Creative technology summer workshops

Op 30 mei nodigden we onze community uit bij AMS Institute op het Marineterrein voor een Data Dilemma’s event over de Voedseltransitie. Het ging deze middag over technische dilemma’s rond data en de verduurzaming van voedselketens, en; wat is nou echt lokaal voedsel?
 
Data Commons: Een digitaal gemeenschapsgoed met een gezamenlijk doel
Jan Wester, directeur van Big Data Value Center, vertelde ons meer over het project ‘Data Value Center Agri & Food Korte Keten’. Aanleiding voor dit project is de transitie naar een duurzamer voedselsysteem waarbij digitalisering en data een belangrijke rol spelen. Er is de wens dat relatief meer voeding uit de regio komt (in plaats van langere ketens), dat er meer transparantie en efficiëntie is in ketensamenwerking en dat er meer informatie wordt vastgelegd over productie en herkomst (denk aan True Pricing). Dit vraagt om een neutraal precompetitief platform. Dit platform kan je zien als een zogenaamde Data Commons: een digitaal gemeenschapsgoed waarin je samen afspraken maakt over het delen van data; wat deel je, met wie, en wat is het gezamenlijke doel ermee?

De Agrifood Data Common is een veilige data-deel omgeving/marktplaats/dashboard, met verschillende gebruikersgroepen. Ondernemers kunnen hiermee bijvoorbeeld markten transparanter maken, ketensamenwerking verbeteren en meervoudige verdienmodellen creëren. Overheden kunnen gebruik maken van de omgeving voor meer evidence-based beleid en het monitoren van impact. Ten slotte kunnen kennisinstellingen gebruik maken van het platform voor de opbouw van referentiedata en het delen van data uit experimenten en fieldlabs. Belangrijk is dat de verschillende partijen vertrouwen met- en in elkaar opbouwen om dit samen te laten werken.
 
De cateringketen van de Hogeschool van Amsterdam als case
DVC Agri & Food is samen met partners cases aan het bouwen die het nut en belang van dit digitale gemeenschapsgoed in de praktijk tonen. Kees Willem Rademakers van de Hogeschool van Amsterdam vertelde ons meer over het ‘Food Governance 2.0’ project met betrekking op hun eigen cateringketen.

De HvA wilt zich actiever afvragen wat ze van (hun) voedsel vinden en hoe ze een nieuwe rol kunnen spelen in hun eigen lokale voedselsysteem. Ze kijken naar factoren als gezondheid, biodiversiteit, betaalbaarheid en energiegebruik. Als je hier kritisch naar wilt kijken blijkt hoe moeilijk het is om te onderzoeken waar kantineproducten precies vandaan komen. De precieze oorsprong, de reizen die het afgelegd heeft, de arbeidsomstandigheden; het zijn onderdelen waar je als afnemer grip op- of in ieder geval een beeld van wilt hebben. Er is nu een ongelijke machtsverdeling waarbij de leverancier meer data over de keten bezit en dit gebruikt als verdienmodel.

Binnen een keten die digitaal en transparant is georganiseerd, kan de HvA zien wat er nu gebeurt, kan er onderhandeld worden, en kunnen ze samen gaan hervormen waar ze naartoe willen. Het is belangrijk om daarom de governance structuren over voedselketens en de informatiestructuren daarbinnen opnieuw vorm te geven met elkaar. Jan Wester en Kees Willem Rademakers concluderen samen dat deze hervorming vooral zit in wederkerigheid en bereidheid om meer data met elkaar te delen, en de digitale platformen die dit mogelijk maken.

Flevo Campus: Samen werken aan het stedelijk voedselsysteem van de toekomst
Lenno Munnikes vertelde ons meer over lopende initiatieven bij de Flevo Campus. Een organisatie waar onderzoek, onderwijs, ondernemerschap en overheden samenkomen om samen te werken aan het stedelijke voedselsysteem van de toekomst. Hier verbinden ze economische, maatschappelijke en kennis-vraagstukken op het gebied van een duurzame voedseleconomie en een gezonde voedselomgeving.

In een project rond ‘de supermarkt van de toekomst’ zijn ze aan het experimenteren met het verbreden van het assortiment van lokale producten in de schappen. Als je een deel van een supermarkt bijvoorbeeld reserveert voor lokale ondernemers, ontstaat er al sneller een match tussen lokale consumenten en lokale producenten. Ook wordt er gekeken hoe je stadstuinderijen kan ontwikkelen met een mix van verschillende functies. Naast voedselzekerheid, kan zo’n plek ook een belangrijke educatiefunctie vervullen voor kinderen en jongeren in de buurt, kan er onderzoek plaatsvinden, kunnen er nieuwe verdienmodellen worden uitgeprobeerd, en kan de tuin gekoppeld worden aan een zorgcentrum in de buurt.

Ten slotte vertelde Lenno over hun projecten in de zogenaamde Labs. Hier experimenteren ze op kleine schaal om ons aan het denken te zetten over ons voedselsysteem. Een bekend voorbeeld is het hergebruiken van de ‘reststromen’ van de kip. Na slachting wordt zo’n 70% van het dier als reststroom verscheept naar andere continenten. Maar wat als je nou alles van de kip verwerkt? Hoe kan je omgaan met onderdelen van een dier dat je niet opeet? Met deze vragen gingen ze aan de slag en creëerden ze bijvoorbeeld een tasje van de huid, zeep van het vet en keramiek van de botten. Een experiment als dit kan op kleine schaal worden uitgevoerd, maar via nieuwskanalen veel mensen bereiken en aan het denken zetten over ons voedselsysteem.
 
Onderzoek naar de klimaatimpact van een voedselketen; van verantwoording naar nieuwsgierigheid
Leen Felix, adviseur Agrifood en Biodiversiteit bij Metabolic, nam ons mee in het proces waarmee ze bedrijven adviseert over de duurzaamheid van hun voedselketen. Het begint simpel, bij de ingrediëntenlijst van een product. In plaats van de locatie van de leverancier, moet je echt op zoek naar de productielocatie; het land van herkomst per ingrediënt. De impact van voedselproductie hangt namelijk af van de combinatie van het productieproces en de productielocatie. Maten van landgebruik, bodemtransformatie en uitstoot van broeikasgassen, bijvoorbeeld, hebben ieder een effect op de natuurlijke omgeving. De ruimtelijke context bepaald hoe schadelijk deze processen zijn voor de aarde en het klimaat. Je kan hierbij denken aan de volgende voorbeelden: Het verbouwen van soja, waarbij veel land voor nodig is, is schadelijker als er regenwoud in Brazilië voor wordt gekapt. Het transformeren en homogeniseren van de bodem is schadelijker voor het klimaat, als dit gebeurt op een plek waar voorheen een relatief hoge mate van biodiversiteit aanwezig is. Water-intensieve productieprocessen hebben meer impact op mens en natuur als het plaatsvind op locaties waar water schaars is.

Metabolic koppelt daarom ruimtelijke context aan productieprocessen. Via scores is te zien hoe de negatieve impact van productieprocessen nog sterker is in ‘gebieden met een gevoeligheid’. Dit legt de complexiteit vast waar je in mondiaal voedselsysteem mee te maken hebt. Hoe meer ingrediënten in een product, hoe meer productielocaties, hoe meer factoren die de klimaatimpact beïnvloeden. Het is voor Leen als analist en adviseur de balans zoeken tussen het weergeven van álle data en de complexiteit van de keten, en het adviseren met een platgeslagen verhaal waar de opdrachtgever soms naar op zoek is. Je wilt een bedrijf niet verlammen met de data, maar ze ook wel gericht handvatten geven om bijvoorbeeld risicolocaties en ingrediënten te vermijden.

Leen sluit af met een drietal lessen voor het publiek:
- Perfecte data bestaat niet, en dat is niet eens zo erg: focus op het verhaal wat je ermee kan en wilt overbrengen.
- Van verantwoording naar nieuwsgierigheid: Je kan dus niet 100% verantwoorden en berekenen, maar je moet wel een nieuwsgierige houding tonen over bijvoorbeeld alle bijkomende milieulasten en context risico’s.   
- Geen top 10 maar systeemdenken: Duurzaamheid als een simpel thema laten vallen, het is geen top 10 maar denk in systeem met contrasten, schaal, complexiteit, ruilfuncties. ‘One size fits all’ oplossingen werken niet.
 
Dank aan de sprekers voor hun verhalen en het publiek voor de levendige discussies na afloop. Wil je bij onze volgende Data Dilemma's zijn? De volgende editie van deze serie open events vindt plaats op 16 juli. Ook staan we altijd open voor nieuwe thema’s en onderwerpen voor deze serie; we zijn benieuwd wat voor data dilemma’s jij mee in aanraking komt bij je werk!

Het valt niet meteen op, maar in Amsterdam Noord is de toekomst al begonnen. De wijk Buiksloterham loopt internationaal voorop in de energietransitie. Gebouwen in de buurt zijn aardgasvrij, en verkrijgen hun energie bijna allemaal op een andere manier. Als voorbijganger of bewoner zie je daar nu weinig van.

Het project ‘Inkijkjes in de Energietransitie’ brengt daar verandering in. Met schilderingen en kunstobjecten op straat geven we virtuele inkijkjes in de apparaten en installaties achter de muren en in kelders. In kijkbuizen met animaties wordt de werking van een warmte-koude-opslag, of het stadswarmtenet, je in een minuut uitgelegd.
De nieuwe technieken mogen gezien worden! Door een wandeling langs de verschillende inkijkjes kom je meer te weten over de verschillende facetten van de energietransitie.

Zo maken we de energietransitie tastbaar, en de discussie erover concreter.
Kom je naar de opening? Op donderdag 13 juni worden de Inkijkjes in de Energietransitie officieel geopend. We presenteren de installaties aan alle betrokkenen: van expert tot bewoner, en aan de buren.

Wanneer: Donderdag 13 juni, 16:00 - 19:00 uur
Waar: Asterdwarsweg 5, Amsterdam Noord

Meld je aan: door te mailen naar floortje [at] waag [punt] org

Het concept ‘Inkijkjes’ komt voort uit de artistieke oproep van Waag Futurelab en een intensief buurtonderzoek (bezoeken, interviews, workshops met buurtbewoners) samen met de geselecteerde ontwerper Tessa Steenkamp en haar design studio Bits of Space.

Ontwerp je eigen voorwaarden voor Augmented Reality tijdens deze workshop door AR-kunstenaar Sander Veenhof.

Nog niet zo lang geleden hoorden brillen met Virtual of Augmented Reality-technologie enkel thuis in sciencefictionfilms. Brillen die je iets extra’s laten zien wanneer je naar de wereld kijkt, of die zelfs een compleet andere wereld tonen. Sinds de lancering van de Quest3 en de Apple Vision Pro is deze technologie realiteit geworden en lopen onze fysieke en virtuele wereld steeds meer in elkaar over. Hoe kunnen we onze eigen voorwaarden creëren voor Augmented Reality (AR)?

Een AR-bril bepaalt letterlijk hoe jij als gebruiker naar de wereld kijkt. In de bril zit een camera die voortdurend registreert wat er zich in onze omgeving afspeelt. Dit zijn geen video-opnames, maar beelden die middels kunstmatige intelligentie worden geïnterpreteerd. Op basis van deze data, samen met jouw persoonlijk profiel en agenda-data uit de cloud worden vervolgens meldingen, notificaties, suggesties en taken aan je getoond. Maar hoe wordt bepaald wat wanneer relevant is?

Deze inschatting kunnen we beter niet aan kunstmatige intelligentie overlaten. In deze interactieve workshop, gegeven door AR-kunstenaar Sander Veenhof, ontwerp je zelf de voorwaarden voor verschillende scenario’s waarin een AR-bril wordt gebruikt. Aan de hand van een reeks concrete praktijksituaties ontrafelen we wanneer een AR-bril mag ingrijpen of initiatief mag tonen. ‘Als < X > mits < Y > behalve < Z > tenzij < W > of < U >’.

Kom naar Waag Open op donderdag 6 juni en verwerk jouw voorkeuren, eisen, wensen en uitzonderingen in een bestand met configuratie-instellingen over jezelf. Als het tijdperk van de 24/7 AR-brillen ooit écht aanbreekt, weet jij vast waar je jouw bril op moet wijzen!

Programma

Over Sander Veenhof

Sander Veenhof brengt graag tijd door in semi-digitale werelden. Programmeerbare omgevingen in het bijzonder. Hoewel zijn nieuwsgierigheid betrekking heeft op een verre toekomstige samenleving waarin we allemaal in een mixed reality universum leven, is zijn kunstpraktijk hands-on en gesitueerd in het heden. Zijn heden. Dankzij AR kan hij zijn eigen speculatieve levensechte versies van een denkbeeldig universum ensceneren en erin leven. Op die manier kan hij nieuwe (technische) domeinen van binnenuit verkennen, met een focus op hoe het is om een semi-digitaal wezen te worden, versterkt met nieuwe superkrachten maar ook beperkt door nieuwe grenzen. Veenhof begon tien jaar geleden met het creëren van cross-reality projecten in de avatarwereld Second Life, ging toen verder met AR en later was zijn speeltuin onze Zoom-realiteit.

Waag Open

Elke eerste donderdagavond van de maand opent Waag haar deuren! Kom langs om te discussiëren en te doen. Want we gaan niet alleen in discussie over maatschappelijke thema's en de toekomst – je leert daarnaast ook altijd iets praktisch. Iets dat je altijd al hebt willen uitproberen, zoals de 3D-printer in het FabLab, of juist iets dat je nooit had verwacht, zoals uitpluizen hoe DNA in elkaar zit in ons biotech-lab. Waag Open vindt plaats in de maakplaatsen op de eerste en tweede verdieping van het historische Waaggebouw op de Nieuwmarkt.

Toegankelijkheid

Omdat het Waag-gebouw een beschermd monumentaal pand is, is het helaas niet voorzien van een lift. Dit evenement vindt plaats in de Makersguild op de eerste verdieping van het Waag-gebouw.

Mocht je krap bij kas zitten en wel graag aan dit evenement willen deelnemen, neem dan contact op met tanja [@] waag [punt] org.