als randprogrammering bij de tentoonstelling kun je je binnenkort inschrijven voor een workshop met kunstenaar Tomo Kihara op zaterdag 2 december om 14:00 uur. Daarnaast geven we rondleidingen in de OBA. De exacte data en tijden worden binnenkort bekend gemaakt.

Over deze expo

De tentoonstelling Digitale schaduwen is gecureerd door Waag Futurelab en mede gefinancierd en ondersteund door de Openbare Bibliotheek Amsterdam. Het is onderdeel van het Europese onderzoeksproject Artsformation, waarbij kunstenaars bijdragen aan het ontwerpen van meer open, eerlijke en inclusieve technologieën.