#Generating energy
News

Op 15 december 2022 organiseren FAN, ElaadNL en TKI Urban Energy een mini-symposium rondom energiemanagement in en om de woning. Wij nodigen jullie van harte uit om dit event bij te wonen.

De opkomst van all-electric woningen en elektrische voertuigen (EV’s) leidt tot een forse stijging van de stroomvraag in woonwijken. Daarnaast zien we steeds meer duurzame opwek door zonne- en windenergie. Met deze energietransitie komt het elektriciteitssysteem langzaam maar zeker onder druk te staan: de vraag naar elektriciteit stijgt. Bovendien komt deze vraag niet verspreid over de dag, maar ontstaan op bepaalde momenten grote pieken; bijvoorbeeld als men allemaal rond etenstijd de elektrische auto inplugt na een werkdag. Ook overlapt de vraag naar elektriciteit vaak niet met de opwek van duurzame energie.

Home Energy Management gaat een rol spelen om balans te brengen in vraag en aanbod van elektriciteit, om overbelasting van het elektriciteitsnet te voorkomen en de opwek en gebruik van duurzame energie beter op elkaar af te stemmen: het flexibel aansturen van apparaten in en om de woning maakt het mogelijk om een deel van de vraag en het aanbod naar elektriciteit te veranderen, te verschuiven of uit te spreiden in de tijd.

Het uitgangspunt is dat digitale oplossingen en nieuwe slimme energiediensten de consument gaan helpen, dit kan door het gebruik van een Home Energy Management System (HEMS) die energieverbruik kan afstemmen op de beschikbaarheid van zelf opgewekte energie of voordelige energieprijzen.

Om de inzet van energiemanagement in en om de woning te versnellen en in goede banen te leiden is een goede samenwerking nodig tussen bedrijven uit de energiesector, installateurs, energie-coöperaties en leveranciers van gebouwsystemen, en de eigenaren en gebruikers van gebouwen. Dit onderzoek biedt inzicht wat er nodig is om energiemanagement in en om de woning verder op te schalen en hoe dit bereikt kan worden.

Je bent van harte uitgenodigd om dit mini symposium bij te wonen. We zien je graag op 15 december in het Testlab van ElaadNL in Arnhem, of ‘digitaal’ in het webinar.

Op dinsdag 5 juli, organiseerde de werkgroep slimme energie systemen (SES) van de Provincie Noord-Holland, TenneT en Liander een digitale sessie voor de SES community. Hierin vertelde Liander over congestiemanagement 2.0 en gaf de Provincie inzicht in de aankomende subsidieregeling voor SES projecten.
Updates ontvangen van en/of meedoen aan de community? Mail naar cato.bechtold@hiemstraendevries.nl

In 2021, the city of Amsterdam has cooperated with citizen-led energy initiatives and The Democratic Society to bring about a decarbonised, decentralised energy future. Read the conclusions and six recommendations in the article by Kate Goodwin of the Democratic Society and Thomas de Groot of the Commons Network!

One of the biggest challenges for the transition to cleaner energy systems is the vast amount of critical metals required. But where do those metals come from, and what technologies are they needed for?

The Industries Team at Metabolic explored these questions and proposed circular strategies to reduce the critical metals demand significantly. Find out more about the project in the link below.

The energy transition is in full swing. Besides manpower, it requires a lot of materials, products and infrastructure. Windmills, solar panels, batteries and water pumps contribute fully to this transition, but are still hardly purchased, produced or reused in a circular manner. With the global economy changing  and the shortages of raw materials growing, it’s important to look at the materials we use in the energy transition. How can we limit the negative impact of these materials needed for the energy transition?

It's clear that this question is on the minds of several partners. For example, at the Transition Days 2021, the Province of North Holland suggested that a knowledge agenda should be drawn up. In the meantime, our partners AMS Institute and the City of Amsterdam have started a project aimed at the reuse of solar panels in Amsterdam-Southeast and linked this with social issues. Next to that, the companies Pontiflex and Cenex Netherlands (in collaboration with the University of Applied Sciences) are focusing on the reuse of wind turbine components in new bridge structures and EV batteries.

On March 17, Amsterdam Smart City organized a work session during the Demoday Circular & Energy so our partners could discuss their input and vision on the importance of a circular energy transition. Some think it's important to have an ''integrated approach to circularity and energy'', others seek further ''stimulus that enables circular reuse of materials''. But if we want to scale up the energy transition circularly, what obstacles and opportunities do we see together? The challenges and obstacles are mapped for the different physical products via the digital tool Miro. Check out the English version of the Miro board here.

The key challenges raised by the participants:
1. Not all procurement procedures allow for circular material use or are limited to steel and concrete. Or requirements and criteria do not match.
2. Local and regional logistics in relation to transport and labor costs.
3. The business case: often a low financial return and therefore less attractive to the market. Practice shows that to be able to experiment, subsidy or other funding is needed.
4. Laws, regulations and certification of circular products stand in the way. Often the same norms and standards must be applied as for new products.
5. Education to encourage a new generation of students to work more with biobased and circular materials in projects

Now that the obstacles are visible, the challenge is to find a common approach. Through a follow-up session, Amsterdam Smart City will invite the partners again to think about the next steps. In the end we need each other to take the circular energy transition one step further.

If you have any thoughts on this topic or have a related question for us, please let us know in the comments or send an email to francien@amsterdamsmartcity.com.

De stad Amsterdam groeit hard, de samenleving digitaliseert én we willen zo snel
mogelijk overstappen op duurzame energiebronnen. Deze factoren samen veroorzaken letterlijk spanningen op het elektriciteitsnet, onder andere in Amsterdam-West.

In het voorjaar van  2021 organiseerde de gemeente Amsterdam daarom samen met netbeheerder Liander een marktconsultatie. Het doel: creatieve en innovatieve ideeën ophalen om ons elektriciteitsnet zo flexibel, efficiënt en toekomstbestendig mogelijk te maken.

Hieronder vind je een greep uit de behaalde doelen en resultaten:
· Het bedrijfsleven denkt oplossingsgericht mee over de uitdagingen rondom de
elektriciteitsvoorziening
· Verkenning en inventarisatie van technieken die een bijdrage kunnen leveren aan het
versterken van ons elektriciteitsnet
· Inzicht in de laatste stand van zaken betreffende bekende technieken
· Update van actieve marktpartijen op het gebied van flexibiliteit

De volledige terugkoppeling van de marktconsultatie vind je via de link onder dit artikel.

Vervolgstap: voorbereiding aanbestedingsproject
De marktconsultatie heeft er mede toe geleid dat netbeheerder Liander voldoende kansen en mogelijkheden ziet om de uitdagingen rondom de elektriciteitsvoorziening in Amsterdam-West succesvol aan te pakken. Het bedrijf is daarom gestart met de voorbereiding van een aanbestedingstraject.

Bijeenkomst aanbesteding Westhaven
In het verzorgingsgebied van verdeelstation Westhaven is sprake van congestie. Als tijdelijke oplossing zal Liander in dit gebied congestiemanagement toepassen totdat het netwerk verzwaard is. Om bestaande en nieuwe klanten, dienstverleners en marktpartijen te informeren over het oplossen van de congestieproblematiek en de aanstaande aanbesteding, organiseert Liander een informatiebijeenkomst.

U bent welkom op woensdag 23 maart van 15-17 uur in de PRODOCK-ruimte van Port of Amsterdam (Moezelhavenweg 9, 1043 AM Amsterdam). Met vragen over de bijeenkomst kunt u terecht bij Stef Lammers (stef.lammers@alliander.com).

The city of Amsterdam is growing fast, society is digitizing and there is an urgency to switch to sustainable energy sources as soon as possible. Together, these factors are pushing the electricity network to its limits, also in Amsterdam-West.

In the spring of 2021 the City of Amsterdam, together with grid manager Liander, organized a market survey. The aim was collecting creative and innovative ideas to make the electricity network in Amsterdam as flexible, efficient and future-proof as possible.

Below is a selection of the goals and results that were reached:
·   The business community agreed to think along solution-oriented lines about the challenges surrounding the electricity supply
·   An exploration and inventory of technologies that can contribute to strengthening our electricity network was made
· Insight into the latest state of affairs regarding known techniques was gathered
· An update of active market players in the field of flexibility was provided

All information about the market consultation can be found here

Next step: preparation of the tender
One of the results of the market consultation was that grid manager Liander now sees sufficient opportunities and possibilities to successfully tackle the challenges surrounding the electricity supply in Amsterdam-West. The company has therefore started preparing a tender process.

Meeting about Westhaven tender
There is congestion in the catchment area of Westhaven distribution station. As a
temporary solution, Liander will apply congestion management in this area until
the network capacity is enhanced. Liander is organising a meeting to inform
existing and new customers, service providers and market parties about solving
the congestion problem and the upcoming tender process.

You are kindly invited in the PRODOCK room of Port of Amsterdam (Moezelhavenweg 9, 1043 AM Amsterdam) on Wednesday 23 March from 3-5 pm. If you have any questions regarding the meeting, please contact Stef Lammers (stef.lammers@alliander.com)

Als je de wc doortrekt, denk je waarschijnlijk niet na over wat er met het water gebeurt. Maar hier gaat een hele wereld achter schuil! En er wordt hard aan gewerkt, om die verborgen waterwereld duurzamer te maken. Als innovatietechnoloog bij Waternet houdt Enna zich bezig met het ontwikkelen van slimme afvalwatersystemen, en wij van De Gezonde Stad interviewden haar.

Wat is jouw droom voor Amsterdam?
“Dat water voor Amsterdammers meer waarde heeft. Dat we het meer respecteren. Nu is het zo vanzelfsprekend dat er water uit de kraan komt, zoveel en wanneer we maar willen. En we gaan naar het toilet, of onder de douche, of zetten de afwasmachine aan, en voor de bewoners is het water weg. Het zou fijn zijn als de hele cyclus meer circulair is. Dat afvalwater niet langer iets is wat vies is, maar dat we het gaan zien als een grondstof die we graag willen hergebruiken. Wat nou als je bij de bouwmarkt een toilet kan kopen die jouw urine apart houdt en daar meststof uithaalt die je zelf in je tuin kan gebruiken of af kan geven alsof het een statiegeldsysteem is. Dan krijgt het zoveel meer waarde.”

Lees op onze website het hele interview en leer de verborgen waterwereld kennen!

On December 14 2021, we had a very special demo day. Of course, it was the last of the year. As the Amsterdam Smart City core team, we are very proud of all the collaborations our partners and community started and that's why we wanted to highlight a few of them. To give the demoday a typical Christmas vibe, the pitchers had a 'gift' for the participants: their lessons learned that everyone could benefit from. And the participants had a gift in return: answers to the questions of the pitchers. In short, a demo day with new projects, questioning and sharing insights!

Responsible Sensing Lab and Drones
Hidde Kamst of the City of Amsterdam tells the participants about the Responsible Sensing Lab, a collaboration between the municipality and AMS Institute. This Lab works on the implementation of (social) values in technology in the city. Cameras and sensors in public space can put values such as privacy and anonymity under pressure. The Responsible Sensing Lab researches and designs alternatives. This also applies to the subject of Responsible Drones. A group of civil servants, companies and knowledge institutions worked on a vision on the responsible use of drones. The subjects 'proportionality', 'communications' and 'rules of the game' were discussed.

Hidde’s lessons learned: behind the scenes there are many parties working on drones, but the involvement of residents and civil society is low. It is important to change this because drones can have a big impact on our society. In addition, it is a complex topic where more research is needed. Hidde's request for help 'How do you convey the urgency of a subject that is important, but not yet urgent?' was very recognizable for the participants. A selection of their ideas: repeat the urgency over and over again, visualize the urgency, use storytelling and name the risks.

Shuttercam and Measuring Public Space
Pitch 2 had a big link with Hidde's story. Tom van Arman does various sensing projects on the Marineterrein, also covered by the Responsible Sensing Lab. An example is the Shuttercam, a camera that citizens can put on or off. In this way they can have an influence on the technology in the city. We start Tom's pitch with a question to the participants. Do they find it important that we measure a lot and collect data to improve the city or would they rather see more privacy for residents? A question that provokes discussion.

Tom has been engaged in measuring and testing in the public space for years, with an important role for public values. That's why he learned a lot of lessons: make sure you take the time to get legislation in order, take vandalism into account, do everything you can to make your work understandable for citizens. And a very nice one to remember: a hot camera attracts many insects. They block the image or get into the devices. One of the best tips he got from the participants: let passers-by write down what they see. That way you can get great feedback.

Braking energy and Pilot OV E-hub
André Simonse from Firan (Alliander) introduced us to the 'braking energy' issue, or as it is now is called: the OV E-hub pilot. This started as a search with partners such as AMS Institute, Arcadis, the City of Amsterdam, the
VRA and Alliander. Now the process evolved into a collaboration between Strukton Rail, Hedgehog Applications and Firan. Big cities can no longer cope with the increasing demand for sustainable energy. This makes it more difficult to access mobility hubs, such as stations, to provide electricity. It is therefore important to use existing energy smartly.

The lessons learned in this pitch were about taking action. Although talking is important for ideation and understanding and trusting each other, the art is to work together on a targeted plan for implementation. André's request for help was on how to organize political support. Willem from the City of Amsterdam wants to be part of the initiative and can help to achieve official support.

Social side of hubs
Willem van Heijningen of the City of Amsterdam took the floor to tell us more about its hub mission. A hub can organize mobility in an effective way. Together with others, he is looking how Q-park Europarking in the center of Amsterdam can be transformed to a hub. Think of shared mobility, charging cars and logistics, while preserving the monumental character of the city. Hearing the word ‘hub’, many people will think of a place to connect different forms of mobility. But it is also about energy. At some point, vehicles, vessels or even drones will come by. Since we want to get rid of fossil fuels, a hub will also become the place where these forms of mobility are charged. The success or failure of hubs is all in the hands of people. It depends on their behavior whether hubs will be useful. Until now, they have got too little attention. T

his is where Willem could use some help: What is needed to bring the social aspect of hubs further? How does the hub prove its effectiveness towards humans? A selection of the answers from the group: investigating the needs of the residents, connect with existing social initiatives in the city, involve local entrepreneurs.

ArenAPoort LIFE
Else Veldman and Hans Roeland Poolman from AMS Institute took us on a tour to their Southeast Energy Lab. This is a collaboration to accelerate sustainability in the southeast of Amsterdam through practical research, meetings and concrete projects. One of the current projects is the LIFE project, an open platform to plan energy supply and demand in a smarter, inclusive way. An enormous ambition that is driven by partners such as Johan Cruijff ArenA, Alliander, Spectral, CoForce and the Utrecht University. AMS Institute is committed to ensuring this platform is not only a technical contribution to the energy transition, but also provides social value to the inhabitants of South-East.

Hans and Else asked the network to think about the latter. The result was a tidal wave of tips to involve residents: co-develop communication strategies such as storytelling and visualization, pay attention to the result, the dream, show what it means to participate in the process, and above all, invest time.

New narrative for the energy transition
The last pitch was about the New Narrative where Kennisland and What Design Can Do on behalf of RES Noord-Holland have been working on. Dave van Loon from Kennisland told us that a new story about the energy transition is being developed to move away from the negative image, people's concerns and to give a new impulse to the energy transition. This narrative is based on a design thinking process. Subsequently, the organizations developed building blocks to focus on:

1. a shared sense of urgency
2. a positive future perspective
3. inspiration by concrete and recognizable examples and success stories
4. a sense of pride
5. a way to take of action

Dave's request for help was for a reflection on this process. And the reactions were praising. On the one hand, the feedback focused on how to make the story as concrete as possible for the target groups and on the other hand on reaching the masses, while incorporating those who are left behind.

The next demoday will take in place in February or March. Do you have a nice story to tell or would you like to join as audience? You are more than welcome! Drop a line below to let us know!

Door de bedrijven op bedrijventerreinen samen te laten werken aan integrale verduurzaming kan er op grote schaal duurzame energie opgewekt worden en CO2-uitstoot voorkomen worden. Samen met Greenchoice werken we aan een slim nieuw product: Smart Energy Systems.

CO2-uitstoot, onbenutte daken en netcongestie
Bedrijventerreinen zijn grootverbruikers van elektriciteit en bieden met hun grote dakoppervlakten ongekende mogelijkheden voor duurzame energieopwek. Toch wordt er op dit moment nog lang niet maximaal ingezet op de verduurzaming van deze gebieden. En als het al gebeurt, wordt kennis en kunde niet gedeeld, en worden oplossingen niet integraal op het hele terrein uitgevoerd. In plaats van samenwerken wordt er ingezet op de verduurzaming van één pand zonder te kijken naar de mogelijkheden om samen te verduurzamen, waar dan ook het teveel aan opgewekte energie teruggeleverd wordt aan het energienet. Dat verergert de al bestaande problemen met netcongestie.

Smart Energy Systems
In Smart Energy Systems hebben deelnemende bedrijven de keuze uit een ‘menukaart’ aan maatregelen. Daarop staan opties variërend van het plaatsen van zonnepanelen tot inzicht in verbruik tot het timen van je verbruik met je eigen opwek. Door die integrale aanpak en omdat meerdere bedrijven op het terrein tegelijkertijd verduurzamen kan er meer en sneller worden verduurzaamd.

Plug and play
Vanaf eind oktober begint de pilot bij drie bedrijventerreinen. De verwachtingen zijn hoog. Niet alleen voor de deelnemende bedrijventerreinen, maar ook voor toekomstige deelnemers. Door de ontwikkelingen op de markt goed in de gaten te houden en een vinger aan de pols te houden bij de pilotpartijen werken we aan de uitbreiding van de menukaart met nog meer duurzame en rendabele maatregelen, een gepersonaliseerde roadmap per terrein en een kopieerbare standaard voor nog meer impact.

De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied heeft in opdracht van de provincie Noord-Holland onderzoek gedaan naar de hoeveelheid beschikbare restwarmte in de Noord-Hollandse industrie. Het onderzoek geeft een eerste indicatie van hoeveel warmte er in Noord-Holland nu nog via industriële schoorstenen de lucht in gaat en hoeveel warmte er via het koelwater op het oppervlaktewater wordt geloosd. Met deze gegevens kunnen gemeenten en warmtebedrijven hun plannen voor nuttig hergebruik van restwarmte verder vormgeven.

Bijna alle relevante bedrijven in beeld
65 bedrijven in onder meer de energiesector, de chemische- en voedselindustrie, en afvalverwerkende bedrijven zijn meegenomen in het onderzoek. Deze bedrijven zijn verantwoordelijk voor meer dan 95 procent van de potentiële restwarmte. Hiermee zijn dus nagenoeg alle relevante industriële bedrijven in Noord-Holland in beeld. Of de warmte daadwerkelijk gebruikt kan worden voor verwarming van woningen is afhankelijk van onder meer de temperatuur en de afstand tot een warmtenet.

Gratis ophalen
Per 2022 komt er met de Wet Collectieve Warmtevoorziening een stimulans voor het gebruik van restwarmte in de gebouwde omgeving: producenten van restwarmte moeten deze dan gratis beschikbaar stellen aan energiebedrijven.

We avoided 2.071 tonnes of CO2 emission in 2020. The amount equals to 207 people’s yearly CO2 emissions. Are you wondering how we did it? Read our Impact Report!

Wat eind 2015 begon als een ambitieus initiatief vanuit Amsterdam Smart City, groeide uit tot een volwaardige en professionele organisatie dat nu alweer enkele jaren op eigen benen staat. Een mooi resultaat uit een jarenlange samenwerking met tientallen partijen, waaronder Alliander, de Gemeente Amsterdam, Tertium en natuurlijk de Zoncoalitie-leden zelf! Super gaaf om te zien hoe ver ze zijn gekomen. Mede dankzij de Zoncoalitie wordt het steeds makkelijker voor vastgoedeigenaren en gemeenten om zonnestroom van daken te krijgen.

Benieuwd waarom ik er over begin? De Zoncoalitie heeft een nieuwe bedrijfsvideo gelanceerd.
Klik hier om het te bekijken!

Anderhalf jaar geleden kreeg Amsterdam een Europese subsidie voor het realiseren van een energiepositieve wijk (‘positive energy district’, ofwel PED) in hun stad. De Buiksloterham PED werd geboren. Onder leiding van Centres of Expertise Urban Technology (CoE Urban Tech) en Urban Governance and Social Innovation (CoE UGSI) van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) werken onderzoekers vijf jaar lang aan deze nieuwe buurt, waar het energieverbruik gedekt moet worden door duurzame energie opgewekt in de buurt zelf. Waar staan we nu binnen dit Europese project, genaamd ATELIER, en welke kennis is er al opgedaan voor Europees belang?

Terwijl in Buiksloterham in Amsterdam-Noord de eerste steen is gelegd, zijn HvA-onderzoekers bezig met verschillende activiteiten in het project. De onderzoekers van CoE UGSI werken aan het vormgeven van het concept ‘energy citizenship’ en zullen de toekomstige bewoners van de PED betrekken in het onderzoek. Ook is een start gemaakt met het opzetten van PED Innovatieateliers binnen acht samenwerkende steden, verspreid over Europa. Elke stad richt een lokaal PED Innovatieatelier op voor de wijk. Dit lokale innovatie-ecosysteem tast samen de slimme oplossingen af op de lokale situatie, en het evalueert en ondersteunt de implementatie om het gebruik van PEDs in de stad te versnellen.

Next level samenwerken

Vanuit het perspectief van CoE UGSI, waar ze al veel ervaring hebben met multidisciplinair werken, is ATELIER next level samenwerken, vertelt Marije Poel, onderzoeker bij CoE UGSI. ‘Je ziet dat we echt goed van elkaar moeten begrijpen welke aspecten van een PED met elkaar te maken hebben en waarom: wat hebben bewoners nodig om straks te wonen in een energiepositieve wijk, zijn er technologische innovaties die vragen om nieuwe vaardigheden of kennis en gedrag van bewoners, en zal dit andere duurzamere gewoontes stimuleren? We weten nu na 1,5 jaar nog beter wat we vanuit de meer sociale kant willen en kunnen onderzoeken, en hoe dat ingrijpt op het gehele project. En daarmee ook hoe we het project straks willen evalueren op sociaal maatschappelijke impact.’

CoE Urban Tech richt zich onder andere op de impact-assessment door modellering van het energiesysteem. Zijn de PED-demonstratieprojecten echt energiepositief? Renée Heller, Lector Energie en Innovatie: ‘Wij werken aan de modellering van de Amsterdamse pilot en zijn complexe context. Daarnaast onderzoeken wij mogelijke toekomstige optimalisaties. Met studenten van onze minor Energiepositieve stad hebben we de eerste ideeën verkend over PEDs voor andere delen van Amsterdam-Noord waar geen ‘greenfield’ is (bij greenfield-projecten begin je met een volledig onontwikkeld gebied). De uitdaging is om het concept op te schalen naar zowel ‘brownfield’-situaties (gebieden die al enige ontwikkelingen hebben doorgemaakt) als andere steden.’

Europese samenwerking

Amsterdam werkt nauw samen met de Spaanse stad Bilbao (Lighthouse Cities), waar een vergelijkbare wijk als Buiksloterham wordt gebouwd. De andere betrokken steden (Fellow Cities) zijn Bratislava, Boedapest, Kopenhagen, Krakau, Matosinhos en Riga. Zij gaan later met de opgedane kennis en ervaring aan de slag, omtrent de ontwikkelde innovaties en technieken. Sara Rueda Raya (FME ) organiseert deze samenwerking: ‘De Fellow Cities zetten zich hard in voor het project; elke betrokken stad was aanwezig bij de eerste twee peer2peer-sessies. Het is echter moeilijk om sommige steden actief te laten deelnemen aan discussies en gesprekken. Ik voel enige afstand tussen bepaalde steden, wat te maken kan hebben met de taalbarrière. We moeten daarom verder werken aan community-building.’

Studenten betrokken en trainingen in ontwikkeling

De komende tijd ondersteunen studenten van de Universiteit van Utrecht het ATELIER-team door middel van een student consultancy-project over de PED Innovatieateliers. Daarnaast zijn er ook seminars en trainingen in ontwikkeling die aan de Fellow Cities gegeven zullen worden. Tenslotte is de HvA ook verantwoordelijk voor de evaluatie van de activiteiten en het project als geheel.

ATELIER is met haar inhoudelijke en organisatorische complexiteit en multidisciplinariteit een grote uitdaging, vertelt projectleider Mark van Wees. ‘Zeker omdat we als HvA overal de innovatie opzoeken. Soms denk ik dat we teveel hooi op onze vork nemen, maar meestal ben ik erg tevreden over het enthousiasme van ons HvA-team en de inbreng die we daarmee in het project hebben. De komende periode moeten we het ook echt gaan waarmaken.’

Meer informatie

Bij CoE Urban Tech zijn Renée Heller, Karen Williams, Rick Wolbertus, Viktoria Balla-Kamper, Shakila Dhauntal, en Mark van Wees betrokken. Het CoE UGSI-team bestaat uit Marije Poel, Beatriz Pineda Revilla, Loes Cremers, Stan Majoor, Willem van Winden, en Sara Rueda Raya.

• Centre of Expertise Urban Technology
• Centre of Expertise Urban Governance & Social Innovation
• Projectpagina ATELIER
• ATELIER | Positive Energy Districts (smartcity-atelier.eu) 

In five consecutive blog posts, I have explored the opportunities and risks in the energy transition of carbon capturing and storage (CCS), biomass, geothermal energy, hydrogen, and nuclear energy, in addition to solar and wind. Find my conclusions below:

1. Sun and wind energy
I will feel most comfortable in a world deploying energy provided by sun and wind to reduce greenhouse gas emissions. This implies a huge transition, which, also brings significant benefits for an emerging sustainable economy.

2. Nuclear energy plants
Instead of opting for an expensive third-generation nuclear power plants, we better invest in the development of fourth generation nuclear energy plants, such as Thorium, or molten salt reactors. Their waste is limited, and they are inherently safe. These reactors could potentially replace outdated wind turbines and solar panels from 2040.

3. Using less
We must also continue using less energy, without undue expectations. After all, clean energy can potentially be abundantly available in the long term, although this is particularly relevant for developing countries.

4. Hydrogen energy
In addition to the use of solar and wind energy, I am opting for hydrogen. It will be used for heavy industry, to level discrepancies in the supply and demand of energy and as an additional provision for heating buildings and houses. The presence of a high-quality gas network is easing this choice. In addition, we use residual heat, biomass of reliable origin and we exploit geothermal energy where its long-term availability is assured.

5. Energy from the desert
By no means we are producing all necessary hydrogen gas ourselves. The expectation is realistic that after 2030 it will be produced in deserts and transported from there at a competitive price.

6. Wind turbines and solar panels
The North Sea and the IJsselmeer will become the most important places for the extraction of wind energy. Besides, solar panels are installed on roofs wherever possible. We care for our landscape and therefore critically consider places where ground-based solar panels can be installed and where wind turbines are not disturbing. Part of the wind energy is converted into hydrogen on site.

7. Capture and store CO2
It could easily last until 2040 before the import and production of hydrogen meets our needs. Therefore, we must continue to use (imported) gas for quite some time.  To prevent greenhouse gas emission, significant capacity to capture and store CO2 must be in place.

8. Gas and coal
Given the availability of temporary underground storage of CO2, premature shutting down our super-efficient gas and coal-fired power stations it is unnecessary capital destruction. They can remain in operation until the facilities for solar and wind energy generation are at the desired level and sufficient hydrogen gas is available.

9. Local energy
Energy co-operations facilitate the local use of locally produced energy, thus enabling lower prices, and limiting the expansion of the electricity grid. To this end, private and neighborhood storage of electricity is provided.

10. Biomass
Reliably collected biomass is deployed as raw material for the biochemical industry in the first place and can further be used for additional fueling of coal and gas-powered stations (with CO2 capture) and as local energy source for medium temperature district heating networks.

11. Take some time
Finally, we must take enough time to choose the best way to heat buildings and houses at neighborhood level. Getting off gas prematurely can induce wrong choices in the longer term. A gradual phasing out of gas heating will enable us to wait longer for the moment when hydrogen (gas) is available to replace the natural gas in neighborhoods where it is the best solution.

Last months, I wrote short essays about controversial aspects of the energy transition: geo-engineering (CCS included), biomass, geothermal energy, hydrogen and nuclear power (in Dutch). With these articles I tried to clarify my thoughts and to share my conclusions with others.  At the end of the fifth article, I arrived at a - provisional - conclusion in 11 short phrases.  I wonder whether you agree....

Energy ambitions of the City of Amsterdam
The City of Amsterdam has the ambition to become climate neutral by 2050. To achieve this, major transformations of, among others, the current energy system are required.

To illustrate, the City wants to eliminate the use of natural gas by 2040, phase out fossil fuels by 2050, and have 80% of the electricity that households use to be generated by solar and wind energy in 2030. Regarding the latter, Amsterdam aims to install a total solar energy capacity of 550 megawatts (MW) by 2030. Taking into account modern solar panels of 330 watt-peak, this adds up to 1.67 million solar panels.

With these ambitions set, what is the 'true' implementation potential for solar panels in Amsterdam – in terms of space on the city's rooftops? Which neighborhoods, streets, or even houses have the highest yield? And how can this be calculated best? The PV Advent Calendar project, led by AMS institute and TU Delft, investigates the city's solar panel implementation potential.

True solar panel implementation potential up to 6.5x bigger
A tool – also referred to as the “multi-layer framework” – developed for the PV Calendar project measures the optimal allocation of solar panels for each roof section.

The tool calculates that a total of 3.250.000 solar panels can be installed on Amsterdam rooftops. That means in Amsterdam there’s room to potentially install 6.5 times as many photovoltaic (PV) systems than the 500,000 currently installed on the city’s roofs.

What would this look like in the city? To give you an impression, with the true potential of 3,25 million solar panels installed this comes down to approximately 6.5 solar panels per residential address (taking into account 527755 addresses in total). The tool calculates that 1/4 Amsterdam’s electricity consumption could be solar based... Click on the link to read the full article >>

HvA-studenten Data Science voorspellen voor Vattenfall het energielabel voor gebouwen die dat nog niet hebben, om de energietransitie te versnellen.

Heeft jouw kantoorgebouw energielabel D? Dan is er werk aan de winkel. Om de klimaatdoelen uit het Parijsakkoord te halen en de opwarming van de aarde te beteugelen, moet de gebouwde omgeving versneld verduurzamen en vanaf 2023 minimaal energielabel C scoren. Een vernieuwd energielabel moet daarbij helpen. Maar wat als je dat nog niet hebt? HvA-studenten buigen zich voor partner Vattenfall tijdens een hackathon over de vraag: Kan voor gebouwen zonder energielabel een schatting voor een energielabel worden bepaald aan de hand van beschikbare data?

Na twee uur begaf de dataserver het al. Niet zo gek, er was haast en drukte: binnen een hackathon van een kleine week moesten de studenten van minor Data Science allemaal tegelijk de beschikbaar gestelde data over energieverbruik van Vattenfalls klanten analyseren. Met als doel: een zo accuraat mogelijk voorspelmodel voor de energielabels van gebouwen. Normaal ben je al weken lang bezig met datasets verkennen voordat je over kan gaan op opschonen, categoriseren, analyseren en voorspellen middels machine learning, stelt Rick Wolbertus, docent-onderzoeker Data Science van lectoraat Energie en innovatie. ‘Nu moesten ze dat in enkele dagen doen. Daarin zie je de kracht van een hackathon: binnen een bizar korte tijd krijg je verrassende uitkomsten; een groepje had een 84% accuraatscore in hun voorspelling voor energielabels, dat is echt knap.’

Energielabel bepalen

Van woningen tot fabriekshallen, het energielabel is een middel om de energie-efficiëntie van gebouwen te kwalificeren. Sinds begin dit jaar heeft het energielabel een metamorfose ondergaan, kent het andere kwalificeringseisen en is het bovendien verplicht geworden voor alle gebouwen. Met de nieuwe en vereenvoudigde bepalingsmethode (NTA 8800) wordt de energie-efficiëntie nu uitgedrukt in het energieverbruik per vierkante meter gebouwoppervlakte. Deze indicator is goed te vergelijken met werkelijk energieverbruik en moet beter inzicht geven in de energiezuinigheid van het gebouw. Daar kunnen maatregelen aan gekoppeld worden voor verduurzaming.

De hackathon voor energielabels is het eerste vraagstuk uit de praktijk voor studenten die voortkomt uit de tienjarige samenwerking tussen HvA Centre of Expertise Urban Technology en energieleverancier Vattenfall. De hackathon levert snel een frisse blik op, vertelt Tim Pellenkoft, data scientist bij Vattenfall. ‘De studenten, met verschillende achtergronden in onder andere journalistiek, technische bedrijfskunde en aviation, hebben andere denkbeelden die tot nieuwe inzichten leiden. Zo zagen zij patronen in bouwjaar, waar ik zelf nog niet op was gekomen. Oud bouwjaar? Vrijwel altijd een laag energielabel. Daar tegenover staan nieuwere gebouwen, die met een hoger label vaak beter zijn geïsoleerd.’

Het is aan de studenten om zulke variabelen, die invloed hebben op het energielabel, uit de data te halen. Daarin werden verrassende keuzes gemaakt, zag ook Wolbertus. ‘De data toonden enorme verschillen in verbruik tussen gebouwen van diverse industrieën. Industrieën die gigantische machines in hun gebouw gebruiken, die wil je scheiden van andere type bedrijven. Dus moet je categorieën maken en die in de voorspelling (middels machine learning-modellen) van elkaar scheiden. Zo voorkom je scheve analyses en kun je accurate verbanden leggen. Daar kwamen studenten zelf mee!’

Inzicht in verbeterpotentieel voor gebouwen

De uitkomsten uit de analyses en voorspellingen van de studenten kunnen bijdragen aan een model dat energieleveranciers, gebouwbeheerders, bouw- en installatiebedrijven inzicht geeft in het verbeterpotentieel van het energieverbruik van gebouwen. Want om de klimaatdoelen van het Parijsakkoord te halen, staat de (bestaande) gebouwde omgeving nog voor een aantal uitdagingen: significante energiebesparing, zelf zoveel mogelijk energie opwekken, energie verbruiken op de momenten dat het duurzaam wordt opgewekt en het realiseren van alternatieven voor aardgas als bron van verwarming. Heb je dat op orde? Dan mag je rekenen op een ‘perfecte’ energielabel-score A+++.

Voor veel gebouwen is het nog niet zo ver. Daarom zijn data en voorspelmodellen nuttig, aldus Pellenkoft. ‘Die bieden periodiek inzicht voor onze klanten, zodat zij kunnen sturen om vanaf 2023 het verplichte energielabel C voor kantoorgebouwen te realiseren.’ En de studenten? Vattenfall gaat met vier studenten tien weken lang voortbouwen op de inzichten uit de hackathon, om tot een eindproduct te komen zoals een verbeterd voorspelmodel. Pellenkoft: ‘Zo kunnen zij meer leren over data science-projecten in de praktijk, en stomen we studenten heel gericht klaar voor werk na de studie.’

Meer informatie?

• Centre of Expertise Urban Technology
• Transitiethema Energy Transition
• Lectoraat Energie en innovatie
• Faculteit Techniek
• Energieleverancier Vattenfall

Het is één van de punten op de duurzaamheidsagenda van de Gemeente Almere: energie. En maar goed ook, want we gebruiken er heel wat van met elkaar. Hoe komen we er aan en hoe verzamelen we onze energie in de toekomst? Over die vraagstukken hebben verschillende Almeerders zich al gebogen.

Goed nieuws: deze mensen hebben antwoorden gevonden! In deze aflevering gaat presentatrice Nadia Zerouali weer in gesprek met jonge Almeerders die hun mening en dromen met ons delen, spreken we innovatieve ondernemer Luuk Wiehink over zijn app Earn-E én uiteraard weer een expert die gespecialiseerd is in dit onderwerp: Jeike Wallinga, lector aan hogeschool Windesheim. En we kunnen al met je delen dat deze verhalen je een hoop energie meegeven.

Te luisteren via Spotify, Soundcloud of iTunes

Onderzoek van SEEV4-City staat voor slimme laadtechnologieën voor elektrische voertuigen die hernieuwbare energiebronnen integreren. Daarmee willen de onderzoekers internationale steden inspireren.

Het onderzoek SEEV4-City (Smart, Clean Energy and Electric Vehicles for the City) van de Faculteit Techniek en Centre of Expertise Urban Technology is de grote winnaar van het ‘HvA Onderzoek van het Jaar’ 2021. Het onderzoek naar slimme laadtechnologieën voor elektrische voertuigen won zowel de jury- als de publieksprijs. Juryvoorzitter Geleyn Meijer roemde de onderzoekers om de aandacht die zij in hun onderzoek tonen voor zowel de stad als het onderwijs van de hogeschool.

‘Het winnen van de prijs is een mooie erkenning van actieonderzoek waarin de HvA heeft geholpen om de volgende stap te zetten in de transitie van Amsterdam richting elektrisch rijden, slimmer gebruik van laadinfrastructuur en integratie van groene energie’, vertelt hoofddocent Urban Analytics Pieter Bons en betrokken bij het vijfjarige internationale onderzoek SEEV4-City.

SEEV4-CITY

Elektrische auto’s staan vaak ’s avonds aan de laadpaal. Dit zorgt voor ‘spitsuur’ op het elektriciteitsnet. Tegelijkertijd wordt veel zonne-energie die overdag wordt opgewekt nooit gebruikt. Dit kan anders. Batterijen van elektrische auto’s kunnen worden ingezet voor de opslag van duurzame energie. Een slimme laadpaal zorgt er vervolgens voor dat niet alleen de auto’s, maar ook bedrijven en huishoudens de duurzame energie op een later moment kunnen gebruiken. Resultaat: CO2-reductie, kostenbesparing, toename van energie-autonomie en een stabieler elektriciteitsnet. SEEV4-City onderzocht hoe dit op grotere schaal kan worden toegepast middels zes pilots in vijf Europese steden: Amsterdam (NL, 2x), Kortrijk (BE), Leicester (UK), Loughborough (UK) en Oslo (NO).

FLEXPOWER-PILOT VOOR SLIM LADEN

Hoe werkt dat in de praktijk? Bons: ‘Zelf heb ik aan de Flexpower-pilot  gewerkt in Amsterdam. Hier werd voor 400 publieke laadpalen een tijdsafhankelijke laadsnelheid geïntroduceerd (Smart Charging-technologie). Met een Flexpowerpaal krijg je sneller energie als het rustig is op het energienet (’s nachts) of als er veel aanbod is van lokale groene energie (op een zonnige dag). Tijdens de avonduren (18:00-21:00) is er een piek in de energievraag van huishoudens en werd de laadsnelheid juist verlaagd om de belasting op het elektriciteitsnet te verminderen. Zo zorg je voor een goede spreiding van de energievraag over de dag. Simulatiemodellen gevoed door real-world data maakten het mogelijk om de impact van dit soort nieuwe laadprofielen direct te evalueren. Hier zit toekomst in, binnenkort begint gemeente Amsterdam alweer de kick-off van Flexpower 3!’

SUPERBATTERIJ IN JOHAN CRUIJFF ARENA

De tweede pilot in Amsterdam vond plaats in de Johan Cruijff ArenA . Hier werd met een superbatterij van drie megawatt geëxperimenteerd, die bestaat uit 148 tweedehands accu's afkomstig uit elektrische auto's. Onderzoeker Jos Warmerdam: ‘Slimme Vehicle2Grid (V2G)-technologie gekoppeld aan de batterij regelt, wanneer nodig en na toestemming van de eigenaar, dat de juiste hoeveelheid energie uit geparkeerde auto's aan het stadion wordt geleverd. Dat gebeurt in combinatie met de 7200 vierkante meter zonnepanelen op het dak van de Johan Cruijff ArenA. De duurzame energie dient als extra opslag en back-up voor het stadion, zodat bij stroomstoringen voetbalwedstrijden en popconcerten altijd kunnen doorgaan. De batterij vervangt daarmee twee vervuilende dieselgeneratoren. En door efficiënter energiegebruik zijn de elektriciteitskosten van het stadion lager.’

Het experiment kan een rol gaan spelen op publieke laadpalen, volgens Bons. ‘Een collectief wagenpark van elektrische voertuigen dat een mega batterij vormt voor de stad? Dat zou goed kunnen functioneren als buffer om het complexe systeem van vraag en aanbod, pieken en dalen op het elektriciteitsnet onder controle te houden, van elektrische auto’s tot omliggende huishoudens en bedrijven.'

INTERNATIONALE SAMENWERKING VOOR INSPIRATIE

Vanwege de internationale samenwerking had SEEV4-City vijf jaar lang een educatief en inspirerend karakter. 'Steeds meer steden in Europa werken aan duurzame mobiliteit en de technische mogelijkheden voor slimme laadinfrastructuur', vertelt projectleider Mark van Wees. ‘Kijken we naar de internationale pilots, dan zien we steden met uiteenlopende situaties, niveaus en regelgevingen. Juist door die diversiteit in context kon een breder spectrum aan innovaties worden onderzocht.'

‘Kennis over de pilots werd open tussen de steden gedeeld', vertelt Renée Heller, lector Energie en Innovatie en betrokken bij het onderzoek sinds de opstart. 'Niet alleen over technische innovaties, ook over methodiek, handel op de elektriciteitsmarkt en beleid. Dat werd gedaan door middel van workshops, webinars, publicaties. Bovendien konden we zo een completer pakket informatie doorvoeren in ons onderwijs. We hebben minors, onderwijs- en transitiemodules ontwikkeld, zodat studenten actief mee konden doen middels data-analyses en experimenten met nieuwe businessmodellen.’

'Het is voor onderzoekers inspirerend en motiverend om samen te werken met collega-onderzoekers die met ons de mondiale doelstellingen en persoonlijke ambities delen', stellen Van Wees en Warmerdam. 'We staan nog maar aan het begin van elektrisch vervoer, en daarmee het opladen van elektrische voertuigen in Nederland. Dus de kennis en ervaring die bij deze pilots zijn opgedaan, gaan in de toekomst nog veel toegepast worden!'

INTERNATIONALE PARTNERS VAN SEEV4-CITY

SEEV4-City is een Europees project en een samenwerking tussen de Hogeschool van Amsterdam, de Gemeente Amsterdam, Johan Cruijff ArenA, Katholieke Universiteit Leuven, Avere, Polis, Cenex, stichting Cenex Nederland, Leicester City Council, University of Northumbria University, Amsterdam Energy ArenA en Oslo Kommune. Het project is gefinancierd door het Interreg North Sea Region Programme 2014 - 2020 .

HVA-ONDERZOEKERS VAN SEEV4-CITY

Renée Heller, Mark van Wees, Jos Warmerdam, Pieter Bons, Robert van den Hoed, Aymeric Buatois, Britt Broekhaus, Pieter Lommers, Bronia Jablonska, Hugo Niesing, Ramesh Prateek, Janna Boonstra, Gieta Inderdjiet.

Meer informatie

Website SEEV4-City
Centre of Expertise Urban Technology
Lectoraat Energie en innovatie
Twitter, LinkedIn & Facebook