Het Manifest ‘Tada – duidelijk over data’: 6 toepassingen in de praktijk

CORRECTIE: Experiment van vandaag is geannuleerd vanwege de harde wind. Ik laat weten wat de nieuwe datum wordt.

Toeschouwers gezocht voor een rijdend experiment vandaag! 
 
Gemeente Amsterdam ontwikkelt een nieuwe technologie. Het gaat om een fiets met camera’s, die over een paar maanden waarschijnlijk door de stad gaat rondrijden. Er wordt veel moeite gestoken in blurring algoritmes, en andere privacymaatregelen. Maar op straat zie je vooral een camera langsrijden. Hoe communiceer je wat er achter de schermen van zo’n systeem gebeurd? Hoe zorg je voor genoeg ruimte voor feedback, vanuit de stadsbewoners? 
 
De afgelopen maanden dachten het projectteam, een bewonerspanel en de onderzoekers van Civic Interaction Design van de HvA daar samen over na. Naast inhoudelijk meedenken (en tegendenken), werden verschillende versies van de fiets gezamenlijk ontworpen. 
 
Op vrijdag 5 juli rijden we een testrondje. De fiets rijdt dan door 3 straten in Amsterdam. En daar zoeken we toeschouwers voor! Komen jullie de scan-fiets ontmoeten? Er is ruimte de fiets te bekijken, en om in gesprek te gaan met de fietsbestuurder en projectleider.  Ook stellen de onderzoekers een paar vragen. Ik hoop jullie te zien! 
 
Scanfiets bekijken? 
 
13:30 - 14:00 Lou Jansenplein (Geuzenveld) 
Verzamelpunt: Bij de ingang van het Lou Jansenplein (kruising met de Slotermeerlaan)

14:30 - 15:00 Sierplein (Nieuw-West)
Verzamelpunt: Tegenover Van Ollefenstraat; bij de Esso (tankstation)

15:45 - 16:15 Roetersstraat (Centrum)
Verzamelpunt: Ter hoogte van de brug bij de Nieuwe Achtergracht/Roetersstraat kruising

Leer, werk, beleef hoe Ai de stad kan veranderen

Op 12 september brengen we Ai in de Stad. In Breda, de stad die een van de voorlopers is op smartcitygebied in Nederland en daar in 2023 met een Smart City Award voor werd beloond. Maar ook de stad met een Ai-opleiding, een sterke techsector en een leidende positie in de gaming-industrie. We organiseren een congres dat laat zien hoe Ai de stad kan veranderen en wat daarvan de kansen en bedreigingen zijn.

Ai kan onze steden tot leven brengen. Kunstmatige intelligentie belooft dat auto’s autonoom rijden, professionals in het sociaal domein worden ondersteund in het nemen van beslissingen, veiligheidsrisico’s beter worden ingeschat en gebouwen veel efficiënter gebruikmaken van energie. En vast nog veel meer. Maar als dat allemaal samen komt lijkt het erop dat de stad op haar gebruikers gaat reageren. De tijd van stenen steden is voorbij. De stad van de toekomst communiceert met ons, reageert op ons, leeft met ons.

Dat biedt enorme kansen in het fysiek en sociaal domein en op het gebied van veiligheid. Het geeft Nederlandse bedrijven grote kansen. Want wat zijn de ethische consequenties van Ai? Hoe borgen we onze democratische rechtstaat in een zelfdenkende stad? Hoe afhankelijk maken we ons van de techniek? En worden steden geen eenheidsworst als ze allemaal dezelfde Ai gebruiken?
Dat vraagt het om kennis van de techniek en de toepassing daarvan. Zodat je kan onderscheiden wat echt is en wat niet. Waar de verandering ophoudt en de fantasie begint. Er zijn dus genoeg vragen om van te leren, genoeg voorbeelden om te zien en genoeg oplossingen om toe te passen en te beleven.

Daarover gaat het jaarlijks terugkerende event Ai in de Stad dat we op 12 september in Breda organiseren. Tijdens het congres kunt u leren in lectures, zelf aan de slag tijdens workshops en zien en beleven in de innovatie-expo.

Het conceptprogramma zien? Kijk het hier: https://aiindestad.nl/congres/

We presenteren daarbij toonaangevende sprekers uit binnen- en buitenland, mindblowing ervaringen en kleinschalige leerervaringen. We focussen op de thema’s: De leefbare en duurzame stad, de veilige stad, de sociale en gezonde stad en economie en cultuur in de stad. En op de rode draden: ethiek & burgerschap, techniek en cultuur.

En om de verbeelding helemaal de ruimte te geven, organiseren we ’s avonds een filmfestival over Ai in de Stad in het filmhuis van Breda. Met een diner vooraf en een inleiding op Ai in films.

Dit doen we samen… De gemeente Breda en de Future City Foundation hebben elkaar gevonden in de fascinatie voor de kansen van Ai in de Stad. Maar willen ook begrijpen wat de bedreigingen zijn.

Maar we doen dat niet alleen. We zijn trots op en blij met de partners die ons hierin ondersteunen. Zoals Scape Agency, Ai for Good, ELBA\REC en mediapartner Stadszaken.

Wanneer, hoe, wat

Wanneer: 12 september 2024
Waar: Breda (verschillende locaties in de binnenstad)
Entree: Het evenement is gratis toegankelijk.
Kun je toch niet, meld je af: Soms komt er iets tussen en kun je toch niet naar een event waar je graag heen wilde. Dat kan gebeuren. Maar als wij dat niet tijdig weten, kopen we eten in dat we daarna moeten weggooien. Dat vinden we zonde. Daarom vragen we je dat als dit onverhoopt voorkomt, je uiterlijk 7 dagen voor het event af te melden bij Naomi Vrielink (naomi@future-city.nl). Doe je dat niet, dan wordt er 75 euro in rekening gebracht.

Meld je hieronder aan:

Op 30 mei nodigden we onze community uit bij AMS Institute op het Marineterrein voor een Data Dilemma’s event over de Voedseltransitie. Het ging deze middag over technische dilemma’s rond data en de verduurzaming van voedselketens, en; wat is nou echt lokaal voedsel?
 
Data Commons: Een digitaal gemeenschapsgoed met een gezamenlijk doel
Jan Wester, directeur van Big Data Value Center, vertelde ons meer over het project ‘Data Value Center Agri & Food Korte Keten’. Aanleiding voor dit project is de transitie naar een duurzamer voedselsysteem waarbij digitalisering en data een belangrijke rol spelen. Er is de wens dat relatief meer voeding uit de regio komt (in plaats van langere ketens), dat er meer transparantie en efficiëntie is in ketensamenwerking en dat er meer informatie wordt vastgelegd over productie en herkomst (denk aan True Pricing). Dit vraagt om een neutraal precompetitief platform. Dit platform kan je zien als een zogenaamde Data Commons: een digitaal gemeenschapsgoed waarin je samen afspraken maakt over het delen van data; wat deel je, met wie, en wat is het gezamenlijke doel ermee?

De Agrifood Data Common is een veilige data-deel omgeving/marktplaats/dashboard, met verschillende gebruikersgroepen. Ondernemers kunnen hiermee bijvoorbeeld markten transparanter maken, ketensamenwerking verbeteren en meervoudige verdienmodellen creëren. Overheden kunnen gebruik maken van de omgeving voor meer evidence-based beleid en het monitoren van impact. Ten slotte kunnen kennisinstellingen gebruik maken van het platform voor de opbouw van referentiedata en het delen van data uit experimenten en fieldlabs. Belangrijk is dat de verschillende partijen vertrouwen met- en in elkaar opbouwen om dit samen te laten werken.
 
De cateringketen van de Hogeschool van Amsterdam als case
DVC Agri & Food is samen met partners cases aan het bouwen die het nut en belang van dit digitale gemeenschapsgoed in de praktijk tonen. Kees Willem Rademakers van de Hogeschool van Amsterdam vertelde ons meer over het ‘Food Governance 2.0’ project met betrekking op hun eigen cateringketen.

De HvA wilt zich actiever afvragen wat ze van (hun) voedsel vinden en hoe ze een nieuwe rol kunnen spelen in hun eigen lokale voedselsysteem. Ze kijken naar factoren als gezondheid, biodiversiteit, betaalbaarheid en energiegebruik. Als je hier kritisch naar wilt kijken blijkt hoe moeilijk het is om te onderzoeken waar kantineproducten precies vandaan komen. De precieze oorsprong, de reizen die het afgelegd heeft, de arbeidsomstandigheden; het zijn onderdelen waar je als afnemer grip op- of in ieder geval een beeld van wilt hebben. Er is nu een ongelijke machtsverdeling waarbij de leverancier meer data over de keten bezit en dit gebruikt als verdienmodel.

Binnen een keten die digitaal en transparant is georganiseerd, kan de HvA zien wat er nu gebeurt, kan er onderhandeld worden, en kunnen ze samen gaan hervormen waar ze naartoe willen. Het is belangrijk om daarom de governance structuren over voedselketens en de informatiestructuren daarbinnen opnieuw vorm te geven met elkaar. Jan Wester en Kees Willem Rademakers concluderen samen dat deze hervorming vooral zit in wederkerigheid en bereidheid om meer data met elkaar te delen, en de digitale platformen die dit mogelijk maken.

Flevo Campus: Samen werken aan het stedelijk voedselsysteem van de toekomst
Lenno Munnikes vertelde ons meer over lopende initiatieven bij de Flevo Campus. Een organisatie waar onderzoek, onderwijs, ondernemerschap en overheden samenkomen om samen te werken aan het stedelijke voedselsysteem van de toekomst. Hier verbinden ze economische, maatschappelijke en kennis-vraagstukken op het gebied van een duurzame voedseleconomie en een gezonde voedselomgeving.

In een project rond ‘de supermarkt van de toekomst’ zijn ze aan het experimenteren met het verbreden van het assortiment van lokale producten in de schappen. Als je een deel van een supermarkt bijvoorbeeld reserveert voor lokale ondernemers, ontstaat er al sneller een match tussen lokale consumenten en lokale producenten. Ook wordt er gekeken hoe je stadstuinderijen kan ontwikkelen met een mix van verschillende functies. Naast voedselzekerheid, kan zo’n plek ook een belangrijke educatiefunctie vervullen voor kinderen en jongeren in de buurt, kan er onderzoek plaatsvinden, kunnen er nieuwe verdienmodellen worden uitgeprobeerd, en kan de tuin gekoppeld worden aan een zorgcentrum in de buurt.

Ten slotte vertelde Lenno over hun projecten in de zogenaamde Labs. Hier experimenteren ze op kleine schaal om ons aan het denken te zetten over ons voedselsysteem. Een bekend voorbeeld is het hergebruiken van de ‘reststromen’ van de kip. Na slachting wordt zo’n 70% van het dier als reststroom verscheept naar andere continenten. Maar wat als je nou alles van de kip verwerkt? Hoe kan je omgaan met onderdelen van een dier dat je niet opeet? Met deze vragen gingen ze aan de slag en creëerden ze bijvoorbeeld een tasje van de huid, zeep van het vet en keramiek van de botten. Een experiment als dit kan op kleine schaal worden uitgevoerd, maar via nieuwskanalen veel mensen bereiken en aan het denken zetten over ons voedselsysteem.
 
Onderzoek naar de klimaatimpact van een voedselketen; van verantwoording naar nieuwsgierigheid
Leen Felix, adviseur Agrifood en Biodiversiteit bij Metabolic, nam ons mee in het proces waarmee ze bedrijven adviseert over de duurzaamheid van hun voedselketen. Het begint simpel, bij de ingrediëntenlijst van een product. In plaats van de locatie van de leverancier, moet je echt op zoek naar de productielocatie; het land van herkomst per ingrediënt. De impact van voedselproductie hangt namelijk af van de combinatie van het productieproces en de productielocatie. Maten van landgebruik, bodemtransformatie en uitstoot van broeikasgassen, bijvoorbeeld, hebben ieder een effect op de natuurlijke omgeving. De ruimtelijke context bepaald hoe schadelijk deze processen zijn voor de aarde en het klimaat. Je kan hierbij denken aan de volgende voorbeelden: Het verbouwen van soja, waarbij veel land voor nodig is, is schadelijker als er regenwoud in Brazilië voor wordt gekapt. Het transformeren en homogeniseren van de bodem is schadelijker voor het klimaat, als dit gebeurt op een plek waar voorheen een relatief hoge mate van biodiversiteit aanwezig is. Water-intensieve productieprocessen hebben meer impact op mens en natuur als het plaatsvind op locaties waar water schaars is.

Metabolic koppelt daarom ruimtelijke context aan productieprocessen. Via scores is te zien hoe de negatieve impact van productieprocessen nog sterker is in ‘gebieden met een gevoeligheid’. Dit legt de complexiteit vast waar je in mondiaal voedselsysteem mee te maken hebt. Hoe meer ingrediënten in een product, hoe meer productielocaties, hoe meer factoren die de klimaatimpact beïnvloeden. Het is voor Leen als analist en adviseur de balans zoeken tussen het weergeven van álle data en de complexiteit van de keten, en het adviseren met een platgeslagen verhaal waar de opdrachtgever soms naar op zoek is. Je wilt een bedrijf niet verlammen met de data, maar ze ook wel gericht handvatten geven om bijvoorbeeld risicolocaties en ingrediënten te vermijden.

Leen sluit af met een drietal lessen voor het publiek:
- Perfecte data bestaat niet, en dat is niet eens zo erg: focus op het verhaal wat je ermee kan en wilt overbrengen.
- Van verantwoording naar nieuwsgierigheid: Je kan dus niet 100% verantwoorden en berekenen, maar je moet wel een nieuwsgierige houding tonen over bijvoorbeeld alle bijkomende milieulasten en context risico’s.   
- Geen top 10 maar systeemdenken: Duurzaamheid als een simpel thema laten vallen, het is geen top 10 maar denk in systeem met contrasten, schaal, complexiteit, ruilfuncties. ‘One size fits all’ oplossingen werken niet.
 
Dank aan de sprekers voor hun verhalen en het publiek voor de levendige discussies na afloop. Wil je bij onze volgende Data Dilemma's zijn? De volgende editie van deze serie open events vindt plaats op 16 juli. Ook staan we altijd open voor nieuwe thema’s en onderwerpen voor deze serie; we zijn benieuwd wat voor data dilemma’s jij mee in aanraking komt bij je werk!