Francien Huizing

We zijn al weer twee jaar onderweg, en daarmee halverwege, de huidige programmaperiode Amsterdam Smart City 2022-2026. Twee jaar waarin we onze tussenruimte verder hebben versterkt, waarin we een sterkere focus leggen op sociale innovatie, leerzame kennissessies hebben toegevoegd aan ons programma en samen tal van vraagstukken hebben verrijkt en verder gebracht.

Sinds juni’22 hebben we 8 demodagen, 30 werksessies, meer dan 30 pitches, 1 Challenge co-creatie, 2 Transitiedagen, 6 Data Dilemma’s een zomerexpeditie, 3 diners en 5 kennissessies georganiseerd. In bijgevoegde pdf lees je aan welke onderwerpen en challenges we allemaal werken. Twee wil ik eruit lichten.

Mobiliteitsrechtvaardigheid

Echt een vraagstuk dat past bij de focus op sociale innovatie. Ingebracht door de provincie Noord-Holland en Drift. Met een brede coalitie van partners is het vraagstuk verkend en aangescherpt, zijn doelgroepen geïdentificeerd en hebben we een aanpak ontworpen. De eerste stap is om meer te weten te komen over mensen die moeite hebben hun mobiliteit te organiseren. Bijvoorbeeld omdat ze geen geld meer hebben, minder valide zijn of bijvoorbeeld het openbaar vervoer te ingewikkeld vinden. Als tweede stap wordt een programma ontwikkeld met maatregelen die nodig zijn om de toegang tot mobiliteit voor deze doelgroepen te verbeteren.

Het vraagstuk is inmiddels ondergebracht bij het Platform Mobiliteit van de Metropoolregio Amsterdam (MRA), uiteraard inclusief alle lessen uit het onderzoek en de sessies die we gedaan hebben én de werkgroep die Amsterdam Smart City had ingericht hiervoor. Hiermee wordt het echt opgepakt en verankerd in het beleid van de overheden. Ook de andere leden van het netwerk blijven aangehaakt.

Daarnaast is, voor het eerst, een multidisciplinaire onderzoekskring van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) hierop afgestuurd. Zij hebben gekeken naar manieren om de doelgroepen zelf in het onderzoek en de aanpak te betrekken. De resultaten hiervan staan ter beschikking van de werkgroep van de MRA.

Lokale energiesystemen

Lokale energiesystemen spelen een belangrijke rol in de energietransitie. Maar zijn we niet elke keer het wiel opnieuw aan het uitvinden, en hoe komen we uit de pilotfase en in de opschaalfase?

Dit vraagstuk werd ingebracht vanuit de Gemeente Amsterdam en de HvA en werd met veel enthousiasme ontvangen in het netwerk. De oplossing zat in het beter delen van learnings van afgeronde pilots.

Hiervoor heeft de HvA een start gemaakt met het ontwikkelen van een Framework waarin alle learnings van verschillende pilots verzameld kunnen worden, zodat je gemakkelijk een totaaloverzicht zou kunnen vinden van alles wat er uit de pilots is gekomen.

De eerste versie van het Framework is gemaakt en getoetst bij het netwerk. Dit wordt nu verder doorontwikkeld.

Kennissessies

De kennissessies hebben we nieuw toegevoegd aan onze programmering. Met als doel collectief leren hoe we met nieuwe manieren de complexe vraagstukken van deze tijd aan kunnen pakken. Nieuwe manieren die leiden tot nieuwe en betere oplossingen. Zo hebben we geleerd over de inzet van Impactlenzen, de rol van macht in transities, bewustwording van vooronderstellingen door Socratic Design, van puntoplossingen naar systeemoplossing door systeem mapping en het achterhalen van de echte oorzaak met Theory U.

Met dank aan Amsterdam Economic Board, Gemeente Amsterdam, Kennisland, Hieroo en HvA voor het verzorgen hiervan.

On May 17 and 18, I had the honour to join regional minister Olthoff from the Province of North Holland on a mission to Stuttgart, Baden-Württemberg. We went there to exchange experiences and learn from each other especially in the field of smart mobility.

After a nice train ride of no longer than 6 hours, we arrived in Stuttgart. We started our trip with a visit to ArenA2036 and Plug and Play Techcenter. A state-of-the-art research campus connected to a startup accelerator. Sascha Karimpour, director of Plug and Play, enthusiastically introduced us to their startup accelerator. He told us how they bring research and industries together and find efficient ways to collaborate with startups.

“To keep it exciting we constantly have to change. The major challenge now is not only matching start-ups and companies but also putting a lot of effort in stakeholder management, because if you don’t do that it will fall apart” - Sascha Karimpour.

In the research lab of ArenA2036 we saw amazing technologies come to life. From smart floors to highly advanced robotica and intralogistics; optimizing human and robot logistics in production. Peter Froeschle, CEO of ArenA2036, showed us around.

“Bringing all disciplines together increases creativity. But building an innovation platform is much more than just providing the facility. You need to keep the fire burning.” – Peter Froeschle.

In the afternoon, we had an official exchange with Verband Region Stuttgart. Here we learned that the Province of North Holland and Baden- Württemberg face a lot of the same mobility challenges. Similar to the Province of North-Holland, the interaction between urban and rural areas is important in Baden- Württemberg. We visited their innovative mobility hub concept. With standard services like the bus, taxi, P&R, bike & ride, but also an Information Terminal and 24/7 Info hotline, bike service station and kiosk.

Afterwards, we visited the construction site of Stuttgart 21, a large fully underground train station and 60km tunnel - a highlight of the trip! The impressive station is designed by the architect Ingenhoven. The prestigious design is characterised by its huge concrete pillars and a glass roofs providing light. A very controversial project which in the end was voted for in a referendum with 57% of the votes. By building the train station underground, public space in the city center will be freed up for housing. Take a look yourself at this unique project.

The next morning, we continued the knowledge exchange with the ministry of Transport of Baden- Württemberg. We learned a lot from their ambitious plans. State secretary of Transport Zimmer presented us the ambitious plans of Baden- Württemberg. Their goal is to be climate neutral in 2040, which is 10 years earlier than the EU ambitions. They really aim to be the frontrunner. Inspiring financing tools like a Mobility Pass and a Mobility Guarantee were presented. As well as diverse modalities of Mobility on Demand in more remote locations.

All in all, it was a very inspiring trip! We learned a lot and strengthened the ties with the Baden- Württemberg region.

The transition towards a circular economy and the energy transition are both needed to reach a sustainable economy and society. The two are intertwined, as the materials needed for the energy transition (such as solar panels) are enormous and the speed of the energy transition is very dependent on the availability of sustainable raw materials, scarce earth metals and biomass. An integral approach is needed in the Metropolitan Region Amsterdam.

Metropolitan Region Amsterdam (MRA), City of Amsterdam, Province of North Holland (PNH) and Amsterdam Economic Board commit to actively stimulating this integral approach. In the session on the Transition day, we explored what the current connection or disconnection is between the two transitions in order to define the best next step.

Insights of the session

Led by Marielle de Bloois of Royal HaskoningDHV, all participants drew the current situation of both transitions. By explaining our drawings to each other, we all got new insights into the current situation and barriers between the two transitions. The main findings, visualised by Thomas van Daalen of Flatland are:

• There is enormous attention for the energy transition in terms of money, people and communication;
• There is only little attention for circular economy whilst the urgency is nothing less;
• People working on the transitions are working in separate teams with little connection whilst they are working on the same societal challenges;
• The circular economy is unknown and complex. If people want to connect the transitions they don’t know where to start;
• We have to rethink and link our narrative and connect people working on both transition and connect solutions.

The next steps

The session has led us to valuable new insights, and the participants are ready to take the next steps. For now, we have agreed on the following:

• The participants from the municipality of Haarlemmermeer will internally make a connection with their colleagues working on the energy transition.
• Eurofiber will dive deeper into available knowledge within their organisation.
• Edwin from the MRA will take the lead in setting up an approach with Province of North Holland, City of Amsterdam and Amsterdam Economic Board to make sure the topic of the circular energy transition will be part of the MRA agenda 2024.
• Amsterdam Smart City will keep the topic on the agenda and connect the right people around it.

That was the main question we talked about September 14 at the FuW Forum in Zurich. Sharing learnings and exchanging ideas and experiences is of great value. To learn from each other, align and get inspired. That is why Amsterdam Smart City hosts a lot of international groups in our Smart City Lab and sometimes visits interesting international conferences to share our story.  

The FuW Forum in Zurich had a very interesting line-up with speakers from all over the world. It was an honour for me to give an inspirational key note on behalf of Amsterdam Smart City. The message I wanted to get across: "Don't overestimate technology. Smart technology offers great opportunities but to make it work we have to make a whole ecosystem work. And that means cooperate, listen to each other, help each other, fail, learn, adapt, try different perspectives.....All so called 'soft' skills that we need to combine with a world of bits and bytes. That is where the real challenge lies. To overcome these issues a world in transition needs an independent and neutral place, where changemakers can meet interact and start working together.” An exciting message to bring being at Google headquarters. But I was glad to hear that most speakers and participants saw smart technology as a means to an end instead of a goal in itself.  

Below some interesting quotes of other speakers: 
Prem Ramaswami – Google 
"We invented the technology of cars to move from A to B and now we spend most of the time standing still in the traffic – 42% of the cities are parking lots."

Ute Schneider - Technical University Wien 
"We only start moving, when it really hurts"

Silke C. - Fraunhofer Gesellschaft  
“At the moment, data is not fully exploited, the data is distributed everywhere and cannot be brought together, there is a lack of trust – that is why a European governance is now being built."

Salomé Mall - Smart City Lab Basel
"The real estate industry is not mobile, it needs innovation to bridge the next crisis."

Markus Schläpfer - ETH Zurich  
"If we measure and understand human flows, we can use this for transport, infrastructure and the use of modern technologies.”

And Audrey Tang, Taiwan's Digital Minister  
"With the first Ministry of Digital Affairs we encourage the digital collaborative democracy between government and people - we must trust each other going into future live.”

Het Wicked Problem traject binnen Amsterdam Smart City richt zich op het op tafel krijgen en houden van complexe vraagstukken. We adresseren achterliggende barrières en afhankelijkheden om een andere kijk op het vraagstuk te krijgen en daarmee ook zicht op passende oplossingen.

Het Wicked Problem team is aan de slag gegaan met het vraagstuk van de Johan Cruijff ArenA: Hoe behouden we bewuste mobiliteitskeuzes ook post corona? Gedragsverandering bleek een achterliggende barrière zijn. Om nieuwe perspectieven op dit aspect van gedragsverandering te krijgen en daarmee anders tegen het vraagstuk van bewuste mobiliteitskeuzes aan te kijken hebben Drift en RHDHV een zogenaamde ‘eye opener’ workshop begeleid. Door perspectieven van buitenaf op gedragsverandering creëren we nieuwe inzichten op het vraagstuk van Maurits van Hövell, consultant mobility & environment bij de ArenA.

Behaviour Change Wheel
Het eerste perspectief kwam van Lieve van den Boogaard, projectmanager Healthy ‘R. Lieve: ‘mensen zijn niet zo rationeel als we denken. Het idee vanuit de overheid is vaak dat als we de juiste informatie geven en werken met subsidies en/of boetes dat dit voldoende is, maar dit blijkt meestal niet het geval.’ Voordat je over mogelijke oplossingen gaat nadenken zijn de volgende twee stappen belangrijk:
• Het vraagstuk afpellen.
Als je echt gedrag wil veranderen, maak het dan zo klein mogelijk. Wat wil je zien bij wie, waar en wanneer?
• Achterhalen wat motivaties en belemmeringen zijn van verschillende doelgroepen.
Het model dat je hiervoor kunt gebruiken is het Behaviour Change Wheel. Gedrag wordt bepaald door Capaciteit (fysiek, psychologisch), Gelegenheid (fysiek of sociaal) en Motivatie (intrinsiek, automatisch). Pas als je weet in welke vlakken je doelgroep zit, kan je kijken naar mogelijke oplossingen.

Haar voorbeeld over stoppen met roken geeft bijvoorbeeld aan dat het achterliggende issue stress is. Stress verlagen blijkt een voorwaarde om rookgedrag te kunnen veranderen en ook een betere ingang om het gesprek aan te gaan.
Invloedstrategieën

Het tweede perspectief kwam van Koen van ’t Hof, gedragsexpert en werkzaam bij programma Fiets van de gemeente Amsterdam. Hij gebruikt 3 stappen: gedrag selecteren; gedrag verklaren; en gedrag beïnvloeden. Hij liet ons zien welke strategieën je in kunt zetten om invloed te hebben op gedrag:
• Educatie; vergroten van kennis en begrip
• Overtuiging;
• Beloning / dwang;
• Training; vergroten van vaardigheden van je doelgroep
• Beperking; regels gebruiken om doelgedrag aantrekkelijk te maken en alternatieven minder aantrekkelijk.
• Omgeving aanpassen;
• Modeling; voorbeeld figuren inzetten;
• Facilitering

Hieruit blijkt ook dat er meerdere disciplines nodig zijn om gedragsverandering tot stand te brengen: Vanuit de groep kwam nog de aanvulling van het model van Cialdini.

Sociale aspecten
Het laatste perspectief kwam van Peter van Vendeloo van bureau WeThePeople die ons het geheim van de Bob campagne onthulde. In essentie gaat de Bob campagne over vriendschap. Hoe lossen we het probleem van rijden en drinken in harmonie met elkaar op? In de campagne wordt niet de confronterende vraag gesteld, maar juist de ’vriendenvraag’. Het vriendschapsgevoel van de campagne bleek een enorm belangrijke driver van acceptatie van de boodschap en de driver om het gedrag te veranderen. Degene die nuchter achter het stuur ging zitten kreeg binnen de groep een belangrijke en gewaardeerde rol en dat bleek achteraf een belangrijke driver.

Zijn belangrijkste les: praat met de doelgroep en let sterk op sociale aspecten.

Eye openers
In verschillende groepen gingen we in gesprek over de eye openers die deze perspectieven opleverden. De nieuwe inzichten die Maurits van de ArenA uit deze workshop opdeed: ‘Ten eerste zijn bewuste mobiliteitskeuzes veel meer afhankelijk van gedrag dan van vraag en aanbod. Het is daarnaast belangrijk om het probleem krachtiger te definiëren en te kijken wie dit nog meer ervaren. En daarna te bepalen welk gedrag we willen zien; van wie en op welk moment. Vervolgens moeten we met die doelgroep in gesprek om te achterhalen welke sociale aspecten en drivers spelen.

Tot slot maakten we een rondje langs de groep om te horen wat ieder als eigen rol ziet in het vraagstuk van bewust mobiliteitsgedrag. Veel partijen gaven aan betrokken te willen blijven en boden Maurits commitment aan om dit gezamenlijk op te pakken. Zowel vanuit het Wicked Problem team als Amsterdam Smart City zullen we  met Maurits vervolgstappen bepalen.

Tweede vraagstuk Wicked Problem team - Warmtenetten
Een tweede vraagstuk waar het Wicked Problems team binnenkort mee aan de slag gaat is “Hoe doorbreken we de tendens tot hoge temperatuur warmtenetten?”, een vraagstuk van de gemeente Haarlemmermeer. Dit is het startschot om het makkelijker te maken om buurten te voorzien van duurzame warmte. Een complexe zoektocht, omdat dit niet alleen gaat om de keuze voor de juiste techniek , maar ook om buurtparticipatie, het goed organiseren van de warmtevraag en het aanbod, de governance, planningen en de beperkingen in wet- en regelgeving. Al deze onderdelen hebben invloed op de financierbaarheid – en dus haalbaarheid – van lokale warmteprojecten. Een echt wicked problem! Inmiddels zijn ook de gemeenten Almere, Amsterdam en Haarlem aangesloten.

Het doel van de komende sessie is om op te halen welke kennis, aanpakken en oplossingen er vandaag al liggen om de business case voor duurzame warmte makkelijker te maken, en te bepalen welke resterende witte vlekken er geprioriteerd moeten worden voor morgen.

Wil je ook meedenken in deze nog te plannen en vorm te geven sessie? Laat het ons weten, dan nemen we contact op!

Het Wicked Problem team bestaat uit Alliander, Arcadis, Drift, HvA, Kennisland, Nemo en RHDHV.

Met de lancering van de Corona app is digitalisering van de publieke ruimte gesprek van de dag. Als stad en als regio staan we voor grote opgaven. De coronacrisis momenteel voorop, maar ook de energietransitie, de beweging naar een circulaire economie en naar schone mobiliteit zijn nog steeds zeer urgent.

Opgaven die stuk voor stuk samenkomen in de openbare ruimte. Hier leven, recreëren, werken, spelen en verplaatsen we onszelf. Maar zeker in de stad is die openbare ruimte schaars en voel je de krapte. Technologie kan helpen om slim om te gaan met de krapte en de kwaliteit van de openbare ruimte beter te maken, mits je het op de juiste manier inzet. Niemand wil immers in een Smart City wonen. Wel in een veilige, schone, inspirerende en gezellige stad.

Op uitnodiging van Philip Vincent Fokker schreef ik dit artikel voor magazine Stadswerk#9. Een special over Smart City. Lees waarom een breed palet aan waarden voorop stellen belangrijk is. En hoe je de kracht van de samenleving kunt gebruiken voor waardevolle innovatie.

Met mooie voorbeelden van onze partners. Nemo Catalyst voor de Digitale Perimeter. Een Smart Parking pilot door gemeente Haarlemmermeer en de Druktemeter op het Marineterrein.

Lees hier het hele artikel