Back to the Future: de Witkar, de eerste elektrische deelauto van Amsterdam

Toen ik als kleine jongen na lang zeuren eindelijk eens op de skelter van de buurjongen mocht rijden, was ik als kind zo blij. Hetzelfde overkwam me, zoveel jaren later nog eens vlak voor het einde van 2022. Door onze Community Manager Sophie was ik geattendeerd op een klein berichtje van NEMO de Studio, een soort dependance van NEMO met een eigen tentoonstelling ('energy junkies') op het Marineterrein. Praktisch buren van Amsterdam Smart City, waar ik sinds halverwege 2022 anderhalve dag per week werk op het thema mobiliteit.

NEMO de Studio ging rijden met de Witkar en je mocht mee, tenminste, als je de 'prijs' won. Daarvoor hoefde je alleen een mailtje te sturen. Nu ben ik dol op prijzen waar ik nagenoeg niets voor hoef te doen, dus dat mailtje was zo gestuurd. En tot mijn verbazing bleek ik gewonnen te hebben. Dus daar ging ik, op 29 december, naar NEMO de Studio.

Natuurlijk had ik Sophie en Pelle (mijn compagnon op het thema mobiliteit) meegevraagd en gedrieën werden we ontvangen door Jodie en Maaike van NEMO. De Witkar was aan het opladen, gewoon met een stekker in het stopcontact. Een driewieler die inderdaad grotendeels wit is, met een mooie rode bies aan de onderkant, en in de verte iets wegheeft van de Pausmobiel. Hoog en rondom ramen. Vanwege de mooie ronde koplampen doet het denken aan Brum, het oldtimer autootje met de ronde koplampen als ogen.

De Witkar reed tussen 1974 en 1986 rond in de stad. Het is feitelijk de eerste elektrische deelauto in Amsterdam. De bedenker ervan, Luud Schimmelpennink, is ook bekend van het Witte Fietsenplan. In totaal zijn er 38 Witkarren gemaakt waarvan er zo'n 25 daadwerkelijk hebben rondgereden. De autootjes stonden in speciaal gebouwde laadstations en konden door leden tegen een vergoeding gebruikt worden. Het was een non-profit initiatief; de opbrengsten werden beheerd door een stichting en werd geïnvesteerd in beheer en uitbreiding van het systeem. Hoeveel mensen er daadwerkelijk gebruik van hebben gemaakt is mij niet bekend.

En nu mocht ik het dus ook proberen. Zelf sturen zat er helaas niet in, maar meerijden is ook al een belevenis. De 'handrem' werd weggenomen, gewoon een stuk blok dat achter de wielen wordt gelegd (een echte handrem was kennelijk niet nodig). Na plaatsgenomen te hebben in de ovale coupé op het Gispen (jawel!) stoeltje naast Jodie die voor deze gelegenheid ook chauffeur was, kon het avontuur beginnen. Voor de gelegenheid hadden de dames een jaren 70 Spotify lijstje opgezet op een JBL- speakertje die achter de stoelen was gelegd (ruimte genoeg). Oude en nieuwe technologie die naadloos samengaan.

Nog even de gordel aan en hup het gaspedaal werd ingedrukt. Soepel accelereerde het karretje naar zo'n 15 km per uur. Het maximum ligt op 30 km/u maar het Marineterrein leent zich daar niet echt voor. Het ritje was niet heel comfortabel, door het gebrek aan schokdempers voel je elk hobbeltje. En door de vele kieren hebben wind en regen vrij spel. De Witkar zou in deze tijd ook ongetwijfeld worden afgekeurd voor gebruik op de openbare weg. Maar net als op de skelter destijds, heb ik ontzettend genoten. Wat een heerlijke ervaring! Comfort en gemak zijn hier niet het belangrijkste. Net zoals bij bijv. kamperen zijn andere zaken veel interessanter dan het comfort van een huisje of hotel. Plezier, authenticiteit, vrijheid, verbinding, avontuur, weg uit de hokjes, verzin het maar: de Witkar biedt het. Een mooie uitvinding van een visionaire man die zijn tijd duidelijk ver vooruit was. Dus, mag ik ajb nog een keer? Mijn buurjongetje destijds verhuisde vrij snel. Maar hopen dat deze buren lang op het Marineterrein blijven!

2 Comments

NEMO Science Museum on February 7th 2023 - 15:36

Wat een leuk stuk! Dank voor jullie bezoek en hopelijk weer tot snel.

Patricia Hoogland on January 27th 2023 - 15:03

Supertoffe ervaring, Chris! En wat onwijs leuk geschreven!

Topics

Maybe you will also like these updates

AMS Institute, Re-inventing the city (urban innovation) at AMS Institute, posted Apr 16th

Do you want to learn from and network with the best researchers and scientists working to tackle pressing urban challenges?

AMS Institute, is organizing the AMS Scientific Conference from April 23-25 at the Marineterrein, Amsterdam, to address pressing urban challenges. The event is organized in collaboration with the City of Amsterdam.

The conference brings together leading institutions in urban research and innovation, thought leaders, municipalities, researchers, and practitioners to explore innovative solutions for sustainable development in Amsterdam and other global cities.

Keynotes, research workshops, learning tracks, and special sessions will explore the latest papers in the fields of mobility, circularity, energy transition, climate adaptation, urban food systems, digitization, diversity, inclusion, living labs experimentation, and transdisciplinary research.

Attendees can expect to gain valuable insights into cutting-edge research and engage in meaningful discussions with leading experts in their field. You can see the full program and all available sessions here.

This year's theme is 'Blueprints for messy cities? Navigating the interplay of order and messiness'.

The program

Day 1: The good, the bad, and the ugly
Keynotes by Paul Behrens of Leiden University and Elin Andersdotter Fabre of UN-Habitat will be followed by a city panel including climate activist Hannah Prins. The first day concludes with a dinner at the Koepelkerk in Amsterdam: you're welcome to join our three-course meal with a 50 euro ticket.

Day 2️: Amazing discoveries
Keynotes by Carlo Ratti of MIT and Sacha Stolp of the Municipality of Amsterdam discuss innovation and research in cities. Corinne Vigreux, co-founder of TomTom, and Erik Versnel from Rabobank will participate in the city panel.

Day 3️: We are the city
Keynotes by Paul Chatterton of Leeds University and Victor Neequaye Kotey Deputy Director of the Waste Management Department of the Accra Metropolitan Assembly, Ghana. They discuss how we shape the future of our cities together. This will be followed by a city panel including Ria Braaf-Fränkel of WomenMakeTheCity and prof. dr. Aleid Brouwer of the Rijksuniversiteit Groningen.

To buy tickets: You can secure your conference tickets through our website.
Dinner tickets: On April 23 we’re hosting a dinner at the Koepelkerk in Amsterdam. Tickets for this can be added to your conference pass or bought separately.

Herman van den Bosch, professor in management development , posted Apr 14th

A previous post made it clear that a 15-minute city ideally consists of a 5-minute walking zone, a 15-minute walking zone, also a 5-minute cycling zone and a the 15-minute cycling zone. These three types of neighbourhoods and districts should be developed in conjunction, with employment accessibility also playing an important role.

In the plans for 15-minute cities in many places around the world, these types of zones intertwine, and often it is not even clear which type of zone is meant. In Paris too, I miss clear choices in this regard.

The city of Melbourne aims to give a local lifestyle a dominant place among all residents. Therefore, everyone should live within at most 10 minutes' walking distance to and from all daily amenities. For this reason, it is referred to as a 20-minute city, whereas in most examples of a 15-minute city, such as Paris, it is only about the round trip. The policy in Melbourne has received strong support from the health sector, which highlights the negative effects of traffic and air pollution.

In Vancouver, there is talk of a 5-minute city. The idea is for neighbourhoods to become more distinct parts of the city. Each neighbourhood should have several locally owned shops as well as public facilities such as parks, schools, community centres, childcare and libraries. High on the agenda is the push for greater diversity of residents and housing types. Especially in inner-city neighbourhoods, this is accompanied by high densities and high-rise buildings. Confronting this idea with reality yields a pattern of about 120 such geographical units (see map above).

Many other cities picked up the idea of the 15-minute city. Among them: Barcelona, London, Milan, Ottawa, Detroit and Portland. The organisation of world cities C40 (now consisting of 96 cities) elevated the idea to the main policy goal in the post-Covid period.

All these cities advocate a reversal of mainstream urbanisation policies. In recent decades, many billions have been invested in building roads with the aim of improving accessibility. This means increasing the distance you can travel in a given time. As a result, facilities were scaled up and concentrated in increasingly distant places. This in turn led to increased congestion that negated improvements in accessibility. The response was further expansion of the road network. This phenomenon is known as the 'mobility trap' or the Marchetti constant.

Instead of increasing accessibility, the 15-minute city aims to expand the number of urban functions you can access within a certain amount of time. This includes employment opportunities. The possibility of working from home has reduced the relevance of the distance between home and workplace. In contrast, the importance of a pleasant living environment has increased. A modified version of the 15-minute city, the 'walkable city' then throws high hopes. That, among other things, is the subject of my next post.

Madara Lace, International business , posted Apr 12th

🌍✨ Join Us in Making a Difference! ✨🌍
We're excited to launch a groundbreaking project aimed at transforming e-waste into educational opportunities! 🚀📚 As part of our commitment to sustainability and digital literacy, we're collecting smartphones, laptops, and other electronics to support vibrant educational workshops in Rwanda.
Why join us? By participating, you'll:

🌱 Support environmental sustainability by helping reduce e-waste.
📖 Contribute to enhancing digital literacy among underserved communities.
🤝 Be part of a global movement advocating for responsible technology use.
🎓 Help provide essential skills that can transform lives and foster long-term growth.

We're looking for individuals and organizations to donate devices, share expertise, or sponsor our efforts. Every contribution makes a real difference, and together, we can create a more sustainable and inclusive future. 🌟
Let's reshape the future, one device at a time. Join us in this exciting journey and be credited in our upcoming documentary that highlights the collective efforts of our incredible partners from Germany, Latvia, and the Netherlands. 🎥🌍
CONTACT US THROUGH EMAIL - madaralace1999@gmail.com