#Healthy urban living
News

HvA beschikt over een hands-on faciliteit voor praktijkgericht onderzoek naar materiaaleigenschappen

De eerste onderzoeks- en onderwijsactiviteiten zijn gestart in de nieuwe klimaatkamer van de Hogeschool van Amsterdam (HvA). In deze faciliteit kunnen studenten en docenten materialen testen onder extreme klimaatomstandigheden, zoals isolatiepanelen van zeewier en speciale straatstenen. Zo komen zij meer te weten over bijvoorbeeld het verouderingsproces en de thermische eigenschappen. ‘Wij konden onderzoek doen tijdens zeldzaam warme dagen zonder daar een hele zomer op te hoeven wachten.’

Nog nooit gehoord van een klimaatkamer? ‘Denk aan een grote vriescel die je ook kunt verwarmen’, legt beheerder Dirk Hekman uit. ‘Onze kamer van de HvA, Faculteit Techniek, is twee bij drie meter groot. De temperatuur gaat van – 20 tot + 60 graden. Ook de luchtvochtigheid is in te stellen. In de kamer past apparatuur voor proefopstellingen. Studenten en HvA-medewerkers kunnen er eigenschappen testen van systemen en materialen onder verschillende weersomstandigheden. Denk bij dat laatste bijvoorbeeld aan vormbehoud, rendement en slijtage.’

Next level experimenten

De eerste studenten en onderzoekers hebben de klimaatkamer inmiddels in gebruik genomen. Zoals een groep afstudeerders van de opleiding Built Environment. Zij onderzoeken de technische kwaliteiten van ecologische bouwmaterialen. Wat is de isolerende werking van een zeewierpaneel? Dirk Hekman: ‘Next level is dat we proeven gaan combineren. Door bijvoorbeeld brandstofcellen in de klimaatkamer te plaatsen zodat we kunnen experimenteren met deze technologie onder verschillende omstandigheden. Zo is bij de waterstofauto van Clean Mobility van de Faculteit Techniek gebleken dat prestaties teruglopen bij hoge temperaturen. De klimaatkamer biedt de mogelijkheid dit verder te onderzoeken.’

Onderzoek met zeewier-isolatieplaten in de klimaatkamer.

Onderzoek naar de ZOAK

Onderzoekers van Centre of Expertise Urban Technology onderzochten met student Tim Friso Lodewijk (Minor Klimaatbestendige stad) en ondernemer Rob Alards van TilesystemX (productiebedrijf klimaat adaptieve oplossingen) de eigenschappen van een waterdoorlaatbare klinker, de ZOAK. ‘Dit nieuw ontwikkeld hybride systeem kan regenwater opslaan wat verkoelend werkt tijdens warme periodes’, aldus Alards. De proefopstelling in de klimaatkamer moest bewijzen of dit ook echt zo werkt.

Student Lodewijk: ‘We hebben in de klimaatkamer bekeken hoe de klinker voor verkoeling kan zorgen tijdens warme dagen/nachten en wat verschillende luchtvochtigheden met het verdampingsproces doen. Het opstellen ging goed, alleen hadden we extra tijd nodig omdat er dingen fout gingen. Dus een tip is om eerst de hele opstelling al een keer te testen voor je deze opbouwt in de klimaatkamer. Dan haal je direct de juiste informatie en data op.’

De klimaatkamer in gebruik door studenten.

Toegepaste techniek

De klimaatkamer is geselecteerd door de studio Straat van de Toekomst van de Faculteit Techniek. Voormalig kwartiermaker van de studio, Bart Kramer-Segers: ‘Het is een mooi voorbeeld van toegepaste techniek. De kamer biedt hands-on faciliteiten die goed passen bij het praktijkgerichte onderzoek van hbo’s. Er zijn verschillende soorten klimaatkamers, van klein en eenvoudig tot high-end. Wij wilden een breed inzetbaar instapmodel om te leren ‘klimaatkameren’. ’

Interesse in de klimaatkamer?

De klimaatkamer is beschikbaar voor studenten, onderzoekers en docenten. Neem voor informatie over de voorwaarden, mogelijkheden en planning contact op met Dirk Hekman: d.i.hekman@hva.nl

Meer informatie:

• Studio Straat van de Toekomst
• Centre of Expertise Urban Technology
• Onderzoeksproject Waterbergende weg
• Clean Mobility

Demetrio Scopelliti (Director of Urban Planning and Public Space, city of Milan) speaks with Geert Kloppenburg and Chris Bruntlett (Dutch Cycling Embassy) about the Piazze Aperte and Strate Aperte Plan that changed the streets and squares of Milan.

In the podcast they talk about:
• How introducing a ping pong table brings people together;
• How you (urban) plan for the unexpected;
• How the city of Milan built 60 kilometers of cycling track in a year.

And see a short video of the project

Interested in more best practices in EU cities? Register here for the Celebrating Cycling Cities event 1st of June, with Stientje van Veldhoven and Frans Timmermans!

How did Poblenou in Barcelona turn into a green oasis? Superblocks!

“I think it is impossible to be against Superblocks.” Silvia Casorran (Deputy Chief Architect at the Barcelona City Council) and Patrick Kappert (member of neighbourhood organisation Collective Superblock Poblenou) speak with Geert Kloppenburg about the Superblocks of Barcelona. They discuss:

- How the Superblocks started
- Why everyone is talking about Superblocks
- How living in a Superblock changed their lives

Listen here

Interested in more best practices in EU cities? Register here for the Celebrating Cycling Cities event 1st of June, with a.o. Stientje van Veldhoven en Frans Timmermans!

Join us on June 1st for Celebrating Cycling Cities, a two-hour event during which representatives from European cities and EU institutions will discuss best practices for how to shape more cycle-friendly urban mobility systems.

Confirmed speakers are:

• Frans Timmermans (EU)
• Matthew Baldwin (Mission Manager of “100 Climate-Neutral Cities by 2030”)
• Stientje van Veldhoven (Dutch State Secretary for Infrastructure and Water
• Management) CIVITAS Handshake project

When: Tuesday June 1st.
What time: 15:00-17:00
Where: online, via a live broadcast from Pakhuis de Zwijger, Amsterdam.

Register for the event and learn all about Europe's best cycle-friendly cities.

Do you want to learn more already? Listen to this podcast. How is Paris reshaping its iconic streets and getting rid of cars? That is the subject of this interview with the deputy mayor of Paris, Christophe Najdovski.

In Amsterdam, a city committed to becoming healthier and more sustainable for its citizens and visitors, we have witnessed a greater sense of togetherness, connectivity and a collective transition towards the sustainable city. This is one of the findings in the latest Monitor report, De Monitor 2020, published by De Gezonde Stad.

In the last year, the global pandemic has challenged our daily routines, our mental and physical well being, our freedom of movement and the ways we interact with our local environment. Every year De Gezonde Stad (The Healthy City) collects the latest facts and figures on Amsterdam’s:

• Green spaces
• Air quality
• Energy use
• Waste production
• Food consumption

These five pillars help its citizens understand how close (or far) we are to a healthy and sustainable Amsterdam. Reflecting on these pillars in the Monitor report, we also learn about the initiatives, achievements and developments blooming across the city, and feel inspired  to take action.

So how green, healthy and sustainable were we really in 2020? What was the influence of Covid on the five pillars and what can we do to help Amsterdam’s transition towards sustainability? Using the findings from De Monitor 2020, this blog posts some highlights. And to make it easy, we'll also add these findings in Dutch.

Strandeiland is the newest artificial island in the IJburg archipelago in the IJmeer, on the east side of Amsterdam. The island is currently being constructed. With 8,000 homes, Strandeiland is one of the largest future urban districts in Amsterdam.

Involving citizens in urban development processes
How can citizens gain more control and ownership in the development of urban areas? To make the process of shaping the development plans of Strandeiland more democratic, the DemoS project was launched in October 2018.  DemoS – democratic Beach Island – is part of the Participation Plan for this area and has been running for two years.

The Strandeiland project leader, municipal innovation team (CTO), the local municipality (Stadsdeel), three IJburg residents, researchers, and students of MSc MADE participated in the living lab project DemoS from 2018 -2020.

The aim of the participation trajectory was threefold:

1. To set up a novel way of collaboration between civil servants and citizens around the participation processes of the design and development of Strandeiland.
2. To share the gained insights transparently to inspire other citizens and civil servants.
3. To grow a community of potential future Strandeilanders.

The participation team was loosely established on the principles of a living lab with the innovative focus on making city-making processes more inclusive and democratic. This is the first time in Amsterdam that civil servants and citizens work together in this formal agreement whereby citizens are engaged in creating the participatory processes. Continue reading about the results >>

The Amsterdam University of Applied Sciences (AUAS) has become an official partner of the European Commission's New European Bauhaus (NEB) initiative, which aims to transform the European Commission's sustainability agenda into real solutions that contribute to a sustainable and inclusive society. This partnership is coordinated via the AUAS’s Centre of Expertise for Creative Innovation (CoECI), a collaboration between four Amsterdam-based higher education institutions that is headed by AUAS. By participating in this initiative, AUAS and CoECI will focus on helping to create a sustainable and inclusive society through creative innovations with a broad network of partners.

New European Bauhaus stems from the Horizon 2020-funded European Green Deal, the latter of which aims to accelerate Europe's recovery from the coronavirus crisis by turning green challenges into innovation opportunities. Within the Green Deal, AUAS is already working on various project proposals with international partners that aim to help create a climate-neutral Europe by 2050 via our collaborative applied research. These EU initiatives align well with our new 3D strategy at the Amsterdam University of Applied Sciences, which prioritises sustainability as one of the three key domains for our institution in the years ahead, alongside diversity & inclusion, and digitalisation.

Beautiful, sustainable, together

Via the motto ‘beautiful, sustainable, together’, AUAS partners with New European Bauhaus New European Bauhaus (NEB) draws inspiration from Bauhaus movement 100 years ago and the belief that design can be a force for societal progress. To quote the project: “We want to create a design movement integrating three dimensions: sustainability (including circularity), quality of experience (including aesthetics) and inclusion (including affordability). Showing that creativity is in finding affordable, inclusive and attractive solutions for our climate challenges.”

The interdisciplinary nature of the initiative presents an excellent opportunity for the entire AUAS, and the creative sector in particular, to participate and help shape the future. CoECI supports this plan and, together with its network of partners both inside and outside the AUAS, will use its imagination and develop innovative concepts that contribute to the sustainable transition.

Activities

In the coming months, CoECI will join other partners in the Netherlands and Europe to discuss ideas for a sustainable future and how the creative sector can contribute to it. It will also review how faculties across the AUAS can collaborate on this great challenge from their own areas of expertise: from social questions and technical innovations to design perspectives.

CoECI brings together creative businesses, citizens, science and education in the Netherlands and Europe, to collectively create proposals and ideas for a sustainable Europe. The NEB initiative is now in the 'Design phase' and will kick off the 'Deliver phase' in September 2021. The AUAS hopes to be selected for this, which would see it set up and implement collaborative pilot projects. This will be followed by the 'Disseminate phase'. More information, including about the activities, will soon be available on the CoECI website (currently only available in Dutch).

Contact

Mareile Zuber, project developer at CoECI and responsible for the European partnership, is the contact person for questions/remarks/ideas and proposals regarding New European Bauhaus. You can reach her directly via m.a.zuber@hva.nl.

In addition to coordinating activities for New European Bauhaus, Mareile will focus on building bridges between CoECI/AUAS and other European consortia. This could include, for example, applications to European financing programmes such as Horizon Europe, Creative Europe and Digital Europe.

About the Centre of Expertise for Creative Innovation

The Centre of Expertise for Creative Innovation (CoECI) is the national knowledge and innovation network for the creative industry. CoECI uses art, media, technology and design to create a sustainable and inclusive urban society. These activities contribute to partnerships, both commercial and non-profit, between education and the professional field. In this way, CoECI connects research and talent with companies, social organisations and communities.

CoECI is a partnership coordinated by the Amsterdam Universities of Applied Sciences with three other institutions: the Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten (AHK) and Hogeschool Inholland (founding partners); as well as the Gerrit Rietveld Academy, which joined the collective in 2019. This collaboration was originally launched under the name Amsterdam Creative Industries Network (ACIN). CoECI covers the entire chain of artistic innovation: from experimental research to concrete interventions.

More information about New European Bauhaus is available via the website of the European Commission.

Interview met Marco Te Brömmelstroet, prof Urban Planning (UvA) en co-auteur boek 'Recht van de Snelste'. ‘Reistijdwinst is DE norm onder alle uitroeptekens qua mobiliteit, maar vragen amper naar de onderliggende aannames’.
(Herhaling vanuit #BNR podcaststudio: opnieuw relevant dit interview): https://bit.ly/Brömmelstroet

How can local governments deal with (technological) innovations? Listen to the #podcast with Karen Vancluysen of POLIS Network: https://bit.ly/mobilitypod

De HvA start onderzoek naar concrete handvatten voor klimaatbestendig en verkoelend stedelijk groen

Een groene stad is niet automatisch een klimaatbestendige stad. Groen is wel de meest effectieve maatregel tegen hittestress en kan bijdragen aan waterbestendigheid. Mits de inrichting hierop is ontworpen. Samen met Wageningen University & Research (WUR) en ontwerpbureau Niek Roozen onderzoekt de Hogeschool van Amsterdam (HvA) hoe een groene straatinrichting het meest effectief is voor verkoeling in verschillende wijktypen.

Een belangrijk praktisch aspect van het onderzoek is het waterverbruik van groen voor koeling, in samenhang met de opbouw van de bodem en de benodigde buffercapaciteit. Maar een duidelijk stappenplan hiervoor mist, stelt Jeroen Kluck, lector Water in en om de stad. ‘We krijgen vaak vragen over welk type groen het beste is tegen en bij klimaatverandering. Dit project helpt daar antwoord op te geven. Wij ontwikkelen concrete handvatten voor ontwerp, aanleg, inrichting en beheer van klimaatbestendig en verkoelend stedelijk groen.’

Vier wijktypen onder de loep

Voor verschillende soorten en ontwerpen van straatgroen onderzoeken wij enerzijds de verkoelende werking en anderzijds de kwetsbaarheid tegen verdroging. Daarbij richten we ons op vier karakteristieke en veel voorkomende wijktypen: het stedelijk bouwblok, de bloemkoolwijk, de volkswijk en een verbindingsweg. Ieder type heeft specifieke fysieke kenmerken zoals bouwhoogte, breedte van de straat en vorm van groene inrichting, welke bepalend zijn voor de mogelijkheden en effectiviteit van een nieuwe groene inrichting. De inzichten verwerken we in praktijkrichtlijnen en sjablonen voor deze wijktypen. Daarnaast werken we aan een nieuwe bomentabel waarin klimaatbestendigheid van typen bomen is verwerkt.

'Als we steden klimaatbestendiger willen inrichten willen we ook weten welk type groen het beste bijdraagt en het beste bestand is tegen die klimaatveranderingen. Super om dit samen met de mensen met groene vingers te onderzoeken' — Jeroen Kluck, lector Water in en om de stad

Interdisciplinaire samenwerking

Het project is een samenwerking tussen de groene sector, ontwerpers, landschapsarchitecten, stadsklimatologen en beheerders van het stedelijk groen. Het project is een mooie aanvulling op het onderzoeksportfolio van het HvA-lectoraat Water in en om de stad en met name de onderzoeken naar het klimaatbestendig inrichten van de stad, het hittebestendig inrichten van de buitenruimte, hittemetingen in de stad en ook het gebruik van wijktypen als basis om klimaatrisico’s en maatregelen te structureren.

Meer informatie?

Houd de projectpagina van 'Effectief groen voor klimaatadaptatie in de stad' in de gaten voor alle ontwikkelingen.

In het kader van #wandeltijdensjewerkdag op 8 april georganiseerd door Wandelnet, een podcast over lopen voor tijdens het wandelen: http://bit.ly/podcastlopen

Kansen en mogelijkheden deelauto- en deelfietssystemen en ophouden om mobiliteitssysteem op piekmomenten te blijven organiseren op zowel weg als spoor.

Lees het artikel hier: http://bit.ly/FDgeert

The 100 Intelligent Cities Challenge (ICC) is a European Commission (EC) initiative that supports 136 cities with using cutting-edge technologies to lead the intelligent, green and socially responsible recovery. The goal is to accelerate ICC cities and their local ecosystems as engines for post-pandemic recovery, creating new jobs and strengthening citizen participation and wellbeing.

The Amsterdam Metropolitan Area, represented by Amsterdam Economic Board and Amsterdam Smart City (ASC), has joined the ICC as a mentor region. A key task for ASC is to connect and share best practices from the Amsterdam region with the ICC network.

Here are a few of the upcoming opportunities for ASC partners and community members who would like to get involved in the ICC:

1. Sharing best practices during the 3rd ICC City Lab, May 18 – May 21: During this four day event, ASC partners have the opportunity to contribute to various knowledge and working sessions across a range of topics including: circular economy and Local Green Deals (LGD’s), energy efficient renovation, digitalization of government services, digital twins, and citizen participation.
2. Contributing to Tech4Good Marketplace:Within the scope of ICC, the EC is developing a digital platform where cities can share their experience and recommendations for validated and deployed smart city solutions.  During the April - June timeframe, ASC will collect transferable solutions and best practices from the Amsterdam Region which will be shared on the Marketplace.
3. Advise on the development of the European Interoperability Framework for Smart Cities and Communities (EIF4SCC): Acknowledging the importance of interoperability for smart cities and communities, the EC contracted Deloitte and KU Leuven University to develop a proposal for a European Interoperability Framework. The aim of the EIF4SCC is to provide European local administration leaders with definitions, principles, recommendations (including practical use cases) and a common model that enables public service delivery across domains, cities, regions and borders.  The first draft of the Framework is open for stakeholder consultation via the following survey until April 12.

For more information about ICC or any of the above points, please contact Cornelia Dinca, ASC International Liaison via cornelia@amsterdamsmartcity.com

De Gouden Piramide ging in 2016 naar een bijzondere plek voor jonge mensen: Xenia Huis met een Hart Hospice en Logeerhuis Leiden. Luister naar het indrukwekkende verhaal van oprichtster Jacqueline Bouts: https://bit.ly/mobilitypod

‘We moeten en kunnen in Amsterdam meer ruimte geven aan klimaatadaptatie!’ Eerste Leertraject Klimaatadaptatie van Urban Technology met gemeente Amsterdam en Waternet is afgerond.

Van overstroomde straten tot dorre parken, klimaatverandering is steeds duidelijker zichtbaar in de stad. Hoe kunnen we onze steden daar tegen weren en klimaatadaptief (her)inrichten? Ruim 30 medewerkers van gemeente Amsterdam en Waternet namen deel aan het eerste Leertraject Klimaatadaptatie van lectoraat Water in en om de stad (HvA Centre of Expertise Urban Technology). ‘Veel geleerd over een integrale aanpak van maatregelen die voor meerdere klimaatthema’s tegelijk werken.’

Het Betondorp in Amsterdam maakt haar naam waar: veel steen, verharding en wateroverlast als gevolg wanneer er extreme buien plaatsvinden. Maar daar is sinds kort een klimaatadaptieve oplossing voor verzonnen: wadi’s. Regenwater stroomt naar deze verdiepte groene plekken om het op te vangen en langzaam in de bodem te laten infiltreren. Inmiddels heeft Betondorp diverse vegetaties die het stadsdeel een stuk groener maken.

Van steen naar groen

Betondorp is een voorbeeld waar de Nieuwezijds Voorburgwal vooralsnog jaloers op is. Deze grote straat, die loopt van Spuiplein tot Station Amsterdam Centraal, moet opnieuw ingericht worden, vertelt Lisette Klok, docent-onderzoeker van de HvA en Leertraject Klimaatadaptatie. ‘Het is een verharde omgeving met veel schaduw, waar we meer groen kunnen creëren om ruimte te geven aan klimaatadaptatie.’ Het is een van de vele praktijkcases die ruim 30 professionals van de gemeente Amsterdam onder de loep namen op de klimaatthema’s waar we door klimaatverandering vaker mee te maken krijgen; wateroverlast, hitte, droogte en waterveiligheid.

Brede insteek voor integrale aanpak

De thema’s van het leertraject helpen om kennis over klimaatverandering te verbreden, om tot een integrale aanpak te komen bij de gemeente en Waternet, vertelt Alice Driesen, deelnemer en mede-organisator van het leertraject (werkzaam bij afdeling Ruimte en Duurzaamheid). ‘Ik werk nu aan Amsterdam Rainproof , een programma gericht op het regenbestendig inrichten van de stad. Dus kennis over wateroverlast had ik wel. Maar de effecten van hitte en droogte in de stad, hoe dat in kaart te brengen en welke oplossingen, risico's en kosten er zijn? Dat was nieuw voor mij. Bij de gemeente willen we alle klimaatproblemen in een stadsgebied tegelijk kunnen aanpakken.’

Driesen onderzocht met haar leertrajectgroep de effecten van klimaatverandering op straatniveau in het Oostelijk Havengebied van Amsterdam. Zij keken naar stresstestkaarten  om te achterhalen wat er precies speelt in het gebied, vertelt Driesen. ‘Is het gebied gevoelig voor hittestress, hoe is de bodemopbouw, hoe zijn de grondwaterstanden? We verbinden bestaande databronnen aan elkaar voor een completer beeld, zoals peilbuismetingen voor de grondwaterstanden om te achterhalen of er risico is op paalrot bij oude panden. Vervolgens koppelen we er concrete maatregelen aan. In onze diverse leertrajectgroep, van stedenbouwkundigen en ontwerpers van de openbare ruimte tot maaiveldwerkvoorbereiders en assetbeheerders, konden we elkaars expertises bundelen en tot integrale oplossingen komen.’

Voorbeeld probleem case Oostelijk Havengebied, Amsterdam

Voorbeeld oplossing case Oostelijk Havengebied, Amsterdam

Deltabeslissing ruimtelijke adaptatie zet druk

Van droogte tot wateroverlast, het speelt niet alleen in Amsterdam. De deltabeslissing Ruimtelijke adaptatie van de overheid stelt daarom dat heel Nederland in 2050 waterrobuust en klimaatbestendig is ingericht. Gemeenten, waterschappen, provincies en het Rijk moeten er samen voor zorgen dat schade door hitte, wateroverlast, droogte en overstromingen zo min mogelijk toeneemt. Dat is een grote opgave, stelt Klok. ‘Klimaatadaptatie is voor velen een nieuw onderwerp en dus nog niet zo vanzelfsprekend. Dat geldt ook voor de professionals bij de gemeente en Waternet. De noodzaak is hoog. Het klimaatbestendig inrichten van steden moet normaal worden, en wij moedigen dat met ons Leertraject Klimaatadaptatie aan. Vanwege succes gaan we binnenkort een tweede traject starten!’

‘Nog een leuk feitje’, sluit Klok enthousiast af, ‘is dat de opzet van het leertraject bijna één op één is overgenomen uit onze minor Klimaatbestendige stad die veel studenten trekt, ook buiten de HvA. Dezelfde docenten geven nu ook ‘college’ aan de professionals van die meedoen aan het Leertraject Klimaatadaptatie. Het is natuurlijk nooit te laat om te leren over het klimaat!’

Meer informatie Leertraject Klimaatadaptatie

Het Leertraject Klimaatadaptatie van lectoraat Water in en om de stad van Centre of Expertise Urban Technology heeft tot doel het kennispeil op het gebied van klimaatadaptatie binnen de gemeentelijke organisatie te versterken en beter te borgen. Na vijf cursusdagen, online excursies, praktijksessies en groepswerk aan weekopdrachten voor een klimaatadaptief ontwerp van een projectgebied zijn de deelnemers op de hoogte van de laatste ontwikkelingen en wetenschappelijke inzichten in de diverse klimaatadaptatiethema’s. En weten zij hoe ze met deze kennis de juiste maatregelen kunnen treffen in de openbare ruimte.

Haastig zijn afgelopen jaar interventies in de publieke ruimte ontwikkeld en toegepast om de verspreiding van Covid-19 tegen te gaan. Hoe kunnen deze tijdelijke maatregelen in de  openbare ruimte de structurele veerkracht van de buurt versterken?

Covid-19 maakte duidelijk hoe belangrijk onze gedeelde publieke ruimte is. Haastig werden afgelopen jaar interventies in de publieke ruimte ontwikkeld en toegepast om de verspreiding van Covid-19 tegen te gaan. Met stickers, hekken, geverfde cirkels, verkeersborden en digitale apps waarop op afstand de drukte in de stad af te lezen valt werd geprobeerd om stadsbewoners te verleiden tot social  distancing. Al snel werden deze preventieve maatregelen vergezeld van nieuwe praktijken. Parkeerplaatsen  boden  tijdelijk  ruimte aan groen en  houten vlonders waarop de binnenstedelijke horeca en winkels hun werk in de buitenlucht konden voortzetten.

Foto: Ethan Wilkinson

Frank Suurenbroek, lector Bouwtransformatie van Centre of Expertise Urban Technology, en Martijn de Waal, lector Civic Interaction Design van Faculteit Digitale Media & Creatieve Industrie, over hun project 'Covid-19: Van preventie naar veerkracht'. Dit artikel is eerder gepubliceerd in HvA-magazine 'Bewogen Stad: Leren in crisistijd'.

Daarnaast  toonden  activiteiten die normaal achter gesloten deuren plaatsvinden zich plots in de buitenruimte.  Gebruikers van  shisha-lounges nestelden zich  op stoeltjes voor de deur, sportscholen  gingen lesgeven  in de open lucht. Ook ontsproten er nieuwe  sociale initiatieven zoals huiswerkklasjes  in buurtcentra. Covid-19  leidde zo  ook  tot een experiment  in  het gebruik en de betekenis van onze gedeelde publieke ruimtes.  

Van preventie naar veerkracht?

We weten echter nog weinig  over  de  variëteit  aan  preventieve  interventies  in de  publieke ruimte, hun werking en vooral ook de manier waarop die tijdelijke maatregelen ook de structurele veerkracht in buurten kunnen versterken. Afgelopen september kregen we een ZonMW-subsidie toegekend om dit te onderzoeken:  Hoe kunnen ontwerpinterventies voor de 1,5 meter-samenleving in de publieke ruimte op buurtniveau ook bijdragen aan het versterken van maatschappelijke en ecologische veerkracht? Veerkracht gaat hierbij over de kwaliteit die de leefomgeving nu biedt, alsmede over de capaciteit in de omgang met de meer structurele sociale  en ecologische uitdagingen van onze steden.  

Delen gedurende de uitvoering

Covid-19 vraagt ook om snel handelen. Een centrale rol in ons project speelt de Community of Practice. Vijf gemeenten, twee woningbouwcorporaties, het PBL, ontwerpbureau UNStudio, social  engineeringbureau The Beach, WandelNet en Pakhuis de Zwijger alsmede meerdere specialisten vanuit de  HvA hebben zich in dit project verenigd. Covid-19 stopt bovendien uiteraard niet bij de landsgrenzen. Naast de Nederlandse partners heeft zich  ook een kring van internationale  kennisinstellingen aan het project verbonden: Harvard in de VS, The Bartlett School in Londen, University of Sydney en in Italië het netwerk City Space Architecture. 

Preventieve ingrepen begrijpen

In de wetenschappelijke literatuur rondom veerkracht valt het handelen in crises uiteen in resisting  (weerstand bieden), adapting  (aanpassen), restoring  (herstellen)  en  transforming.  

Onderscheid in vier soorten handelingen in crisistijd

De preventieve maatregelen rondom Covid-19 passen overwegend in de categorieën resisting en adapting. Het gaat daarbij om tijdelijke oplossingen voor de problemen die nu spelen.  Denk aan het plaatsen van hekken, het  tijdelijk gebruik maken van parkeerplaatsen voor horeca en andere functies die niet langer binnen kunnen functioneren.  Tegelijkertijd  bieden deze ingrepen mogelijk ook de potentie voor meer  transformatieve  keuzes. 

Zo zien  we een aantal steden (Parijs, Milaan, New York) de crisis  aangrijpen  om een  al langer levende  mondiale  visie in wording te versnellen  om steden leefbaarder en inclusiever te maken.  Deze visie raakt aan  abstractere en meer toekomstgerichte perspectieven van veerkracht.  Wat echter ontbreekt is  inzicht hoe de huidige preventieve ingrepen  ook de kansen en potentie van meer structurele transities van de stad  kunnen bewerkstelligen.  

Voorbeelden van Covid-19 interventies in de publieke ruimte

Van resisting naar transforming?

Hoe kunnen die concrete interventies, investeringen en spontane ontwikkelingen die nu voor de resisting en adapting van de pandemie plaatsvinden ook de kiem leggen voor het vinden van oplossingen voor onze grotere sociale of ecologische problemen? Conceptueel: hoe kunnen interventies voor resisting en adapting meteen ook iets zeggen over concrete ontwerpoplossingen voor transforming? Natuurlijk kunnen we met ons project niet meteen al die grote problemen oplossen. Om het concreet te maken focussen we op het schaalniveau van de buurt en hanteren we een research through design-methodiek. Met ons onderzoek willen we niet voorschrijven hoe het moet, maar voorbeeldstellend en onderbouwd in beeld brengen hoe dat kan. Wat leren we van de Covid-19-interventies in de publieke ruimte om ook de veerkracht te versterken?

Voorbeelden van leerzame niet-Covid-gerelateerde interventies in de publieke ruimte

Dit is de data die we verzamelen:

• We brengen systematisch in kaart welke interventies in de openbare ruimte zijn ontwikkeld en toegepast ter preventie van Covid-19-besmettingen.
• We brengen met ons consortium in kaart welke (spontane) initiatieven op buurtniveau zijn ontstaan om de sociale effecten van Covid-19 te pareren.
• Daarnaast verzamelen we de verschillende typen concrete ingrepen die los van Covid-19 al bestaan om ook in sociaal-economisch kwetsbare buurten te werken aan klimaatverandering en leefbaarheid.

Deze data levert twee inzichten op. Het laat zien wat voor specifieke 'schade' Covid-19 heeft veroorzaakt, welke tekortkomingen aan het licht zijn gekomen en welke andere oplossingen dan gebruikelijk zich aandienden. Daarnaast levert de analyse van deze concrete sets interventies zicht op hun werkzame bestanddelen. Deze beschouwen we als de ‘bouwstenen’ en programma’s van mogelijkheden voor het research through design-deel van ons onderzoek. De ontwerp- en sociaalengineeringbureaus in ons consortium gaan met deze set ontwerpend onderzoekend verkennen hoe een nieuwe combinatie van deze bouwstenen tot ingrepen leiden die en preventief en transformatief zijn.

De coronacrisis hopen we daarmee niet alleen als een snel achter ons te laten situatie te beschouwen, maar ook als een natuurlijk experiment waarin nieuwe paden voor de toekomstige stad ontdekt kunnen worden. En hoe eerder we die in beeld kunnen brengen, hoe sneller we ook al gedurende de pandemie van onderop aan de structurele versterking van onze stad kunnen werken.

HvA-magazine Bewogen Stad: Leren in crisistijd

Bewogen Stad is een reeks van digitale tijdschriften over maatschappelijke kwesties in de Amsterdamse regio. Hier deelt Centre of Expertise Urban Governance en Social Innovation met een breder publiek waar HvA mee bezig is en biedt zij een plek voor verschillende geluiden uit het maatschappelijke debat. Lees het volledige magazine.

Luister hier de podcast: https://bit.ly/mobilitypod

Meer gaan wandelen door #corona? Ankie van Dijk (Directeur Wandelnet) en stedenbouwkundige Annemieke Molster over het ondergeschoven kindje van de mobiliteit: Lopen! #podcast: https://bit.ly/mobilitypod

Ben jij een fanatieke wandelaar?

Laat ons weten wat je van de podcast vindt!

Op 10 maart hebben de gemeente Almere, de provincie Flevoland de Metropoolregio Amsterdam (MRA) en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een intentieovereenkomst ondertekend op het gebied van slimme en duurzame mobiliteit.

De komende jaren worden meer dan 100.000 woningen gebouwd in de provincie Flevoland. Daardoor zal er een groeiende mobiliteitsbehoefte ontstaan èn een toenemende druk op de toch al schaarse ruimte en de kwaliteit van de leefomgeving. Om steden leefbaar, duurzaam en bereikbaar te houden, voldoet de traditionele kijk op mobiliteit niet meer. Een meer integrale benadering, waarbij het totaal aan opgaven in een gebied wordt bekeken, is nodig.

Daarom sluiten Rijk en regio vandaag een intentieovereenkomst, waarin zij afspreken om gezamenlijk slimmere en duurzamere oplossingen voor mobiliteit grootschalig te gaan organiseren.De partijen gaan samen uitwerken hoe een passend en duurzaam aanbod aan vervoersmogelijkheden het beste kan worden vormgegeven.

En hoe mensen kunnen worden gestimuleerd om slimmere mobiliteitskeuzes te maken: meer gebruik van het deelaanbod, optimaliseren van het ruimtegebruik en andere duurzame alternatieven. Omdat een aanzienlijk deel van de woningbouwopgave in Almere zal worden gerealiseerd, is Almere de logische initiatiefnemer voor deze intentieovereenkomst.

De komst van de Floriade naar Almere in 2022 biedt een ideale gelegenheid om een combinatie van verschillende slimme en duurzame mobiliteitsoplossingen aan een groot publiek aan te bieden.

Voor de invulling van de in overeenkomst uitgesproken intenties is door de gemeente Almere een kwartiermaker aangesteld, die zal starten met het opstellen van een programmaplan waarin de intenties worden uitgewerkt.

Lees hier het volledige persbericht.

Recently, the peer-reviewed Journal of the Engineering and ˜Technology published an overview of the emergence of a human-centric approach into smart cities in contrast to the techno-centric approach. In this article I give many examples how technology can be applied as an enabler tp improve social and ecological sustainable city actions, starting from the principles of the donut-economy