#Buildings
News

Unfortunately, there is no single way for remotely controlling new heat pumps yet, nor is there a trend in that direction, according to the 'Flexmonitor Heat pumps' report. This hampers the possibilities of easily and quickly deploying heatpumps for a reliable electricity supply and creates unnecessary costs and complexity to use energy management systems.

Fortunately, the vast majority of heat pumps do support smart energy services. FAN and TKI Urban Energy therefore aim to use one standard for all energy management applications so that 80% of the market volume uses the same open energy management standard by the end of 2024.

We really need to work towards standardisation for the large-scale deployment of energy management for heat pumps, is the appeal of the FAN foundation.

Want to learn more? Read more about it and download the flexmonitor report here:

Interested in hearing more about Smart Building Maintenance? Feel welcome to join the public defense of the PhD thesis “Crafting Intrapreneurial Stewardship – An institutional perspective on client-led innovation in smart building maintenance“ by Koos Johannes, PhD student in the department of Construction Management. The defense will take place on the 16th of January at 10:30 AM at the Waaier building at the campus of the University of Twente.

About the the PhD thesis
Available research suggests that construction clients, as building owner-occupier, are struggling to implement smart maintenance. This thesis assumes that these reported problems are due to a failure to fully understand the institutional complexities of smart maintenance commissioning in organizational networks. Hence, the aim of this thesis was to improve our understanding of these complexities and to develop theoretical and practical knowledge on the professionalization of construction clients in commissioning smart maintenance through stewardship. Stewardship theory portrays managers and employees as collectivists, pro-organizational and trustworthy, and can be used for designing collaborations based on intrinsic motivation and trust.

The defense will take place on the 16th of January at 10.30 AM at the Waaier building at the campus of the University of Twente.
A summary of the thesis can be read here.

If you want to receive a copy of the thesis, please send a message to: k.johannes@hva.nl
The presentation and defense will be in English; a Dutch summary is available.
Address: Hallenweg 25, 7522 NH, Enschede (see map for parking on the Campus; with public transport the Campus can be reached from train stations Hengelo or Enschede).

Op 15 december 2022 organiseren FAN, ElaadNL en TKI Urban Energy een mini-symposium rondom energiemanagement in en om de woning. Wij nodigen jullie van harte uit om dit event bij te wonen.

De opkomst van all-electric woningen en elektrische voertuigen (EV’s) leidt tot een forse stijging van de stroomvraag in woonwijken. Daarnaast zien we steeds meer duurzame opwek door zonne- en windenergie. Met deze energietransitie komt het elektriciteitssysteem langzaam maar zeker onder druk te staan: de vraag naar elektriciteit stijgt. Bovendien komt deze vraag niet verspreid over de dag, maar ontstaan op bepaalde momenten grote pieken; bijvoorbeeld als men allemaal rond etenstijd de elektrische auto inplugt na een werkdag. Ook overlapt de vraag naar elektriciteit vaak niet met de opwek van duurzame energie.

Home Energy Management gaat een rol spelen om balans te brengen in vraag en aanbod van elektriciteit, om overbelasting van het elektriciteitsnet te voorkomen en de opwek en gebruik van duurzame energie beter op elkaar af te stemmen: het flexibel aansturen van apparaten in en om de woning maakt het mogelijk om een deel van de vraag en het aanbod naar elektriciteit te veranderen, te verschuiven of uit te spreiden in de tijd.

Het uitgangspunt is dat digitale oplossingen en nieuwe slimme energiediensten de consument gaan helpen, dit kan door het gebruik van een Home Energy Management System (HEMS) die energieverbruik kan afstemmen op de beschikbaarheid van zelf opgewekte energie of voordelige energieprijzen.

Om de inzet van energiemanagement in en om de woning te versnellen en in goede banen te leiden is een goede samenwerking nodig tussen bedrijven uit de energiesector, installateurs, energie-coöperaties en leveranciers van gebouwsystemen, en de eigenaren en gebruikers van gebouwen. Dit onderzoek biedt inzicht wat er nodig is om energiemanagement in en om de woning verder op te schalen en hoe dit bereikt kan worden.

Je bent van harte uitgenodigd om dit mini symposium bij te wonen. We zien je graag op 15 december in het Testlab van ElaadNL in Arnhem, of ‘digitaal’ in het webinar.

For the sixteenth edition of our Demo Days, we were finally able to meet offline again since the start of the pandemic. This meant: old-school post-its instead of filling online Miro boards. The Mobility & Energy Demo Day was hosted at one of our partners’ locations, namely Commandant’s Residence at the Marineterrein. From CO2 neutral transport to the Johan Cruijff ArenA to city logistics in the university quarter, in this article you’ll read all about mobility & energy projects our partners are working on.

About our Demo Days

The Demo Days are one of the tools we use to stimulate innovation and encourage connection between our partners and community. The purpose of the Demo Days is to present the progress of various innovation projects, ask for help, share dilemmas and involve more partners to take these projects to the next level. More information about the Demo Days can be found here.

Demo Day: Mobility & Energy

CO2 neutral transport to the Johan Cruijff ArenA in 2023 - Boen Groothof and Susanne van Gelder (municipality of Amsterdam)
How can we make CO2 neutral transport to any event in the Johan Cruijff ArenA possible by 2030? This is what the participants of the Mobility Challenge want to figure out. The participants voiced what their organisation wants to contribute to the challenge, and also expressed what they expect from each other. The next step is for all the parties to internally concretize their role within the challenge even further, to make CO2 neutral travelling to events in the Johan Cruijff ArenA possibly by 2030.

A sustainable energy system for business park De Vaart – Anke Delfos (municipality of Almere)
How to make the energy system of business park de Vaart in Almere more sustainable? This was the central question of the work session led by Anke Delfos. The participants concluded that a start could be made with the 'coalition of the willing' and identifying the front runners. The companies that are already enthusiastic can form a vanguard that can actively think along in the new developments. An analysis can be made of the measures that the companies are willing to take individually or collectively. This may lead to collaborations between organizations. The municipality will then also gain insight into which solutions will actually help to generate more energy and meet the increasing demand for energy. In a later phase, the vanguard can also inspire and motivate other companies to take action.

Measuring objectives for urban mobility - Susanne Balm (Amsterdam University of Applied Sciences), Marcel Ludeman (municipality of Amsterdam), Lisa van Velzen (Delft University of Technology)
The municipality of Amsterdam, Facility Services UvA-HvA and the HvA Lectureship City Logistics are working on a logistics research in the University Quarter of Amsterdam. This area is located in the city centre and is used by many stakeholders such as inhabitants, students, and visitors. The goal of the study is to design and evaluate logistical concepts for the University Quarter that are consistent with the objectives for liveability, accessibility and safety of this area. The question for the group: How can these objectives be operationalized and measured? The participants talked about the subjectivity of the objectives and how you can measure certain objectives, but also came up with concrete solutions. For example, providing information to stakeholders for more understanding and recognitions. One of the participants suggested a role-play to evaluate different solutions for smooth logistics in the area.

Want to join the next Demo Day?

Are you working on an innovative project that could use some input? Or are you preparing for an inspiring event that needs a spotlight? Our next Demo Day takes place on the 11th of October. If it fits within our themes (circular, mobility, energy and digital), sent a message to Sophie via sophie@amsterdamsmartcity.com or let us know in the comments. We are happy to talk with you to find out if it's a match!

Would you like to participate in the next Demo Day and share your thoughts on our partners’ innovative projects? As soon as the program for the next Demo Day is determined, we will share it on the platform and give you the opportunity to join as participant.

Curious to circular & digital projects? Read more about it in the recap of Demo Day Circular & Digital.

Photo: Myrthe Polman

Today we will launch our brand new five-part movie series of RESILIO!
This serie will dive into the different approaches & researches within the project and the partners with their specific expertises. In the first one Kasper Spaan from water company Waternet and Friso Klapwijk MetroPolder Company explain you how smart micro watermanagement can be of paramount importance to a complete city. It’s not just a drop in the ocean... check it out here:

On the 28th of October 2021 Amsterdam Smart City and Datalab hosted an international event on the costs and benefits of accommodating data centres. Together with partners we discussed the complexity of the weighing of these aspects and the management by future policies.

The digitization of our society produces an exponentially increasing amount of data, which causes an increased need for data centres and connectivity. In 2030, there is expected to see a twenty-fold increase in data traffic, consuming 5% of worldwide electricity at that point. A recent report in the Netherlands has shown quite some hesitance on whether or not the foreseen rise in data centres in The Netherlands is the right way to go.

Lots of reasons to shed some international perspectives on these issues. What are current datacentre strategies? How are datacenters driving economic value? And how can the digital economy become more sustainable? Check out the presentations and discussions in the video!

Speakers:
• Wout Rensink (Policy advisor Economic Affairs at Province of Noord-Holland)
• Thomas Moran (Technology and Sustainability Strategist at Lumen & techUK)
• Daan Terpstra (Director of Policy & Regulatory Affairs · Sustainable Digital Infrastructure Alliance (SDIA))

Moderator:
- Jeroen Sipman, liaison at Amsterdam Smart City

On the 28th of October, Amsterdam Smart City, together with the Province of North Holland and Datalab, will discuss the costs and benefits of accommodating data centres, the complexity of the weighing of these aspects, and how future policies could manage these. We will put the complexity in an international perspective.

Why would you need data centers in your region? What are reasons to refuse them on territories? What are the dilemmas and how do cities in Europe deal with this? We can now confirm the speakers for the event!

Wout Rensink – Province of North Holland
The Province of North Holland is developing a policy on data centres, with which they try to take a first step in minimizing the impact of data centres. The Province ensures that data centres generate their own sustainable energy, the residual heat (in the environment) is used, circular design is applied in the development of buildings which blend into the landscape and that the data centres are leaders in terms of energy and innovation. The man for the job? Wout Rensink! He is the Province’s policy advisor who will try and achieve these goals with other governmental institutions and the industry itself.

Thomas Moran – techUK
Beside his job as the Senior Lead Technology Strategist for Lumen, Thomas is the vice chair of the Climate Strategy and Resilience Council for techUK, which is the largest European trade group representing the technology industry. They support the UK national, regional and local governments in formulating policy around all things technology related, including data centres and infrastructure. He will provide us with the point of view and insights from another part of the FLAP-region: London.

Daan Terpstra – SDI Alliance
After years of working on sustainable energy projects at Vattenfall, Daan Terpstra has joined SDI Alliance last year to try and move the digital infrastructure sector to sustainability by 2030. As the new Director of Policy and Regulatory Affairs, Daan can provide a view on future international digital infrastructure policies in Europe. SDI Alliance has derived a number of fundamental positions, beliefs and principles with which they hope to ensure the development of a vibrant European digital economy, without consuming unsustainable levels of resources.

The session will be moderated by Jeroen Sipman from Amsterdam Smart City.

Rewatch! Find the video of the event here:
https://www.youtube.com/watch?v=o2f7q_9UxUM

Door de bedrijven op bedrijventerreinen samen te laten werken aan integrale verduurzaming kan er op grote schaal duurzame energie opgewekt worden en CO2-uitstoot voorkomen worden. Samen met Greenchoice werken we aan een slim nieuw product: Smart Energy Systems.

CO2-uitstoot, onbenutte daken en netcongestie
Bedrijventerreinen zijn grootverbruikers van elektriciteit en bieden met hun grote dakoppervlakten ongekende mogelijkheden voor duurzame energieopwek. Toch wordt er op dit moment nog lang niet maximaal ingezet op de verduurzaming van deze gebieden. En als het al gebeurt, wordt kennis en kunde niet gedeeld, en worden oplossingen niet integraal op het hele terrein uitgevoerd. In plaats van samenwerken wordt er ingezet op de verduurzaming van één pand zonder te kijken naar de mogelijkheden om samen te verduurzamen, waar dan ook het teveel aan opgewekte energie teruggeleverd wordt aan het energienet. Dat verergert de al bestaande problemen met netcongestie.

Smart Energy Systems
In Smart Energy Systems hebben deelnemende bedrijven de keuze uit een ‘menukaart’ aan maatregelen. Daarop staan opties variërend van het plaatsen van zonnepanelen tot inzicht in verbruik tot het timen van je verbruik met je eigen opwek. Door die integrale aanpak en omdat meerdere bedrijven op het terrein tegelijkertijd verduurzamen kan er meer en sneller worden verduurzaamd.

Plug and play
Vanaf eind oktober begint de pilot bij drie bedrijventerreinen. De verwachtingen zijn hoog. Niet alleen voor de deelnemende bedrijventerreinen, maar ook voor toekomstige deelnemers. Door de ontwikkelingen op de markt goed in de gaten te houden en een vinger aan de pols te houden bij de pilotpartijen werken we aan de uitbreiding van de menukaart met nog meer duurzame en rendabele maatregelen, een gepersonaliseerde roadmap per terrein en een kopieerbare standaard voor nog meer impact.

If we can find a way to reuse building materials for new construction effectively, the energy, labor, and transportation costs of producing new materials can be saved, and so can the associated emissions.

Check out this article by Metabolic, where they dive into a promising potential solution: materials passports.

Over the coming months, the building of the Temporary Courthouse Amsterdam will be dismantled and completely reassembled on 'Kennispark Twente' (the area of Business & Science Park/Campus UT) in Enschede. There, it will have a new function as an office and research facility.

The temporary accommodation provided the Amsterdam judiciary continuity during the construction of the new permanent court. Now that this new home has been completed, the building will move as planned. At the time, the Central Government Real Estate Agency (RVB) tendered the assignment as a Design, Build, Maintain & Remove contract, which was realized by dpcp, a cooperation between cepezedprojects and Du Prie Bouw & Ontwikkeling. cepezed and cepezedinterior designed the building and Du Prie took care of the execution.

National Sustainability Award Steel after completion
Importantly because of its high degree of circularity, it won both the Amsterdam Architecture Prize (Golden AAP) and the National Sustainability Award Steel after completion. Also, in the report 'Circular Buildings – a measurement method for detachability' it scores the highest of all tested projects. The demountable construction and floors, which cepezed designed in close collaboration with IMd Consulting Engineers, play an important role in this.

Dismantling and reassembly with a 3D model
Yesterday saw the handover of the key from the RVB to dpcp, which heralds the new phase of the building. For the relocation, dpcp called in the expertise and experience of Lagemaat from Heerde, a company with a solid background in the dismantling and reassembly of buildings. Through a unique coding based on the 3D model and a 3D scan, the precise position of each part is known. Smaller elements are transported in containers and larger ones, such as the walkway, are loaded directly onto trucks. Lagemaat processes materials that are not reused in other projects. A minimal amount will be recycled in a high-quality manner. The dismantling period starts today already. The building is expected to be taken into use by the Overijssel Restructuring Company in early 2022.

Note from ASC: Would you like to know more? Let Menno know in the comments.

Beste allen,

Jullie hadden nog een update tegoed, aangaande het panel dat morgen discussieert in de laatste editie van de Smart Energy Community van dit seizoen.

We gaan met deze 3 experts in op de toekomstverwachtingen voor slimme energiediensten:
- George Trienekens van TenneT,
- Marten van der Laan van Hanzehogeschool,
- Michel Muurmans van Eneco

Het hele programma kunt u hier vinden:
https://www.smartenergycommunity.nl/webinar8juni2021

Wat eind 2015 begon als een ambitieus initiatief vanuit Amsterdam Smart City, groeide uit tot een volwaardige en professionele organisatie dat nu alweer enkele jaren op eigen benen staat. Een mooi resultaat uit een jarenlange samenwerking met tientallen partijen, waaronder Alliander, de Gemeente Amsterdam, Tertium en natuurlijk de Zoncoalitie-leden zelf! Super gaaf om te zien hoe ver ze zijn gekomen. Mede dankzij de Zoncoalitie wordt het steeds makkelijker voor vastgoedeigenaren en gemeenten om zonnestroom van daken te krijgen.

Benieuwd waarom ik er over begin? De Zoncoalitie heeft een nieuwe bedrijfsvideo gelanceerd.
Klik hier om het te bekijken!

Anderhalf jaar geleden kreeg Amsterdam een Europese subsidie voor het realiseren van een energiepositieve wijk (‘positive energy district’, ofwel PED) in hun stad. De Buiksloterham PED werd geboren. Onder leiding van Centres of Expertise Urban Technology (CoE Urban Tech) en Urban Governance and Social Innovation (CoE UGSI) van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) werken onderzoekers vijf jaar lang aan deze nieuwe buurt, waar het energieverbruik gedekt moet worden door duurzame energie opgewekt in de buurt zelf. Waar staan we nu binnen dit Europese project, genaamd ATELIER, en welke kennis is er al opgedaan voor Europees belang?

Terwijl in Buiksloterham in Amsterdam-Noord de eerste steen is gelegd, zijn HvA-onderzoekers bezig met verschillende activiteiten in het project. De onderzoekers van CoE UGSI werken aan het vormgeven van het concept ‘energy citizenship’ en zullen de toekomstige bewoners van de PED betrekken in het onderzoek. Ook is een start gemaakt met het opzetten van PED Innovatieateliers binnen acht samenwerkende steden, verspreid over Europa. Elke stad richt een lokaal PED Innovatieatelier op voor de wijk. Dit lokale innovatie-ecosysteem tast samen de slimme oplossingen af op de lokale situatie, en het evalueert en ondersteunt de implementatie om het gebruik van PEDs in de stad te versnellen.

Next level samenwerken

Vanuit het perspectief van CoE UGSI, waar ze al veel ervaring hebben met multidisciplinair werken, is ATELIER next level samenwerken, vertelt Marije Poel, onderzoeker bij CoE UGSI. ‘Je ziet dat we echt goed van elkaar moeten begrijpen welke aspecten van een PED met elkaar te maken hebben en waarom: wat hebben bewoners nodig om straks te wonen in een energiepositieve wijk, zijn er technologische innovaties die vragen om nieuwe vaardigheden of kennis en gedrag van bewoners, en zal dit andere duurzamere gewoontes stimuleren? We weten nu na 1,5 jaar nog beter wat we vanuit de meer sociale kant willen en kunnen onderzoeken, en hoe dat ingrijpt op het gehele project. En daarmee ook hoe we het project straks willen evalueren op sociaal maatschappelijke impact.’

CoE Urban Tech richt zich onder andere op de impact-assessment door modellering van het energiesysteem. Zijn de PED-demonstratieprojecten echt energiepositief? Renée Heller, Lector Energie en Innovatie: ‘Wij werken aan de modellering van de Amsterdamse pilot en zijn complexe context. Daarnaast onderzoeken wij mogelijke toekomstige optimalisaties. Met studenten van onze minor Energiepositieve stad hebben we de eerste ideeën verkend over PEDs voor andere delen van Amsterdam-Noord waar geen ‘greenfield’ is (bij greenfield-projecten begin je met een volledig onontwikkeld gebied). De uitdaging is om het concept op te schalen naar zowel ‘brownfield’-situaties (gebieden die al enige ontwikkelingen hebben doorgemaakt) als andere steden.’

Europese samenwerking

Amsterdam werkt nauw samen met de Spaanse stad Bilbao (Lighthouse Cities), waar een vergelijkbare wijk als Buiksloterham wordt gebouwd. De andere betrokken steden (Fellow Cities) zijn Bratislava, Boedapest, Kopenhagen, Krakau, Matosinhos en Riga. Zij gaan later met de opgedane kennis en ervaring aan de slag, omtrent de ontwikkelde innovaties en technieken. Sara Rueda Raya (FME ) organiseert deze samenwerking: ‘De Fellow Cities zetten zich hard in voor het project; elke betrokken stad was aanwezig bij de eerste twee peer2peer-sessies. Het is echter moeilijk om sommige steden actief te laten deelnemen aan discussies en gesprekken. Ik voel enige afstand tussen bepaalde steden, wat te maken kan hebben met de taalbarrière. We moeten daarom verder werken aan community-building.’

Studenten betrokken en trainingen in ontwikkeling

De komende tijd ondersteunen studenten van de Universiteit van Utrecht het ATELIER-team door middel van een student consultancy-project over de PED Innovatieateliers. Daarnaast zijn er ook seminars en trainingen in ontwikkeling die aan de Fellow Cities gegeven zullen worden. Tenslotte is de HvA ook verantwoordelijk voor de evaluatie van de activiteiten en het project als geheel.

ATELIER is met haar inhoudelijke en organisatorische complexiteit en multidisciplinariteit een grote uitdaging, vertelt projectleider Mark van Wees. ‘Zeker omdat we als HvA overal de innovatie opzoeken. Soms denk ik dat we teveel hooi op onze vork nemen, maar meestal ben ik erg tevreden over het enthousiasme van ons HvA-team en de inbreng die we daarmee in het project hebben. De komende periode moeten we het ook echt gaan waarmaken.’

Meer informatie

Bij CoE Urban Tech zijn Renée Heller, Karen Williams, Rick Wolbertus, Viktoria Balla-Kamper, Shakila Dhauntal, en Mark van Wees betrokken. Het CoE UGSI-team bestaat uit Marije Poel, Beatriz Pineda Revilla, Loes Cremers, Stan Majoor, Willem van Winden, en Sara Rueda Raya.

• Centre of Expertise Urban Technology
• Centre of Expertise Urban Governance & Social Innovation
• Projectpagina ATELIER
• ATELIER | Positive Energy Districts (smartcity-atelier.eu) 

HvA beschikt over een hands-on faciliteit voor praktijkgericht onderzoek naar materiaaleigenschappen

De eerste onderzoeks- en onderwijsactiviteiten zijn gestart in de nieuwe klimaatkamer van de Hogeschool van Amsterdam (HvA). In deze faciliteit kunnen studenten en docenten materialen testen onder extreme klimaatomstandigheden, zoals isolatiepanelen van zeewier en speciale straatstenen. Zo komen zij meer te weten over bijvoorbeeld het verouderingsproces en de thermische eigenschappen. ‘Wij konden onderzoek doen tijdens zeldzaam warme dagen zonder daar een hele zomer op te hoeven wachten.’

Nog nooit gehoord van een klimaatkamer? ‘Denk aan een grote vriescel die je ook kunt verwarmen’, legt beheerder Dirk Hekman uit. ‘Onze kamer van de HvA, Faculteit Techniek, is twee bij drie meter groot. De temperatuur gaat van – 20 tot + 60 graden. Ook de luchtvochtigheid is in te stellen. In de kamer past apparatuur voor proefopstellingen. Studenten en HvA-medewerkers kunnen er eigenschappen testen van systemen en materialen onder verschillende weersomstandigheden. Denk bij dat laatste bijvoorbeeld aan vormbehoud, rendement en slijtage.’

Next level experimenten

De eerste studenten en onderzoekers hebben de klimaatkamer inmiddels in gebruik genomen. Zoals een groep afstudeerders van de opleiding Built Environment. Zij onderzoeken de technische kwaliteiten van ecologische bouwmaterialen. Wat is de isolerende werking van een zeewierpaneel? Dirk Hekman: ‘Next level is dat we proeven gaan combineren. Door bijvoorbeeld brandstofcellen in de klimaatkamer te plaatsen zodat we kunnen experimenteren met deze technologie onder verschillende omstandigheden. Zo is bij de waterstofauto van Clean Mobility van de Faculteit Techniek gebleken dat prestaties teruglopen bij hoge temperaturen. De klimaatkamer biedt de mogelijkheid dit verder te onderzoeken.’

Onderzoek met zeewier-isolatieplaten in de klimaatkamer.

Onderzoek naar de ZOAK

Onderzoekers van Centre of Expertise Urban Technology onderzochten met student Tim Friso Lodewijk (Minor Klimaatbestendige stad) en ondernemer Rob Alards van TilesystemX (productiebedrijf klimaat adaptieve oplossingen) de eigenschappen van een waterdoorlaatbare klinker, de ZOAK. ‘Dit nieuw ontwikkeld hybride systeem kan regenwater opslaan wat verkoelend werkt tijdens warme periodes’, aldus Alards. De proefopstelling in de klimaatkamer moest bewijzen of dit ook echt zo werkt.

Student Lodewijk: ‘We hebben in de klimaatkamer bekeken hoe de klinker voor verkoeling kan zorgen tijdens warme dagen/nachten en wat verschillende luchtvochtigheden met het verdampingsproces doen. Het opstellen ging goed, alleen hadden we extra tijd nodig omdat er dingen fout gingen. Dus een tip is om eerst de hele opstelling al een keer te testen voor je deze opbouwt in de klimaatkamer. Dan haal je direct de juiste informatie en data op.’

De klimaatkamer in gebruik door studenten.

Toegepaste techniek

De klimaatkamer is geselecteerd door de studio Straat van de Toekomst van de Faculteit Techniek. Voormalig kwartiermaker van de studio, Bart Kramer-Segers: ‘Het is een mooi voorbeeld van toegepaste techniek. De kamer biedt hands-on faciliteiten die goed passen bij het praktijkgerichte onderzoek van hbo’s. Er zijn verschillende soorten klimaatkamers, van klein en eenvoudig tot high-end. Wij wilden een breed inzetbaar instapmodel om te leren ‘klimaatkameren’. ’

Interesse in de klimaatkamer?

De klimaatkamer is beschikbaar voor studenten, onderzoekers en docenten. Neem voor informatie over de voorwaarden, mogelijkheden en planning contact op met Dirk Hekman: d.i.hekman@hva.nl

Meer informatie:

• Studio Straat van de Toekomst
• Centre of Expertise Urban Technology
• Onderzoeksproject Waterbergende weg
• Clean Mobility

De eindresultaten van twee jaar onderzoek naar het gebruik van datacentra-restwarmte in een collectief warmte- en koudenet in mixed-use gebied Amstel III.

Een transformatie van bedrijventerrein naar woon-werkgebied met recreatieve functies, Amstel III in Amsterdam Zuidoost is een gebied volop in beweging. En met een extra opgave: de gebouwen moeten voor hun verwarming op den duur volledig van het gas af. De Hogeschool van Amsterdam (HvA) onderzocht binnen project RiRa: Amstel III de technische mogelijkheden voor gebruik van restwarmte van datacentra als duurzaam alternatief. ‘Maar andere factoren zoals samenwerking en economische levensvatbaarheid zijn net zo belangrijk om verduurzaming in transitiegebieden te laten slagen’, aldus projectmanager Felia Boerwinkel. Na ruim twee jaar onderzoek presenteert zij de eindresultaten.

Een terrein dat een metamorfose ondergaat zoals Amstel III lijkt een uitgelezen kans om op gebiedsniveau te verduurzamen en CO2-uitstoot te verlagen. Maar zulke transitiegebieden moeten niet verward worden met nieuwbouw, vertelt Boerwinkel. ‘Bij nieuwbouw begin je als het ware met een schone lei, in een transitiegebied heb je te maken met al bestaande vastgoedeigenaren, huurders, nutsbedrijven en exploitanten van energienetwerken die je moet betrekken bij ontwikkelingen en beslissingen. Verduurzamen is geen lineair technisch proces, maar een complexe knoop van belangen met constant schuivende panelen. Een gebied in transitie vraagt om een aanpak die voortdurend kan en zelfs moet veranderen.’

Dynamisch en duurzaam transformeren

De HvA ging in gesprek met de stakeholders in Amstel III om de behoeften en wensen per stakeholder in kaart te brengen en te kijken waar partijen elkaar kunnen vinden. Met als doel: een methode voor het realiseren van een collectief warmte- en koudenet. De HvA ontwikkelde samen met partners Equinix, Huygen, Greenvis, Villa Ville en Escoplan een gedragen aanpak om restwarmte van de datacentra van Equinix te benutten bij verwarming van gebouwen in Amstel III. Een methode die aardgas als energiebron verleden tijd maakt.

De techniek | Lage temperatuurwarmte van datacentra

Een datacenter kan lage temperatuurwarmte leveren aan een groot aantal gebouwen. Het temperatuurniveau is met rond de 30c een goede brontemperatuur voor een warmtepomp die de warmte heel efficiënt opwaardeert naar 40c. Hiermee kunnen goed geïsoleerde gebouwen van warmte worden voorzien. Voor warm tapwater naar woningen zal de temperatuur nog wat hoger worden gemaakt. In combinatie met warmte- en koudeopslag in de bodem kan daarnaast ook koeling worden geleverd. Dat is nodig en wordt steeds vaker gebruikt in woningen, vanwege de inmiddels veel voorkomende hittegolven door klimaatverandering.

Extra voordeel: het warmtenet koppelt gebouwen aan elkaar, waardoor je de behoeften van het ene gebouw en het andere kan balanceren. Dan is een gebouw niet alleen afnemer van warmte, maar met zijn restproduct ook leverancier van koude. Tevens kan je pieken afvlakken, omdat niet elke gebruiker op hetzelfde moment op de dag tapwater nodig heeft. ‘Dat noemen we een smart grid, en moet je technisch en contractueel heel goed zien te regelen, zegt Renée Heller, lector Energie en innovatie aan de HvA. ‘Denk aan energy management systems, het ICT-systeem dat de energiestromen meet en regelt, zodat alle gebouwen de juiste warmte en koude krijgen.’

De techniek laten slagen in Amstel III vraagt om enige flexibiliteit, vertelt Boerwinkel. ‘Eerst zouden gebouwen gerenoveerd worden, daarna werd toch gekozen voor grootschalige transformatie met sloop-nieuwbouw. Dat veranderde een deel van de focus in het onderzoek, dat zich in eerste aanzet grotendeels op maatregelen voor retrofit zou richten. En niet alleen het gebied blijft zich continu ontwikkelen, hetzelfde geldt voor de belangen van stakeholders en externe randvoorwaarden zoals wet- en regelgeving.’

Toch is een gedragen aanpak mogelijk wanneer je beslissingsprocessen gedurende de gebiedsontwikkeling kan vergemakkelijken voor alle belanghebbenden. Zo heeft het team tools ontworpen die helpen bij de keuze voor technische oplossingen, organisatorische ontwerpkeuzes en passende businessmodellen in het kader van lokale collectieve verduurzaming. Boerwinkel: ‘De tools zijn te gebruiken in vergelijkbare transitiegebieden die collectieve oplossingen met lokale bronnen willen realiseren. De RiRa-aanpak is uiteraard niet één op één vertaalbaar naar andere projecten, maar de tools maken complexe processen wel navigeerbaar.’

Eindpublicatie

De inzichten en aanbevelingen van het project zijn gedeeld in de eindpublicatie RiRa – benutten datacenter restwarmte: casus Amstel III. De projectoutput is gericht aan potentiële initiatiefnemers in een collectief warmtesysteem: gemeenten, vastgoedeigenaren, projectontwikkelaars, netbeheerders, warmteleveranciers, adviseurs en coöperaties. Belangrijk is om met de stakeholders in gesprek te blijven gaan wanneer een gebied in ontwikkeling is, sluit Boerwinkel af. ‘Als iedereen op eigen houtje gaat verduurzamen, gaan we onze klimaatdoelstellingen niet halen; zo benutten we niet alle duurzame bronnen. Collectief kan je veel meer bereiken.’

Eindpublicatie:

RiRa – benutten datacenter restwarmte: casus Amstel III

Tools:

Afwegingskader
Afstemming warmtenet en vastgoed
Organisatie ontwerp bij open warmtenetten

Transitiethema Energy Transition

Project RiRa Amstel III is onderdeel van transitiethema Energy Transition van Centre of Expertise Urban Technology. Van slim laden tot duurzame opwekking van energie, databeheer en het opleiden van de ‘21st century engineer’, onderzoek binnen dit thema betreft het ontwerpen van technische interventies, met oog op organsiatorische, maatschappelijke en economische ontwikkelingen en impact. Het is één van de vier onderzoeksthema’s van Centre of Expertise Urban Technology.

Sinds september 2018 werken vastgoedbelegger Merin en techbedrijf Spectral samen om de huurders van Merin een hoger comfortniveau te bieden tot een verbeterde energie-efficiëntie te komen. De pilotfase ging zo goed - huurders ervaren een beter klimaat en er werd 40% minder gas en 15% minder elektriciteit verbruikt - dat de twee partijen hun samenwerking nu opschalen naar 17 gebouwen.

Comfort is cruciaal
Het verminderen van de CO₂-uitstoot door kantoorgebouwen is een cruciaal onderdeel van de duurzaamheidsdoelstellingen van Merin. De grootste prioriteit is ervoor te zorgen dat het comfort van huurders tijdens dit proces wordt gehandhaafd. Door het plaatsen van extra sensoren die onder andere temperatuur en CO₂ meten, wordt het comfort in het hele gebouw gemonitord. Op basis van die data stuurt de software de klimaatinstallaties actief aan.

Hoe wordt er zoveel bespaard en waardoor wordt het comfort verhoogd?
Door het overnemen van de aansturing van de installaties met de active control-module. Slimme algoritmes optimaliseren het klimaat en voorkomen energieverspilling omdat gas- en elektriciteitsverbruik efficiënter worden. In het Smart Building Platform (SBP) van Spectral komen de beschikbare data(bronnen) van de gebouwen samen. Het platform biedt inzicht in de (duurzaamheids)prestaties voor gebouweigenaren. De software verrijkt die verbruiksdata met weersvoorspellingen, de bezettingsgraad en andere input. Met al deze data stuurt het platform de installaties in de gebouwen op een slimme manier aan en bespaart het elektriciteit en gas zonder kostbare ingrepen. Lees meer..

Energy ambitions of the City of Amsterdam
The City of Amsterdam has the ambition to become climate neutral by 2050. To achieve this, major transformations of, among others, the current energy system are required.

To illustrate, the City wants to eliminate the use of natural gas by 2040, phase out fossil fuels by 2050, and have 80% of the electricity that households use to be generated by solar and wind energy in 2030. Regarding the latter, Amsterdam aims to install a total solar energy capacity of 550 megawatts (MW) by 2030. Taking into account modern solar panels of 330 watt-peak, this adds up to 1.67 million solar panels.

With these ambitions set, what is the 'true' implementation potential for solar panels in Amsterdam – in terms of space on the city's rooftops? Which neighborhoods, streets, or even houses have the highest yield? And how can this be calculated best? The PV Advent Calendar project, led by AMS institute and TU Delft, investigates the city's solar panel implementation potential.

True solar panel implementation potential up to 6.5x bigger
A tool – also referred to as the “multi-layer framework” – developed for the PV Calendar project measures the optimal allocation of solar panels for each roof section.

The tool calculates that a total of 3.250.000 solar panels can be installed on Amsterdam rooftops. That means in Amsterdam there’s room to potentially install 6.5 times as many photovoltaic (PV) systems than the 500,000 currently installed on the city’s roofs.

What would this look like in the city? To give you an impression, with the true potential of 3,25 million solar panels installed this comes down to approximately 6.5 solar panels per residential address (taking into account 527755 addresses in total). The tool calculates that 1/4 Amsterdam’s electricity consumption could be solar based... Click on the link to read the full article >>

Commissioned by the FAN foundation, I set up a study into the connectivity of residential PV inverters in The Netherlands, which was conducted with our research partner Delta-EE.

Many residential PV inverts offer some sort of Smart Energy insight, and many newer inverters offer remote control. Yet there are some great challenges that hinder optimal use of solar energy.

• Awareness on the existence of smart functionalities of inverters, and on possible benefits, is low.
• Even today, not all new installs are smart inverters. These inverters will remain operational for 10 – 15 years, or longer.
• The use of smart functionalities of inverters by the energy sector is still in its infancy.

These are some of important findings from our research, that are also relevant for other countries.

According to the FAN foundation, this is a missed opportunity. With the expected growth of residential PV systems in the future, and the upcoming replacement market for older systems, FAN calls on installers and suppliers to supply as many smart inverters as possible.

You can read more about this research and download the full report, in English or in Dutch.

You can also download 2 other researches I carried out in the FAN Flexmonitor series: Smart EV chargers and Smart Heatpumps.

HvA-studenten Data Science voorspellen voor Vattenfall het energielabel voor gebouwen die dat nog niet hebben, om de energietransitie te versnellen.

Heeft jouw kantoorgebouw energielabel D? Dan is er werk aan de winkel. Om de klimaatdoelen uit het Parijsakkoord te halen en de opwarming van de aarde te beteugelen, moet de gebouwde omgeving versneld verduurzamen en vanaf 2023 minimaal energielabel C scoren. Een vernieuwd energielabel moet daarbij helpen. Maar wat als je dat nog niet hebt? HvA-studenten buigen zich voor partner Vattenfall tijdens een hackathon over de vraag: Kan voor gebouwen zonder energielabel een schatting voor een energielabel worden bepaald aan de hand van beschikbare data?

Na twee uur begaf de dataserver het al. Niet zo gek, er was haast en drukte: binnen een hackathon van een kleine week moesten de studenten van minor Data Science allemaal tegelijk de beschikbaar gestelde data over energieverbruik van Vattenfalls klanten analyseren. Met als doel: een zo accuraat mogelijk voorspelmodel voor de energielabels van gebouwen. Normaal ben je al weken lang bezig met datasets verkennen voordat je over kan gaan op opschonen, categoriseren, analyseren en voorspellen middels machine learning, stelt Rick Wolbertus, docent-onderzoeker Data Science van lectoraat Energie en innovatie. ‘Nu moesten ze dat in enkele dagen doen. Daarin zie je de kracht van een hackathon: binnen een bizar korte tijd krijg je verrassende uitkomsten; een groepje had een 84% accuraatscore in hun voorspelling voor energielabels, dat is echt knap.’

Energielabel bepalen

Van woningen tot fabriekshallen, het energielabel is een middel om de energie-efficiëntie van gebouwen te kwalificeren. Sinds begin dit jaar heeft het energielabel een metamorfose ondergaan, kent het andere kwalificeringseisen en is het bovendien verplicht geworden voor alle gebouwen. Met de nieuwe en vereenvoudigde bepalingsmethode (NTA 8800) wordt de energie-efficiëntie nu uitgedrukt in het energieverbruik per vierkante meter gebouwoppervlakte. Deze indicator is goed te vergelijken met werkelijk energieverbruik en moet beter inzicht geven in de energiezuinigheid van het gebouw. Daar kunnen maatregelen aan gekoppeld worden voor verduurzaming.

De hackathon voor energielabels is het eerste vraagstuk uit de praktijk voor studenten die voortkomt uit de tienjarige samenwerking tussen HvA Centre of Expertise Urban Technology en energieleverancier Vattenfall. De hackathon levert snel een frisse blik op, vertelt Tim Pellenkoft, data scientist bij Vattenfall. ‘De studenten, met verschillende achtergronden in onder andere journalistiek, technische bedrijfskunde en aviation, hebben andere denkbeelden die tot nieuwe inzichten leiden. Zo zagen zij patronen in bouwjaar, waar ik zelf nog niet op was gekomen. Oud bouwjaar? Vrijwel altijd een laag energielabel. Daar tegenover staan nieuwere gebouwen, die met een hoger label vaak beter zijn geïsoleerd.’

Het is aan de studenten om zulke variabelen, die invloed hebben op het energielabel, uit de data te halen. Daarin werden verrassende keuzes gemaakt, zag ook Wolbertus. ‘De data toonden enorme verschillen in verbruik tussen gebouwen van diverse industrieën. Industrieën die gigantische machines in hun gebouw gebruiken, die wil je scheiden van andere type bedrijven. Dus moet je categorieën maken en die in de voorspelling (middels machine learning-modellen) van elkaar scheiden. Zo voorkom je scheve analyses en kun je accurate verbanden leggen. Daar kwamen studenten zelf mee!’

Inzicht in verbeterpotentieel voor gebouwen

De uitkomsten uit de analyses en voorspellingen van de studenten kunnen bijdragen aan een model dat energieleveranciers, gebouwbeheerders, bouw- en installatiebedrijven inzicht geeft in het verbeterpotentieel van het energieverbruik van gebouwen. Want om de klimaatdoelen van het Parijsakkoord te halen, staat de (bestaande) gebouwde omgeving nog voor een aantal uitdagingen: significante energiebesparing, zelf zoveel mogelijk energie opwekken, energie verbruiken op de momenten dat het duurzaam wordt opgewekt en het realiseren van alternatieven voor aardgas als bron van verwarming. Heb je dat op orde? Dan mag je rekenen op een ‘perfecte’ energielabel-score A+++.

Voor veel gebouwen is het nog niet zo ver. Daarom zijn data en voorspelmodellen nuttig, aldus Pellenkoft. ‘Die bieden periodiek inzicht voor onze klanten, zodat zij kunnen sturen om vanaf 2023 het verplichte energielabel C voor kantoorgebouwen te realiseren.’ En de studenten? Vattenfall gaat met vier studenten tien weken lang voortbouwen op de inzichten uit de hackathon, om tot een eindproduct te komen zoals een verbeterd voorspelmodel. Pellenkoft: ‘Zo kunnen zij meer leren over data science-projecten in de praktijk, en stomen we studenten heel gericht klaar voor werk na de studie.’

Meer informatie?

• Centre of Expertise Urban Technology
• Transitiethema Energy Transition
• Lectoraat Energie en innovatie
• Faculteit Techniek
• Energieleverancier Vattenfall

Het is één van de punten op de duurzaamheidsagenda van de Gemeente Almere: energie. En maar goed ook, want we gebruiken er heel wat van met elkaar. Hoe komen we er aan en hoe verzamelen we onze energie in de toekomst? Over die vraagstukken hebben verschillende Almeerders zich al gebogen.

Goed nieuws: deze mensen hebben antwoorden gevonden! In deze aflevering gaat presentatrice Nadia Zerouali weer in gesprek met jonge Almeerders die hun mening en dromen met ons delen, spreken we innovatieve ondernemer Luuk Wiehink over zijn app Earn-E én uiteraard weer een expert die gespecialiseerd is in dit onderwerp: Jeike Wallinga, lector aan hogeschool Windesheim. En we kunnen al met je delen dat deze verhalen je een hoop energie meegeven.

Te luisteren via Spotify, Soundcloud of iTunes