Op weg naar een flexibel, robuust en betaalbaar energiesysteem

We depend heavily on Big Tech companies like Google, Meta, Apple, Amazon, and more. And with your smartphone, there is no escaping them. Even if you don’t use social media, and use anti-tracking software, some of your data will still be shared and sold. This can make you feel pretty uncomfortable. Especially, since most of these tech companies are in the USA and China. This is why, in this session, we worked on the question: Is it possible to develop mobile software which is ethical and functional?

Danny Lämmerhirt from Waag Futurelab works on the MOBIFREE project. This project aims to change the development and use of mobile software in Europe by citizens, businesses, non-profits and governments. In doing so, they want to support the emerging movement for ethical mobile software consisting of organisations that adhere to European values such as openness, privacy, digital sovereignty, fairness, collaboration, sustainability, and inclusivity.

In this session, Danny introduced us to the smartphone they are working on. This smartphone has its hardware from Fairphone (an ethically produced smartphone) and uses a privacy-friendly operating system: Murena. This operating system is an Android fork that doesn’t come with standard tracking software. On top of that, it has an app store with only ethical apps and is connected to an ethical European cloud.

Outcomes

We discussed with the group what values we found most important in an ethical mobile phone when using it for work. The values that were deemed most important by the group were:
- Autonomy: A smartphone allows working wherever and whenever you want. It is an incredibly powerful tool that you can use for so many different things, and it fits in your pocket.
- Independency: We’ve become incredibly dependent on our smartphones. When you lose your phone, you no longer have your money, your public transport card, a map to find the way, etc. On the other hand, this also means that you don’t need to travel with a bag full of tools every time you leave the house.
- Privacy: Constantly being tracked has become normal, but that doesn't mean we’re happy with it. Right now, you don’t have a choice. It would be nice to have a choice, to either pay with your data, or with money.
- User-friendliness: An ethical and privacy-friendly smartphone sounds great, but it also means that you can no longer use many of the apps that you’re used to. Will it still be practical to use? And will it be intuitive? We are all used to a certain way of working and are hesitant to change.

This discussion was definitely food for thought. We all want a more ethical phone, but are not willing to sacrifice much in return…

Are you interested in trying out this ethical smartphone? The MOBIFREE project is currently looking for people who can test this smartphone. They are looking for young adults, civil servants, mobile software developers, and professionals working in humanitarian organisations.

<strong>Would you like to participate, or do you have any questions about this project? Please contact Noor at noor@amsterdaminchange.com. Special thanks to Danny Lämmerhirt for this interesting session.</strong>

The municipality of Haarlemmermeer is actively working on the realisation of the energy transition in the municipality by, among other things, focusing on sustainable heat supplies. As part of this, a heat initiative has been started in the village of Rijsenhout (east of Haarlemmermeer). This initiative has not been taken up by the market in the past. This has led the municipality to want to take a more active role in the development of District heating in which resident participation is a crucial factor.

During the Knowledge- and Demodag on 13th of March (2025), Kelly Winters and Sophie Keijzer (Hieroo) led a session with the participants that looked at similar successful processes in the past of realising a heat network. The central questions were: What was the success and why was it a success?

Session structure and focus
During the session, the participants split into two groups. Similar processes were then discussed in the two groups in which the success factors of the realisation of energy transition projects were examined. An important example that was discussed in the session was the Schoonschip project in Amsterdam North. This project is a sustainable initiative in which residents have researched how they can live on the water in a circular and sustainable way. This resulted in a community of 46 houseboats that share energy with each other via a Smart Grid that’s cheaper and more efficient.

Outcomes and insights                                                                                       
During the session, various strategies were discussed to strengthen resident participation and make heat network initiatives successful. The most important points from the discussions are:
1. Composition of the initiator group:  A diverse and enthusiastic group is crucial. In the Schoonschip project, the core of the success was a group of pioneers who complemented each other in creativity and expertise. Such a group can also be formed in Rijsenhout if they are properly guided and supported.
2. The role of the municipality: The municipality must be aware of the distrust that residents often have towards government institutions. Using an external intermediary or an independent entity can help to reduce this mistrust.
3. Reward and inspire: One way to involve residents in a low-interest topic such as energy is to reward them. Examples are setting up competitions, the use of ambassadors or energy coaches and the organisation of events. Linking opportunities, for example by combining energy transition with social goals such as combating energy poverty, can also play an important role.
4. Using the right moment: An important lesson from the Schoonschip project is to use external circumstances to arouse interest. A crisis, such as rising energy costs or limited energy production, can turn a low interest topic into a high interest topic for people.
5. Governance and structure: A solid Governance structure is essential. The municipality can play a role as a project manager by setting clear deadlines and formulating requirements. This helps both initiators and residents to keep focus and take steps towards concrete results. 

Follow up
Do you have a tip to help the municipality of Haarlemmermeer with their district heating plans? Or do you have a question about this project? Contact Ouassim at Ouassim@amsterdaminchange.com or Noor at Noor@amsterdaminchange.com. Later this week on 27th of march, we'll dive into the technical problems that district heating poses, when there just isn't enough space in the underground to build it. If you would like to know more about this, let us know.

Tijdens de Staat van het Internet steekt Waag Futurelab jaarlijks de peilstok in het internet. In dit 30-jarige jubileumjaar van Waag wordt de lezing gegeven door oprichter en directeur Marleen Stikker.

Nu techmiljardairs toegang tot het Witte Huis hebben, dringt het besef (eindelijk) door dat we extreem afhankelijk zijn van big tech. Met één decreet van Trump of een druk op de knop van Musk is onze samenleving volledig ontwricht. Volgens Rutte, secretaris-generaal van de NAVO, moeten we ons voorbereiden op oorlog. De vraag is of we die oorlog in het digitale domein niet al verloren hebben. Kunnen we onze grip terugwinnen?

Marleen Stikker heeft hierop het antwoord. Tijdens de zevende editie van de Staat van het Internet zet Stikker uiteen hoe we terug kunnen naar een internet waar we zelf controle hebben over de technologie en onze data. Niet het aandeelhoudersbelang of het verdienvermogen van ‘de BV Nederland’ moet centraal staan, maar de weerbaarheid en het handelingsperspectief van Europese burgers, organisaties en democratische instituties.

Dat betekent niet alleen de rug recht houden in het handhaven van de noodzakelijke Europese wetten, maar ook het investeren in kennis en technologie op basis van publieke en democratische waarden, de zogenaamde EuroStack. Er is al een eerste stap gezet door maatschappelijke en culturele organisaties en mensen om minder afhankelijk te worden van grote technologiebedrijven. Welke alternatieven voor big tech zijn er al, hoe maken we deze alternatieven samen tot een succes? En welke rol kunnen sociale en maatschappelijke bewegingen én individuen hier in spelen? 
Na de lezing vindt een panelgesprek plaats. Het panel wordt gemodereerd door Dymphie Braun, programmamaker & facilitator die gedreven wordt door de principes van gelijkheid en inclusie. Haar missie is om creativiteit te promoten als middel voor sociale rechtvaardigheid.

Programma

Panel

• Bert Hubert is de oprichter van PowerDNS, software waar een groot deel van het Internet in Europa op draait. Daarnaast werkte hij voor de AIVD. Tegenwoordig doet Bert DNA onderzoek en was hij tot voor kort lid van de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten. Tegenwoordig is hij part-time technisch adviseur bij de Kiesraad, en lid van de commissie van advies van de Autoriteit online Terroristisch en Kinderpornografisch Materiaal.

• Savriël Dillingh is marktfilosoof en bedrijfsethicus aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij doet onderzoek naar hoe politieke keuzes de vrije markt sturen, en naar hoe een nieuwe, eerlijkere economie er concreet uit kan zien. Savriël publiceerde o.a. in NRC, De Volkskrant, Trouw, Het Parool en De Groene Amsterdammer, en schrijft momenteel over de tirannie van de aandeelhouder.

• Tessel Renzenbrink is Communication Officer bij NLnet, een stichting die zich inzet voor een vrij, robuust en open internet voor iedereen. Samen met Ronny Lam maakt ze de NGI Zero podcast waarin ze in gesprek gaan met mensen die bouwen aan het Next Generation Internet. In 2021 werd ze co-directeur van Netwerk Democratie en zette ze zich in voor een vitale democratie in een digitale samenleving. Tessel heeft een master filosofie en maakte in 2020 een post-collapse mesh netwerkapparaat als eindproject voor de FabAcademy.

Over Marleen Stikker

Marleen Stikker is oprichter en directeur-bestuurder van Waag Futurelab. In 1993 stond zij aan de wieg van het internet als 'burgemeester' van De Digitale Stad. Waag is sinds de oprichting in 1994 uitgegroeid tot een leidend Europees onderzoeksinstituut voor technologie en samenleving. Marleen was betrokken bij de oprichting van o.a. PICNIC, Creative Commons Nederland, Fairphone, Public Spaces en Meentcoop.
Ze is Professor of Practice aan de Hogeschool van Amsterdam, lid van de Adviesraad Wetenschap, Technologie en Innovatie en board-lid van de Amsterdam Economic Board en een van de voorzitters van het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving. Ze is auteur van het boek 'Het internet is stuk, maar we kunnen het repareren'. En heeft een eredoctoraat van de Vrije universiteit en is winnaar van de Felipe Rodriguez Award.

Toegankelijkheid

Mocht je krap bij kas zitten en wel graag aan dit evenement willen deelnemen, neem dan contact op met thieu [@] waag [punt] org. 
Voor meer informatie over de toegankelijkheid van de locatie zie de toegankelijkheidspagina van Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond.

Over 30 jaar Waag

Dit jaar bestaat Waag Futurelab 30 jaar. Van het eerste ‘sociale medium’ De Digitale Stad, toegankelijk voor een breed publiek, via het ontwerpen van een duurzame modulaire Fairphone, of de eerste opleiding voor Biohackers in Europa, tot aan een advies aan de staatsecretaris voor Digitale Zaken en een burgermeetnetwerk in Noord-Holland: al 30 jaar werkt Waag aan grip op technologie voor iedereen. Die grip op technologie staat dit jubileumjaar centraal, in onze verhalen en in onze programmering.

Bekijk de eerdere edities van de Staat van het Internet.

<strong>Tickets: https://waag.org/nl/event/de-staat-van-het-internet-2025/</strong>