Producing nearly all your own electricity and heat in the middle of the city. Student Jan decided to go for it. Who is this 25-year-old who has turned his home – a less than 50 m2 apartment in Amsterdam Oud-West - into a small sustainable energy plant? And why on earth did he do it?
**Producing nearly all your own electricity and heat in the middle of the city. Student Jan decided to go for it. Who is this 25-year-old who has turned his home – a less than 50 m2 apartment in Amsterdam Oud-West - into a small sustainable energy plant? And why on earth did he do it?
This is a tripartite series on living off the grid in Amsterdam. Read part 1 about teacher Koos Marinus and his off the grid family home here. And part 2 about designer Frank Hylkema and his off the grid houseboat here.
Part 3: Jan Pel from Amsterdam Oud-West (article in Dutch)**
“Ik maak niet hele bewuste keuzes in het leven. Ik laat me meer leiden door wat er is.” Jan (25) staat op het punt om voor 3 maanden naar Australië te vertrekken, de liefde achterna. Toen hij een tijdje geleden voor zijn studie Wiskunde in Oslo verbleef, ontmoette hij daar de Australische Gina en werd verliefd. Nu heeft hij zijn master afgerond en gaat hij haar opzoeken. Daarna ziet hij wel wat de volgende stap is.
Jan woont sinds kort onder zijn zusje Judith (23) op de vierde verdieping van een pand in Amsterdam Oud-West dat stamt uit 1880. Hoewel zij apart van elkaar wonen, zijn hun twee appartementen toch onlosmakelijk met elkaar verbonden. Broer en zus delen namelijk naast een wasmachine, ook zonnepanelen, een zonneboiler en een warmtepomp. Nadat ze de verdiepingen kochten begin 2015, hebben ze deze helemaal energieneutraal verbouwd. Voor de meeste huiseigenaren is dat een hele bewust keuze maar Jan en Judith is het eigenlijk meer overkomen.
Hier een muurtje, daar een deurtje en klaar
Nadat de koop rond was, nam hun moeder Paulien (54) het voortouw in de verbouwing van de bovenverdiepingen. “Dat ging gewoon zo omdat ik als volwassene nou eenmaal wat meer ervaring heb in dat soort dingen.” Ze schakelde een aannemer in met wie ze ervaring had. Jan vond dat wel best. “Ik was er niet heel bewust mee bezig, dat hele verbouwen. Ik dacht dat gaat gewoon volgens de standaarden. Hier een muurtje, daar een deurtje en klaar.”
Ik kon mezelf wel voor mijn hoofd slaan
De bouwtekeningen waren gemaakt en de verbouwing was al begonnen, toen de aannemer aan Paulien vroeg of ze weleens hadden overwogen ook een aantal duurzame maatregelen toe te passen in de appartementen. “Ik kon mezelf wel voor mijn hoofd slaan toen hij dat vroeg. Dat ik daar zelf niet op was gekomen. Zo stom vond ik dat!”
Paulien vertelt dat ze opgroeide in een ‘PvdA milieu’. Maatschappelijke betrokkenheid werd haar met de paplepel ingegoten. “Je nuttig maken, dat was belangrijk. In onze kring zaten ook veel milieubewuste mensen. Het was een bekend thema.” Op de middelbare school maakte ze een werkstuk over zonne-energie en tijdens haar studententijd deed ze vrijwilligerswerk voor Milieudefensie. “In onze tijd was het debat rond kernenergie heel erg hot. Het waren onderwerpen die leefden bij mij. En nog steeds. Ik heb bijvoorbeeld een ontzettend hekel aan verspilling. Als een apparaat kapot gaat, kijk ik altijd eerst of het nog gerepareerd kan worden. Ik zou het nooit zomaar meteen weggooien”.
Groene salonsocialisten
Ook voor Jan was het zeker geen onbekend onderwerp “Op de middelbare school had ik de documentaire ‘An inconvenient truth’ gezien. Dat maakte toen veel indruk op ons. Het klimaatprobleem moet gewoon opgelost worden.” Toch had ook hij voor de verbouwing van zijn eigen appartement de link niet gelegd. Lachend zegt Paulien: “Wij zijn dus eigenlijk een soort groene versie van salonsocialisten! Als de aannemer het niet had geopperd, was het gewoon niet gebeurd!”
Een rendement van 700%
Hoewel ze direct enthousiast waren over het voorstel van de aannemer, en hem groen licht gaven om ermee aan de slag te gaan, waren Jan, Judith en Paulien zelf nauwelijks betrokken bij de energie neutrale verbouwing. Alle ideeën werden aangedragen en uitgevoerd door de aannemer en een betrokken energieadviseur. Zij ontfermden zich ook over het aanvragen van de vergunningen en de subsidies.
Achteraf vindt Jan dat eigenlijk wel jammer. Toen de aannemer hem tijdens de verbouwing een keer vertelde dat de warmtepomp een rendement van 700%* heeft, was zijn interesse gewekt. “Ik dacht hoe kan dat nou? Toen wilde ik precies weten hoe het zat. Ik had het eigenlijk wel leuk gevonden om zelf wat meer uit te zoeken en te vergelijken maar toen wisten we er gewoon niet genoeg van. Nu begrijp ik pas hoe die systemen werken en welke keuzes je hebt.” Hij voegt daar aan toe: “Misschien was het wel goed geweest als ik me er wat eerder in was gaan verdiepen. Er zijn wel wat dingen in het ontwerpproces niet zo handig gedaan. We hebben bijvoorbeeld een heel groot buffervat van 500 liter. Die is naast mijn bed terecht gekomen op de plek van mijn ingebouwde klerenkast. Die ben ik nu dus kwijt.”
Groen dak en opvang regenwater
Voor Paulien was de verbouwing best een uitdaging: “We dachten een simpele verbouwing te doen en uiteindelijk duurde het drie kwart jaar. Ook vond ik het lastig dat ik zo weinig technische kennis heb. Ik voelde me af en toe echt een dombo.” Toch zou ze het zo weer doen: “Stel dat ik nu een huis zou moeten gaan verbouwen, dan zou ik zelfs nog verder willen gaan. Met een groen dak bijvoorbeeld en opvang van regenwater voor het doorspoelen van de wc. Dat lijkt me echt hartstikke leuk!” Jan vult direct aan: “Ja inderdaad niet alleen goed maar ook gewoon leuk dat je dat dan allemaal zo zelf weer gebruikt! Het is toch ook echt vet dat je je eigen energie opwekt. En die techniek, ik vind het echt gaaf!”
Ondanks dat de verbouwing een stuk langer duurde dan gepland, is Jan blij met het resultaat: “De stroomrekening is echt heel laag, zo’n €5 per maand. Omdat het zo goed geïsoleerd is, wordt het namelijk nooit echt koud in huis. En koken op inductieplaten is ook gewoon veel makkelijker” Paulien voegt daar aan toe*: “Het is wel een beetje een experiment natuurlijk. Je moet afwachten of die installaties ook zo goed blijven werken in de toekomst maar de zonnepanelen doen het echt heel goed. Die leveren veel op, meer dan verwacht zelfs.”*
Jan en Paulien zijn niet de enigen die geïnspireerd zijn geraakt door de verbouwing. Hans, de eigenaar van de rest van appartementen in het pand en tevens de oom van Jan, is aan de slag gegaan met isolatie. En ook Judith, die er in eerste instantie het minst mee bezig was, heeft de smaak te pakken. Alhoewel haar interesse meer in de duurzame voedingshoek zit. Paulien vertelt dat Judith, nadat zij de documentaire ‘Cowspiracy’ gezien had, om was. “Vroeger deed je haar geen groter plezier met worstjes bij het ontbijt maar dat is nu echt uit den boze”
* Meer weten of hoe dat zit met die 700% rendement waar Jan het over had? Kijk hier
Tip van Jan & Paulien:
• Isoleer je huis, dat levert zoveel op. Een ‘no-brainer’!
• Werk met een aannemer die je echt vertrouwt en kies niet blindelings voor de goedkoopste optie.
• Begin er op tijd mee. Wij konden nog nét aanpassingen doen in de plannen maar als je iets verder bent, is het te laat .
Zelf ook interesse om je huis, boot of appartement energie neutraal te verbouwen? Kijk op: Energiesubsidiewijzer. Daar vind je onder andere de City-zen subsidie waar Jan ook gebruik van maakte.
Foto's: To Huidekoper
Tekst: Colette van der Minne
