Gido van Rooijen

In de afgelopen maanden is de maatschappelijke en politieke discussie over de vestiging van datacentra in een stroomversnelling geraakt. Naar aanleiding van de plannen voor de bouw van een groot datacentrum bij Zeewolde is veel gesproken over nut, noodzaak en wenselijkheid van vestiging van dit soort faciliteiten in Nederland. Daarbij kwamen zorgen naar boven over de verhouding tussen het energie- en grondstoffengebruik van datacentra en hun maatschappelijke en economische meerwaarde. Ook was er kritiek op hoe de besluitvorming over de vestiging van datacentra bestuurlijk is ingericht.

Het rapport 'Beter beslissen over datacentra' van het Rathenau Instituut onderzoekt de maatschappelijke betekenis van datacentra en de besluitvorming over hun vestiging. Het maakt inzichtelijk wat datacentra zijn, hoe ze werken en hoe ze onderling van elkaar verschillen, welke kwesties er spelen en hoe deze kwesties op dit moment bestuurd worden op lokaal, regionaal en nationaal niveau. De analyse mondt uit in vijf aanbevelingen voor een goede publieke governance van de digitale infrastructuur.

Het Rathenau Instituut pleit ervoor om bij de ontwikkeling van beleid, niet te focussen op de (grote) datacentra die nu volop in de belangstelling staan, maar te kijken naar de hele infrastructuur die de digitalisering van onze samenleving mogelijk maakt. Daarbij gaat het ook om kabels, zendmasten, ontvangers, schakelaars en routers, plus de functies die zij in samenhang vervullen. Wat willen we in Nederland met deze infrastructuur? Die vraag zou het voorwerp moeten zijn van een maatschappelijk debat. Naast bestuurders en deskundigen, moeten ook burgers daarbij betrokken zijn. Om het debat te voeden, is ook meer kennis nodig, bijvoorbeeld over de financieel-economische voordelen van datacentra.

De digitale infrastructuur is inmiddels zo belangrijk geworden voor de samenleving dat ze kenmerken heeft van een nutsvoorziening: een essentiële voorziening van algemeen belang. Dit betekent dat publieke waarden leidend moeten zijn bij de governance van deze infrastructuur. Het bestaande energiebeleid kan daartoe als model dienen. Het onderzoek laat zien dat relevante publieke waarden voor de digitale infrastructuur, veel gelijkenis vertonen met de waarden die ten grondslag liggen aan het Nederlandse energiebeleid. Ook hier immers gaat het om betrouwbaarheid, veiligheid, betaalbaarheid, duurzaamheid en goede ruimtelijke inpassing.

Meer hierover kunt u lezen op https://www.rathenau.nl/nl/digitale-samenleving/beter-beslissen-over-datacentra.

Foto bij bericht: Shutterstock