– aan onze naïviteit wel... Waternet houdt zich bezig met alles wat met water te maken heeft in Amsterdam. Afgelopen jaren komt steeds meer de nadruk op duurzaamheid te liggen en welke rol water daarin kan spelen. “Wij startten eigenlijk 5 jaar geleden al met duurzame initiatieven” zegt strategisch adviseur Otto Reinstra. Voor twee veelbelovende projecten – koude uit drinkwaterleidingen en warmte uit afvalwater – werd subsidie aangevraagd onder het EU-programma City-zen.
Koude uit drinkwater – groot, groter, grootst
Het project werd gestart met als partner een vliegveld inclusief hotels en kantoren. Zo’n gebied heeft een grote vraag naar koude. En leidingen die langs het vliegveld lopen hebben veel koude potentie. Het hele vliegveld kan door deze koude van koeling voorzien worden. Zowel Waternet als het vliegveld waren erg enthousiast. Dat mocht alleen niet heel lang duren….
Voor de problemen die op ons pad kwamen, werd steeds enthousiast gezocht naar oplossingen vanuit Waternet. Maar het gezamenlijke duurzame doel verloren we tegelijkertijd langzaam uit het oog en geld, planning werden de standaard. En toen klapte het.
Nieuwe sanitatie op een onbewoond eiland
Het tweede project ‘warmte uit afvalwater’ werd opgestart. Het project dat zich hier uitstekend voor leende: een nieuwbouwproject van de gemeente waarbij een eiland opgespoten zou worden voor 1500 woningen. Waternet dacht daar enthousiast over mee. De nieuwbouwwoningen op het eiland zouden worden aangesloten en van warmte worden voorzien vanuit de warmte van grijs afvalwater. “We waren erg enthousiast over het mooie veelbelovende energieproject, die echt een bijdrage kon leveren. Achteraf kun je stellen dat die houding vooral naïef was”.
Het nieuwbouwproject is bedacht in tijden van de economische crisis. En dan is in 2014, de crisis was patsboem voorbij. “De gemeente heeft op gebiedsontwikkeling een grote uitdaging; binnen 10 jaar moeten 50.000 woningen gebouwd worden. In zo’n stad komt dan een goed gestroomlijnd gemeentelijk apparaat op gang, waarbij in snel tempo plannen uit 2008 worden gemoderniseerd. Voor we het wisten, waren aanbestedingen de deur uit en ging alles lopen. Gevolg: wij waren te laat. Een brief naar de wethouder waarbij de oorspronkelijke plannen werden herhaald mocht niet baten en werd ons ook niet in dank afgenomen. Resultaat: we stonden aan de zijlijn.”
Zonder harde afspraken heb je niks aan goede bedoelingen
Uiteindelijk stopte het project ‘koude uit leidingwater’ met het vliegveld en konden we het drinkwater project gelukkig uitvoeren met een farmaceutische fabriek – en met succes! Dezelfde vraag, maar een kleinere schaal.
Voor nieuwe sanitatie kwam, naast de geleden teleurstellingen, een ander nieuwbouwproject voorbij. Een initiatief van 20 partijen en bewoners. Een manifest werd ondertekend om een circulaire stadswijk te maken. Een samenwerking tussen gemeente, netwerkbedrijven, woningcorporaties, architecten, bewoners. Voordat de samenwerking werd gestart, waren echter alweer verschillende beslissingen genomen en stond Waternet wederom aan de zijlijn. “Zonder harde afspraken heb je niks aan goede bedoelingen.”
De samenwerking met een woningcoöperatie bleef over, in totaal 800 woningen. Ook hierin bleek dat in de praktijk andere prioriteiten de bovenhand voerde waar Waternet geen partij in was. Onder aan de streep: 300 woningen en wachten we met smart op de installatie hiervan. Die helaas alleen de functie om grondstoffen te winnen uit afvalwater gaat uitvoeren. Koude werd uiteindelijk ook geschrapt…..
Er is een aantal belangrijke lessons learned te trekken – zeker voor een partij als Waternet die innovaties nog niet in het DNA heeft zitten:
- Enthousiasme is goed, maar het vertrouwen in partners is niet altijd wederzijds. Maak heldere afspraken over doelstellingen, taken en verantwoordelijkheden!
- Zorg dat je beide enthousiast blijft door regelmatig met elkaar te overleggen en het met elkaar eens te blijven over doelstellingen.
- We hadden de (economische) ontwikkelingen kunnen voorzien en moeten meenemen in de ontwikkeling van de projecten.
- Veel wisselingen van de wacht, andere directeuren en managers, komen het project niet ten goede.
- Doordat we met City-zen subsidie zijn gestart zetten we dit project ook door, in andere situatie zou je waarschijnlijk eerder de handdoek in de ring hebben gegooid.
- Blijf doorzetten en blijf optimistisch! Ook door ruzie en gedoe eromheen kom je toch weer met medestanders in contact en doen nieuwe mogelijkheden zich voor.
De volgende Fuckup-Night is tijdens de City-zen Days 1-3 April ’19.
Lees hier:
Geleerde Lessen Deel 1: Klimaatneutraal begint bij bewoners, maar ze gaven niet thuis
Geleerde Lessen Deel 2: Innoveren binnen de Gevestigde Orde
