On the 27th of September the kick-off of a market exploration for a Circular Innovation Centre, organized by the City of Amsterdam and Amsterdam Smart City, took place at Pakhuis de Zwijger. The Circular Innovation Centre is a new initiative of the municipality of Amsterdam and aims to facilitate business activities around materials and products that we now call residuals or waste. The idea of the event was to have a conversation with various parties about how we can add value to these material flows and how a Circular Innovation Centre can contribute to ongoing innovation. Read the recap (in Dutch).
De gemeente Amsterdam trapt de middag af met haar ambitie, zij wil in 2050 volledig afvalstoffen vrij zijn. De gemeente benadrukt dat zij andere partijen nodig heeft om haar doel te bereiken. Er wordt in 2050 dus niet meer over afval gesproken maar uitsluitend over grondstoffen. Deze uitdaging wil de gemeente graag samen met verschillende organisaties aangaan, vandaar dat ca. 50 partijen zijn uitgenodigd om hier over mee te praten. Er zijn ongeveer 25 partijen op de uitnodiging af gekomen. Het plan is om de oude milieustraat op de Papaverweg te vervangen voor een nieuwe en deze te verplaatsen naar de Toetsenbordweg. Hier wil de gemeente een Circulair Innovatie Centrum (CIC) creëren waar afval gebracht en hergebruikt wordt. Het CIC moet ruimte gaan bieden voor innovatie, bedrijvigheid en educatie op het gebied van hergebruik en recycling van materialen.
De vraag van vandaag is hoe het nieuwe centrum gerealiseerd en geëxploiteerd moet worden. Gemeente Amsterdam heeft daarvoor drie varianten bedacht:
- Variant 1: De gemeente maakt i.s.m. een architect een ontwerp, laat dat door een andere partij realiseren en gaat vervolgens verhuren (traditioneel).
- Variant 2: De gemeente vraagt een consortium van architect en bouwbedrijf om een ontwerp te maken en te realiseren en gaat vervolgens zelf verhuren.
- Variant 3: De gemeente stelt een uitvraag op om het ontwerp, realisatie en de verhuring door 1 partij of consortium te laten doen.
Ter inspiratie laat de gemeente Amsterdam zien wat de mogelijke uitkomsten zijn als je de markt meer ruimte geeft om een ontwerp te maken, passend bij de ambitie, in plaats van zelf een ontwerp te bedenken.
De case is door studenten van de ROC-opleiding Bouwkunde onderzocht. Zij hadden de opdracht een circulair gebouw te ontwerpen. Bij een landelijke prijsvraag is hun project als tweede beoordeeld. Zij mochten hun ontwerp presenteren aan de aanwezigen. De presentatie werd goed ontvangen: een Repair Cafe uit Amsterdam wil zelfs met de leerlingen in gesprek.
Geïnspireerd door het verhaal van de ROC leerlingen ging de groep aanwezigen in op de vragen van de Gemeente Amsterdam. Belangrijkste vragen van de gemeente waren:
- Hoe moet een CIC er uitzien en waaraan moet het voldoen?
- Wat zijn interessante afvalstromen?
- Welke bedrijven en organisaties zouden zich hier kunnen/willen vestigen?
- Hoe zorgen we ervoor dat er rondom CIC plek blijft voor innovatie en onderwijs?
- Welke kaders zouden er gesteld moeten worden?
- Zijn er partijen die het interessant vinden om de hele ontwikkeling van het CIC op zich te nemen (ontwerp, realisatie en exploitatie)?
De groep dacht actief mee met de Gemeente maar hadden voornamelijk ook veel vragen over een mogelijk Circulair Innovatie Centrum. Zo vroeg men of het slechts bij één CIC zal blijven in Amsterdam en of de verschillende afvalpunten in Amsterdam met elkaar zullen samenwerken. Gemeente Amsterdam geeft aan dat zij de realisatie van het CIC ziet als voorbeeld voor andere punten in Amsterdam, maar misschien ook wel voor heel Nederland.
De belangrijkste uitkomsten en ideeën van deze dag:
- Flexibiliteit in gebruik van het gebouw is belangrijk;
- Afzet creëren is belangrijk, bijvoorbeeld door de Gemeente zelf;
- Locatie en bereikbaarheid van de locatie bepalen mede waar de locatie geschikt voor is;
- Combinatie van bedrijvigheid met opleidingsplek en of/werkplaats;
- Duidelijk zichtbaar maken welke materialen beschikbaar zijn;
- Een opslagfunctie voor materialen zou een goede aanvulling kunnen zijn;
- Het afval dat wordt gebruikt is lang niet altijd geschikt om te hergebruiken omdat het laagwaardig afval is, in tegenstelling tot bedrijfsafval;
- Gemeente moet de regie nemen.
Belangrijkste vragen voor de Gemeente om over na te denken zijn:
- Moet het CIC niet een 'supersorteercentrum' worden, waar mensen de materialen kunnen ophalen, in plaats van een 'gewoon' CIC?
- Hoe kan de Gemeente een aantrekkelijke mix van organisaties in het CIC laten landen en een interessant programma neerzetten rondom afvalstromen en hergebruik?
