#Heating & Cooling
News

In gesprek met docent-onderzoeker Lisette Klok (HvA) over klimaat in het onderwijs

Hoe wordt er binnen het onderwijs aandacht besteed aan klimaatverandering? Docent-onderzoeker Lisette Klok (HvA minor Klimaatbestendige stad) spreekt over hoe de thematiek van klimaatverandering in hun opleiding terugkomt, wat de opleiding de studenten hierover wil meegeven en hoe zij zelf tegen deze thematiek aankijken. ‘Zij kennen de urgentie van het wereldwijde klimaatprobleem en weten dat we ons moeten aanpassen aan de klimaatverandering die gaande is.’

‘Bij de minor Klimaatbestendige stad van de Hogeschool van Amsterdam leren studenten alles over klimaatverandering, de gevolgen hiervan voor de stad en hoe stedelijk gebied klimaatbestendig ingericht kan worden. Klimaatverandering betekent meer extremen: heftiger regenval en meer hitte. Extreme buien leiden tot wateroverlast en waterschade. Hitte geeft gezondheidsproblemen en zet de leefbaarheid van steden onder druk. Ook droogte en zeespiegelstijging zijn thema’s binnen de minor. Om al deze nadelige gevolgen van klimaatverandering te voorkomen en prettig te kunnen blijven leven, moet de inrichting van het stedelijk gebied worden aangepast. De belangrijkste vraag binnen de minor is daarom: Hoe kunnen steden, wijken en straten klimaatbestendig worden ingericht rekening houdend met meer hitte, extreme regenval, droogte en overstromingen?

MINOR KLIMAATBESTENDIGE STAD

De studenten die voor deze minor kiezen doen dit, omdat zij weten dat er in de nabije toekomst veel werk verricht zal moeten worden om Nederland klimaatbestendig in te richten. Zij kennen de urgentie van het wereldwijde klimaatprobleem en weten dat we ons moeten aanpassen aan de klimaatverandering die gaande is.

MEETONDERZOEKEN IN DE EIGEN WOONOMGEVING

Naast theoretische kennis, gastcolleges en excursies, voeren studenten ook meetonderzoeken uit om temperaturen en neerslagpatronen in de eigen woonomgeving in kaart te brengen. Ook doen de studenten praktijkervaring op doordat zij een actueel klimaatbestendig project voor een echte opdrachtgever moeten uitvoeren. De meeste studenten vinden dit onderdeel van de minor het leukst. Gemeentes, waterschappen of adviesbureaus dienen vaak als opdrachtgever en de studenten oefenen in de rol van opdrachtnemer. Hierdoor proeven zij de sfeer die er in ‘de echte wereld’ hangt met de bijbehorende ‘officiële’ vergaderingen.

AAN DE SLAG MET UITEENLOPENDE VRAAGSTUKKEN

Ze werken daarbij aan veel verschillende vraagstukken: Wat zijn de meest urgente locaties om maatregelen te nemen met het oog op wateroverlast, droogte en hitte? Met welke inrichtingsmaatregelen kan een bepaalde wijk of straat klimaatbestendig ingericht worden? Hoe verhouden de baten van deze maatregelen zich met de kosten? Hoe zou een klimaatbestendig ontwerp voor een bepaalde buurt eruit kunnen zien? Hoeveel oppervlaktewater, waterberging, groen of groene daken zijn nodig om te voldoen aan de klimaatbestendige beleidsdoelen van een gemeente?

KLIMAATBESTENDIG ONTWERPEN

Het gewenste eindresultaat van zo’n praktijkopdracht is in de meeste gevallen een klimaatbestendig ontwerp van een gebied onderbouwd met een gedegen kwetsbaarheidsanalyse, kloppende argumentaties, juiste berekeningen en ondersteund door mooie visualisaties. Zo werken we in de minor samen met praktijkpartijen om verder te werken aan technische en ontwerp gerelateerde vraagstukken rondom klimaatverandering.’

STUDENTEN IN ACTIE:

Studenten zetten straten onder water
HvA-dak proeftuin voor 10.000m2 klimaatbestendige daken
Gezocht: verkoeling in Amsterdam
Studenten onderzoeken waterpasserende bestrating

Centre of Expertise Urban Technology gaat langjarig en strategisch partnerschap aan met Vattenfall

Centre of Expertise Urban Technology van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) gaat een partnerschap aan voor tien jaar met energieleverancier Vattenfall, om toe te werken naar 100% fossielvrij elektriciteitsverbruik van alle HvA gebouwen. Tevens biedt Vattenfall als praktijkpartner urgente vraagstukken aan om een langdurige onderwijs- en onderzoekslijn te bepalen. Daarmee kan HvA serieuze stappen zetten in verduurzaming en de energietransitie. ‘De bevindingen uit onze onderzoeken dienen als voorbeelden voor het toekomstige energiesysteem in Nederland.’

De tienjarige samenwerking start in 2022, maar het eerste thema van de langdurige onderzoekslijn is al bepaald om toe te werken naar fossielvrij elektriciteitsverbruik: ‘uurmatching’. Dit is de zoektocht naar een oplossing voor de mismatch per uur tussen enerzijds het verbruik van duurzame elektriciteit en anderzijds het aanbod van duurzaam opgewekte elektriciteit. Deze mismatch wordt veroorzaakt doordat duurzame bronnen niet altijd voldoende elektriciteit produceren of elektriciteit produceren op momenten dat er geen behoefte is.

HvA wil samen met Vattenfall  in de komende jaren toewerken naar 100% fossielvrij elektriciteitsverbruik (100% uurmatching) in haar gebouwen. Ook de panden van de Universiteit van Amsterdam  (UvA) en Centrum Wiskunde & Informatica  (CWI) dienen als proeftuin van dit onderzoek. Om de oplossingen voor mitsmatch te vinden, ontwikkelt de HvA de komende jaren onderzoeksprojecten ondersteund door nationale en Europese subsidiefondsen.

Op zoek naar de challenge

‘Voor het onderwijs zoeken we samen met Vattenfall naar een overkoepelende ‘challenge’, die we elke paar jaar bijstellen naar behoefte vanuit de beroepspraktijk’, vertelt Felia Boerwinkel, themaregisseur Energietransitie bij Centre of Expertise Urban Technology van de HvA. ‘Vattenfall dient vraagstukken bij ons in, en gezamenlijk met onderwijs en onderzoek gaan we dit invullen met opleidingsminors, stageplaatsen, workshops en gastcolleges. In onze studio’s benutten we specifieke technologieën en vaardigheden voor de kennis- en innovatievraagstukken, en komt onderwijs in aanraking met onderzoek. Zo kunnen we studenten heel gericht klaarstomen voor werk na de studie.’

Vattenfall is een belangrijke speler in het Amsterdamse en Nederlandse energieveld als eigenaar van een deel van het Amsterdamse warmtenet, marktleider in publieke laadpunten en energieleverancier van vele klanten. Renee Heller, lector Energie & Innovatie bij de HvA: ‘Door met Vattenfall samen te werken aan verduurzaming en energie-innovaties kunnen we grote impact hebben. Het is een groot bedrijf waar voor onze studenten ook veel kansen liggen, voor stages en als toekomstige werkgever. Met het krappe aanbod van technici is het voor Vattenfall interessant onze studenten te leren kennen.’

Krachten bundelen

‘Door een lange samenwerking met een praktijkpartner kunnen we continu van elkaar leren, onderzoek constant bijsturen en beter weten wat voor vaardigheden studenten moeten ontwikkelen; nu en voor de toekomst’, vult Boerwinkel aan. ‘Daarnaast biedt een structurele samenwerking de kans om onderzoek thematisch breed aan te vliegen en andere Centres of Expertise en lectoraten van de HvA erbij te betrekken. Binnen het lectoraat Energie & Innovatie hebben we kennis over de techniek, maar in een transitie spelen brede vraagstukken om echt resultaat te boeken, bijvoorbeeld over gedragsverandering, beleid en financierbaarheid.’

Energielevering universiteitsgebouwen

De samenwerking kreeg vorm als onderdeel van een nieuwe energie-aanbesteding van HvA, UvA en CWI, uitgevoerd door Facility Services (FS). Vattenfall kwam uit de bus als energieleverancier en partner op onderwijs en onderzoek tussen 2022 en 2032. Door eerdere samenwerkingen vonden FS en Urban Technology elkaar snel. ‘In ons partnerschap werken we al jaren aan duurzaamheidsambities, zoals duurzame inkoop en het energiezuinig maken van onze panden’, vertelt Rowan Boeters van FS. ‘Nu we met Vattenfall langdurig in het huwelijksbootje zijn gestapt, kunnen we aan lange termijndoelen werken en een serieuze bijdrage leveren aan de energietransitie. We zijn nu bezig met de routekaart hoe we onze elektriciteitsinkoop duurzamer, groener kunnen maken. Wij geloven in het verbinden van onderwijs, onderzoek en de beroepspraktijk, om daarin echt resultaten te boeken.’

Centre of Expertise Urban Technology

Het Centre of Expertise Urban Technology van de HvA draait om de belangrijke opgaven voor de stad, namelijk het toewerken naar circulaire, competitieve en leefbare steden. Vier thema’s staan centraal: Energietransitie, Circulaire stad, Designing Future Cities en Connectiviteit/Mobiliteit. Thema Energietransitie gaat over het leveren van een bijdrage aan de lokale duurzame energietransitie met focus op warmtenetten, vergroting zonne-energie, smart grids (met focus op inpassing van elektrische mobiliteit), energieneutrale- en positieve gebouwen/wijken en de ontwikkeling van laadinfrastructuur voor elektrisch vervoer. Als Centre of Expertise van de Faculteit Techniek fungeert Urban Technology als linking pin tussen onderwijs, onderzoek en beroepspraktijk.

AUAS contributes to accelerated roll-out of sustainable low-temperature heating networks in HeatNet project

The international research project HeatNet is all about making heat more sustainable. Less use of natural gas and more use of sustainable heat sources such as the residual heat from data centres. The project aimed to accelerate the roll-out of heating networks in urban areas. And that has been a success! Not only have new heating networks been developed in six European cities, the participating partners have gained knowledge about operating smartly in complex urban transitions. The professors and researcher involved from the Amsterdam University of Applied Sciences (AUAS) talk about the approach and the insights gained.

The role of the AUAS in the research project involves leading evaluations. During six evaluation meetings over three years, the partners reflected on their process of learning from each other and helping each other move forward. Professor of Energy and Innovation, Renée Heller: “As an evaluator, we not only wanted to determine how it went afterwards. But in accordance with the aim of this Interreg project – transnational learning – we embarked on a continuous learning process with each other.”

ON THE SHOULDERS OF GIANTS
This helps the pilot partners gain insights and build on each other’s discoveries. Frank Suurenbroek, professor of Spatial Urban Transformation: “In such complex transition projects, there is so much to consider. This process-based evaluation approach helps you gain insight into the issues you are facing. Such transitions are not a linear process and the insights cannot always be translated directly to other projects. But this approach does make complex processes navigable. It offers pathways for innovation that you can consider.”

The researchers translated this knowledge into various publications and guides, which have been made available to parties dealing with the roll-out of a heating network. Suurenbroek: “The Stakeholder Guide is also interesting for all parties that work on complex urban transitions.” Lecturer-researcher Egbert-Jan van Dijck was responsible for the development of the Stakeholder Guide.

“The heat transition requires an innovation at system level. Therefore, we carried out an extensive stakeholder analysis at meso-level,” explains Van Dijck. “It not only provides an impression of the individuals and organisations involved at the energy sector level, but also of their role in the chain, their interests and concerns. This step towards a situational analysis has enabled us to outline a holistic picture and carry out an in-depth analysis of barriers to the development of the new generation of heating and cooling networks in terms of finance, legislation and regulations and organisation.”

INVOLVING STUDENTS
“We are further expanding this analysis for education.” Van Dijck: Besides the human elements, we also analyse non-human elements, such as buildings, technologies, infrastructure, energy sources and subsurface. These are just as important in determining the situation as the human elements. For example, the pipes for a heating network cannot be laid through a river or a railway track. You need to be aware of these barriers.” Instead of just the people or the stakeholders, students see a much more complete situation at a glance. This goes for fourth-year students as well as second-year students.

Heller: “Several students have used this project for their graduation thesis. Students have even travelled to Ireland on their own initiative to learn more about the energy and heating situation there and to interview partners.”

ROLL-OUT OF HEATING NETWORKS
“There is a lot involved in creating a heating network,” says Heller. “Considering the complexity, it is unusual and significant that all six partners have succeeded in doing so in such a short space of time. It would be a shame not to use the valuable sources of heat available in a country. Data centres, for example, have a huge amount of heat left over. The roll-out of one heating network to multiple heating networks helps us to use available heat sources to increase sustainability and reduce our CO2 emissions.”

INTERDISCIPLINARY AND CROSS-THEMATIC
The HeatNet project is a good example of interdisciplinary collaboration between two research groups with different specialist knowledge. Frank Suurenbroek: “While the implementation of a heating network may appear to be a technical project, it is also an urban transformation process.” Heller adds: “Urban transition involves projects in which taking the energy leap seems the obvious choice, but where there is still little attention for the heat transition, while a great opportunity exists in that respect. Through our collaboration, we have seized that opportunity.”

As you may know, we have turned FLEXCON2020 into a digital event.

From September 23 on, we will provide a series of weekly digital FLEXCON2020 tracks, with speakers and sessions all related to a specific Smart Energy topic.

FLEXCON2020 digital edition is free of charge, but registration is required. You can register here: http://bit.ly/FLEXCON2020_reg

Our current planning:
- 23 September 2020 : eMobility, Smart Charging and V2G
- 30 September 2020 : Flexibility markets
- 7 October 2020 : Buildings, Devices & smart technologies
- 14 October 2020 : Industrial & commercial Flexibility
- 21 October 2020 : New concepts in Energy Networks
- 04 November 2020 : Active managed buildings & energy performance contracts

FLEXCON2020 registration:
http://bit.ly/FLEXCON2020_reg

Visit the FLEXCON2020 for more information:
https://flexcon2020.eu/

#SmartEnergy #Sustainability #ElectricVehicles #SmartGrid #DigitalGrid #Blockchain #IoT #SmartHome #SmartCharging

Wat zijn de gevolgen van het Nederlandse klimaatbeleid voor de energietransitie van de industriële bedrijven? In hoeverre raakt de transitie de bestaande bedrijfsprocessen en wat is de rol van de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) in het ondersteunen van energie innovatie in de regio? De OD NZKG heeft de invloed van deze technologische veranderingen op hun werkzaamheden door CE Delft in kaart laten brengen.

Lees het hele onderzoek hier:
https://odnzkg.nl/gevolgen-klimaatbeleid-voor-energietransitie-industrie-onderzocht/

** Converting data centres in energy flexibility ecosystems **

The CATALYST Webinar Series will run for 4 weeks from the 29th July through to the 19th August and cover some exciting topics:

CATALYST aspires to turn data centres into flexible multi-energy hubs, which can sustain investments in renewable energy sources and energy efficiency.

Leveraging on results of past projects, CATALYST has adapted, scaled up, deployed and validated an innovative technological and business framework that enables data centres to offer a range of mutualized energy flexibility services to both electricity and heat grids, while simultaneously increasing their own resiliency to energy supply.

This webinar series provides further information on the:

CATALYST DC Manager (TUC) 29th July @2pm
CATALYST Marketplace (ENG, SiLO, POPs) 5th August @2pm
CATALYST Pilots (PSNC) 12th August @2pm
Green Data Centre Roadmap and Assessment Toolbox (GIT) 19th August @ 2pm

https://project-catalyst.eu/

ELaadNL has mapped out the functionality, maturity, openness and interoperability of ten Energy Flexibility protocols, like EEBus, openADR, KNX etc.

Download the report in English here:
https://www.elaad.nl/uploads/files/In-Home_Energy_Flexibility_Protocols_-_TKI_Urban_Energy_v1_20200630.pdf

Read the press release (in Dutch) here:
https://www.elaad.nl/news/energieverbruik-beter-sturen-als-apparaten-slim-samenwerken/

#Echonet #EEBus #Spine #EFI #KNX #OCF #OOCP #SEP #openADR #modbus
#FlexibleEnergy

The European Green Deal is the European Commission's strategy for a more sustainable, cleaner and healthier European economy. Research and innovation are of course key to make this happen. RVO (the Dutch agency for subsidies) announces several calls in the coming months of 2020 with a total budget of € 1 billion.

First one on the planning is a special EIC accelerator call for SMEs that need some help to develop a green idea and scale it up internationally. Support will be a subsidy up to € 2,5 million and there is an option for receiving equity up to € 15 million. Projects need to contribute substantially to the European goals for fighting climate change.

Please note that this information is preliminary, more info in Dutch on the website of RVO and we expect that the EU will publish this call in the coming weeks. The RVO-site will update the links to the EC call info, which is not online yet.

It's unlikely that our current energy system will be able to continue to guarantee reliability in the future as different factors cause a massive impact on our energy supply.

Although electricity use in Amsterdam is relatively stable today, this will change in the near future. Due to expected population growth, increasing use of electric vehicles and the shift from gas boilers to electric heat pumps, we will start consuming more and more electricity.

On the other hand, and at the same time, the supply of solar and wind energy is growing rapidly. This sustainable energy will replace non-renewable energy increasingly into the system. Unfortunately, this is not without complications.

With all these changes ahead: how can we transition to a reliable, affordable and sustainable energy system? In the below long-read we explain how we work on the future of urban energy.

In 2018, only 25% of heat pumps on Dutch market are connected to the internet, and virtually no heat pump is ready for flexible control, according to research conducted by Delta-ee on behalf of FAN.

Read the news item (in Dutch) on the FAN website:
https://lnkd.in/dEdwQgZ

Download the report, in English:
https://lnkd.in/dJJi8eH

#smartenergy #heatpump #flexibleenergy

INNO2050, an international portal and virtual expo in its own right, focuses on a world of tomorrow, connecting lawmakers, scientists, learners and businesses together. From better waste management to building plans for a smarter city of the future, INNO250 aims to give governments the arsenal to prepare for a better tomorrow.

It’s all about building a bright future and tackle global warming together here. Network with others, and discuss more effective energy and water management. Our solution, built from professionals with expertise of over ten years, is designed to help make it all a seamless affair.

We believe INNO2050 is about building a community that can network over chats and messages, discuss on a job board, or meet up at physical exhibitions and congresses. You’ve people sharing the same interests as you – and you know everyone’s here for the greater good.

Ensure better and greener business practices for your construction company, with new technologies that are cost effective as well. Or, connect with city officials and startups to showcase your smart city solution. It’s all possible.

And you don’t have to pay anything to get started. INNO2050 is completely free. All it takes to create your own stand in our permanent virtual exhibition is a few seconds on your time.

Become an exhibitor and join the community today!

Years of experimentation in former coalmines, for instance in the Dutch city of Heerlen, revealed how these mines can contribute to the warm water supply of millions households, industries and institutions.

Je vindt hier een Nederlandse versie van deze blogpost: https://wp.me/p32hqY-1K2

Van 1-3 april 2019 vindt City-zen Days Amsterdam plaats, hét evenement over CO2-reductie in de Metropool Regio Amsterdam. Amsterdam als thuisbasis voor 3 dagen kennisdelen, inspireren en netwerken. Welke initiatieven hebben plaatsgevonden? Wat is er allemaal geleerd? Wat kun jij als bewoner van de stad doen om hierop verder te gaan?

De afgelopen vijf jaar hebben maar liefst 25 partners zo’n 20 innovatieve projecten vorm gegeven in Amsterdam en partnerstad Grenoble. Op het programma staan naast prikkelende presentaties van duurzaamheidsexperts ook bezoekjes aan concrete projecten.

Deelnemers aan City-zen Days Amsterdam krijgen een scala aan onderwerpen voorgeschoteld, variërend van Smart Grid oplossingen (denk aan laadpalen waarmee elektrische voertuigen bijdragen aan ‘load balancing’ van het net) en Warmte/Koude projecten (zoals het IJ gebruiken om een woonwijk te koelen) tot innovatieve Renovatie (zoals het behoud en 21ste-eeuws-bestendig maken van de Airey-woningen uit de jaren ’60).

LET OP, meer info & aanmelden voor 1 of meer dagen via de site van City-zen Days Amsterdam: http://www.cityzen-days.eu

– aan onze naïviteit wel... Waternet houdt zich bezig met alles wat met water te maken heeft in Amsterdam. Afgelopen jaren komt steeds meer de nadruk op duurzaamheid te liggen en welke rol water daarin kan spelen. “Wij startten eigenlijk 5 jaar geleden al met duurzame initiatieven” zegt strategisch adviseur Otto Reinstra. Voor twee veelbelovende projecten – koude uit drinkwaterleidingen en warmte uit afvalwater – werd subsidie aangevraagd onder het EU-programma City-zen.

Koude uit drinkwater – groot, groter, grootst

Het project werd gestart met als partner een vliegveld inclusief hotels en kantoren. Zo’n gebied heeft een grote vraag naar koude. En leidingen die langs het vliegveld lopen hebben veel koude potentie. Het hele vliegveld kan door deze koude van koeling voorzien worden. Zowel Waternet als het vliegveld waren erg enthousiast. Dat mocht alleen niet heel lang duren….

Voor de problemen die op ons pad kwamen, werd steeds enthousiast gezocht naar oplossingen vanuit Waternet. Maar het gezamenlijke duurzame doel verloren we tegelijkertijd langzaam uit het oog en geld, planning werden de standaard. En toen klapte het.

Nieuwe sanitatie op een onbewoond eiland
Het tweede project ‘warmte uit afvalwater’ werd opgestart. Het project dat zich hier uitstekend voor leende: een nieuwbouwproject van de gemeente waarbij een eiland opgespoten zou worden voor 1500 woningen. Waternet dacht daar enthousiast over mee. De nieuwbouwwoningen op het eiland zouden worden aangesloten en van warmte worden voorzien vanuit de warmte van grijs afvalwater. “We waren erg enthousiast over het mooie veelbelovende energieproject, die echt een bijdrage kon leveren. Achteraf kun je stellen dat die houding vooral naïef was”.

Het nieuwbouwproject is bedacht in tijden van de economische crisis. En dan is in 2014, de crisis was patsboem voorbij. “De gemeente heeft op gebiedsontwikkeling een grote uitdaging; binnen 10 jaar moeten 50.000 woningen gebouwd worden. In zo’n stad komt dan een goed gestroomlijnd gemeentelijk apparaat op gang, waarbij in snel tempo plannen uit 2008 worden gemoderniseerd. Voor we het wisten, waren aanbestedingen de deur uit en ging alles lopen. Gevolg: wij waren te laat. Een brief naar de wethouder waarbij de oorspronkelijke plannen werden herhaald mocht niet baten en werd ons ook niet in dank afgenomen. Resultaat: we stonden aan de zijlijn.”

Zonder harde afspraken heb je niks aan goede bedoelingen

Uiteindelijk stopte het project ‘koude uit leidingwater’ met het vliegveld en konden we het drinkwater project gelukkig uitvoeren met een farmaceutische fabriek – en met succes! Dezelfde vraag, maar een kleinere schaal.

Voor nieuwe sanitatie kwam, naast de geleden teleurstellingen, een ander nieuwbouwproject voorbij. Een initiatief van 20 partijen en bewoners. Een manifest werd ondertekend om een circulaire stadswijk te maken. Een samenwerking tussen gemeente, netwerkbedrijven, woningcorporaties, architecten, bewoners. Voordat de samenwerking werd gestart, waren echter alweer verschillende beslissingen genomen en stond Waternet wederom aan de zijlijn. “Zonder harde afspraken heb je niks aan goede bedoelingen.”

De samenwerking met een woningcoöperatie bleef over, in totaal 800 woningen. Ook hierin bleek dat in de praktijk andere prioriteiten de bovenhand voerde waar Waternet geen partij in was. Onder aan de streep: 300 woningen en wachten we met smart op de installatie hiervan. Die helaas alleen de functie om grondstoffen te winnen uit afvalwater gaat uitvoeren. Koude werd uiteindelijk ook geschrapt…..

Er is een aantal belangrijke lessons learned te trekken – zeker voor een partij als Waternet die innovaties nog niet in het DNA heeft zitten:

• Enthousiasme is goed, maar het vertrouwen in partners is niet altijd wederzijds. Maak heldere afspraken over doelstellingen, taken en verantwoordelijkheden!
• Zorg dat je beide enthousiast blijft door regelmatig met elkaar te overleggen en het met elkaar eens te blijven over doelstellingen.
• We hadden de (economische) ontwikkelingen kunnen voorzien en moeten meenemen in de ontwikkeling van de projecten.
• Veel wisselingen van de wacht, andere directeuren en managers, komen het project niet ten goede.
• Doordat we met City-zen subsidie zijn gestart zetten we dit project ook door, in andere situatie zou je waarschijnlijk eerder de handdoek in de ring hebben gegooid.
• Blijf doorzetten en blijf optimistisch! Ook door ruzie en gedoe eromheen kom je toch weer met medestanders in contact en doen nieuwe mogelijkheden zich voor.

De volgende Fuckup-Night is tijdens de City-zen Days 1-3 April ’19.

Lees hier:

Geleerde Lessen Deel 1: Klimaatneutraal begint bij bewoners, maar ze gaven niet thuis

Geleerde Lessen Deel 2: Innoveren binnen de Gevestigde Orde

Strategisch adviseur Peter Simões kreeg de afgelopen jaren te maken met veel wisselingen in het management en de daarbij horende wijziging in de strategische organisatie. “Was in het begin van dit project de focus gericht op activiteiten buiten de organisatie en het vergroten van de zichtbaarheid, verplaatste de focus naar optimalisatie van de bedrijfsvoering en afronden van de lopende projecten”.

“In 2012, wilde de organisatie meer doen met de door hun geproduceerde duurzame energie; het zag ernaar uit dat veel verandering zou gaan plaatsvinden in de energiemarkt, waarbij het belangrijk was om bij aan te sluiten.” Zo werd een plan bedacht om samen met andere partijen in het Havengebied de lokaal opgewekte energie, op het juiste moment lokaal in te zetten.

Met deze doelstelling is gestart met de aanvraag voor de EU-subsidie van City-zen. In een dik document voor de EU, waarin prachtig wordt omschreven wat het project in het meest rooskleurige scenario oplevert. “Van tevoren weet je eigenlijk al dat dit resultaat niet behaald kan worden. Je start dus eigenlijk met een 100% faalkans.”

Waar gaat het dan mis?

De techniek is niet zozeer de boosdoener, die is er of kan wel ontwikkeld worden. In zo’n project gaat het mis, omdat er gevraagd wordt om naar een nieuwe onbekende situatie toe te werken, terwijl de organisatie vasthoudt aan de oude situatie. “Met innovatie loop je vaak vooraan. Je moet er daarom altijd voor zorgen dat je niet alleen staat” quote Simões. Om te slagen is het nodig dat het project en de innovatie gesteund worden door directie en management. Hier zat het probleem “Vanaf 2012 tot nu, zijn we 3 directeuren verder”. Door de duur van het project (gestart in 2012), start binnenkort ook de 3de projectleider. “De ambassadeurs van het eerste uur zijn weg.”

De belangrijkste lessons learned volgens Simões zijn*:*

• Als het om grote organisaties gaat; blijf dicht bij je core-business
• Binnen onze organisatie werken we in kleine stappen naar een resultaat toe, zodat we kunnen bijsturen waar dit gevraagd wordt. Bij de EU is het op voorhand beschrijven van het uiteindelijke resultaat belangrijk. Deze twee uitgangspunten passen niet bij elkaar.
• Het speelveld waarin je terechtkomt moet passen bij de organisatie. Binnen onze organisatie wordt een andere taal gesproken dan in de gemeente. Hier zit niet automatische een klik.
• Zorg voor interne (zittende) ambassadeurs om het project te laten slagen.

De volgende Fuckup-Night is tijdens de City-zen Days 1-3 April ’19.

Lees hier:

Geleerde Lessen Deel 1: Klimaatneutraal begint bij bewoners, maar ze gaven niet thuis

Geleerde Lessen Deel 3: Aan ons enthousiasme zal het niet liggen

Amsterdam wil aquathermie inzetten om de transitie naar aardgasvrije wijken te realiseren. De gemeente en Waterschap Amstel, Gooi en Vecht verkennen de mogelijkheid om met het gezamenlijke watercyclusbedrijf en City-zen partner Waternet warmte en koude te onttrekken aan oppervlaktewater, afvalwater en drinkwater.

In een brief aan minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat vragen wethouder Sharon Dijksma en dijkgraaf Gerhard van den Top van AGV thermische energie uit water te verankeren in het klimaatbeleid.

Als alle bronnen voor aquathermie (oppervlaktewater, afvalwater en drinkwater) ingezet worden kan 60 procent van de totale huidige warmtevraag in de stad worden ingevuld, aldus de brief. ... Klik hier om de rest van het artikel te lezen op de site van H2O waternetwerk

Onder andere de City-zen projecten Nieuwe Sanitatie in Buiksloterham en Koude uit drinkwater (i.s.m. Sanquin) zijn projecten die de energie-innovaties al toepassen in de praktijk.

Meer weten over "Nieuwe Sanitatie / Bio-refinery", de link naar de projectpagina: <http://www.cityzen-smartcity.eu/neighbourhood-bio-refinery-producing-nutrients-and-heat-from-waste/>

Meer weten over "Koude uit drinkwater", de link naar de projectpagina: <http://www.cityzen-smartcity.eu/ressources/heating-and-cooling/smart-cooling-and-heating-systems-for-pharmaceutical-processes/>

Artikel door Duurzaamnieuws.nl. In de Amsterdamse nieuwbouwwijk Houthaven wordt voor het eerst in Nederland op grootschalige wijze milieuvriendelijke warmte én koude toegepast. City-zen partners Westpoort Warmte en AEB hebben een systeem ontwikkeld welke het mogelijk maakt om koude uit het IJ te gebruiken voor het verkoelen van woningen in de wijk Houthaven.

In de Amsterdamse nieuwbouwwijk Houthaven wordt voor het eerst in Nederland op grootschalige wijze milieuvriendelijke warmte én koude toegepast. Dankzij de combinatie van stadsverwarming, koudeopslag in de bodem en koeling met oppervlaktewater uit het IJ zijn de woningen en bedrijven in Houthaven energieneutraal.

De Amsterdamse nieuwbouwwijk Houthaven zette recent een belangrijke stap op weg naar 100 procent duurzaamheid. De 234 huizen van ‘Blok 0’ werden aangesloten op het warmtenet. Net als enkele scholen, bedrijven, ateliers en een hotel in de wijk. De aansluiting op stadsverwarming, waarvoor Afval Energiebedrijf Amsterdam (AEB Amsterdam) de warmte levert, vormt het voorlopige sluitstuk van de duurzame energievoorziening in de toonaangevende wijk, die nu helemaal energieneutraal is.

De keuze om de duurzame lat hoog te leggen, kwam voort uit de wens van de bewoners van ‘Blok 0’, de pioniers van Houthaven, vertelt projectmanager Muriël Hendrikse. ... Lees het hele artikel op Duurzaamnieuws.nl

Lees meer over City-zen project Comfort koeling

At the invitation of His Majesty the King, Her Excellency Madam Halimah Yacob President of the Republic of Singapore, visited the Netherlands for a state visit on 21 and 22 November 2018. AMS Institute and Waternet were invited to share their innovations with the delegation. First stop: future sanitation concept for houses. [article by AMS Institute]

At the invitation of His Majesty the King, Her Excellency Madam Halimah Yacob President of the Republic of Singapore, visited the Netherlands for a state visit on 21 and 22 November 2018. AMS Institute and Waternet were invited to share their innovations with the delegation. The visit was hosted at Prodock, an innovation hub for start-up companies at the Port of Amsterdam. This state visit is an affirmation of the close ties between the Netherlands and Singapore, and an excellent opportunity to broaden and deepen bilateral cooperation, especially in the realm of commerce and innovation.

Read the full article by AMS institute

© Photos: Eric Martin Photography

De drijvende woonwijk 'Schoonschip' is zoveel mogelijk energieneutraal en zelfvoorzienend. Waternet zorgt met het City-zen project Nieuwe Sanitatie voor energie uit zwart en grijs water. Artikel door Gemeente Amsterdam.

Het hele artikel lees je op de website van Gemeente Amsterdam:
<https://www.amsterdam.nl/actueel/nieuws/schoonschip-maken>

Lees meer over de Bio-refinery/ Nieuwe Sanitatie op de website van City-zen: <http://www.cityzen-smartcity.eu/neighbourhood-bio-refinery-producing-nutrients-and-heat-from-waste/>

Foto: Isabel Nabuurs

De City-zen Fuck-up Night in Antwerpen was een avond waarin falen gevierd werd. In het verlengde daarvan lanceren we een serie van drie verhalen over de geleerde lessen bij het maken van fouten. Lees, huiver en doe er je voordeel mee; fouten die je niet meer hoeft te maken 🙂

Klimaatneutraal begint bij de bewoners thuis – maar ze gaven niet thuis

Geert Vanhorebeek houdt zich bezig met het programma ‘Leuven klimaatneutraal in 2030’. Met als doel Leuven bewust te maken: minder uitstoot en duurzamer gedrag. Het doel was een collectief renovatieproject op te starten: buurten informeren, bewoners stimuleren om duurzame energiemaatregelen te nemen. Maar ook schaalvoordeel behalen; zoveel mogelijk inwoners bereiken. In totaal waren acht potentiële homogene wijken geïnventariseerd voor het betreffende project.

Het proces in 5 quotes…

#1
“Uiteindelijk hebben we twee homogene wijken op ons onderbuikgevoel uitgekozen. In deze wijken hebben we goed uitgepakt, onder andere met een mobiel energieloket en renovatiebegeleiders. Maar wat bleek; in de homogene wijk was geen sprake meer van gelijke woningen. Een groot gedeelte van de woningen was allang weer verbouwd. Zo zie je dat de praktijk vaak anders uitwijst dat de theorie.”

#2
“In totaal waren 9 van de 60 woningen eigendom van een woningcoöperatie. Wij vonden het niet meer dan logisch dat de coöperatie het goede voorbeeld zou geven, zodat we één goed voorbeeld hadden om anderen te overtuigen. Simpel; dit kwam niet van de grond.”

#3
“Bij een volgend initiatief gingen we langs de deuren. Toen kwamen we erachter dat er óf oude mensen woonden óf families die al met verbouwen bezig waren. We kwamen op het verkeerde moment; ons initiatief sloot niet aan bij de levensfases van deze bewoners.”

#4
“In de enquête – om te achterhalen waar de meeste draagvlak en kansen zouden liggen en om de bereidheid om mee te doen te toetsen – bleek draagvlak, maar dat viel in de praktijk tegen. Daarnaast hadden we te maken met een “slaapwijk”, één waar weinig dynamiek in zat. Geen wijkevenementen, geen sociale cohesie en daardoor weinig succes voor ambassadeurs.”

#5
“In de tussentijd waren we ook betrokken bij een nieuw EU-voorstel (Horizon2020). Doordat dit veel tijd en toewijding vroeg, hadden we op cruciale momenten weinig of geen aandacht voor dit project en hebben we kansen gemist.”

Dus…, van de initiële ambities kwam in de praktijk weinig terecht. De ‘Lessons Learned’ zijn:

• Vraag je samenwerkingspartners naar hun doelstellingen, verwachtingen en leg afspraken vast. Zorg dat het voor iedereen interessant blijft om zo de eindstreep te behalen.
• De wijk moet een mate van wijkwerking/cohesie hebben waarbij de buurt elkaar enthousiasmeert en je kunt werken met ambassadeurs.
• De wijk moet voldoende groot zijn om zo schaalvoordeel te behalen.
• Blijf aandacht houden voor het project.

“We gaan het met deze ervaringen de volgende keer veel beter doen!”, aldus Geert Vanhorebeek.

De volgende Fuckup-Night is tijdens de City-zen Days 1-3 April ’19.

Meer informatie over de City-zen Days: <https://amsterdamsmartcity.com/events/save-the-date--city-zen-days-from-18-to-20-march>

Lees hier:

Geleerde Lessen Deel 2: Innoveren binnen de Gevestigde Orde

Geleerde Lessen Deel 3: Aan ons enthousiasme zal het niet liggen